دیپلماسی ظریف در‌ هجمه‌های‌ قوی

آنچه امروز به‌عنوان مذاکره صورت می‌گیرد بخش اصلی ماجرا برای رسیدن به یک هدف است اما برخی اوقات حاشیه‌ها مهمتر از متن است. حاشیه‌هایی که باید بخشی از مذاکرات تلقی شود و یک اشتباه در این حاشیه‌ها منجر به از بین بردن دستاوردهای کل دیدارها و مذاکرات خواهد بود. اما آیا این حاشیه‌ها بدون برنامه‌ریزی قبلی ایجاد می‌شود؟ در ادامه به چند حاشیه مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 که عمدتا در روابط ایران و آمریکا اشاره می‌شود که برخی از این حواشی در داخل کشور مورد انتقاد جدی قرار گرفته‌اند و سخنگوی دولت یا یکی از مسئولان مرتبط با مذاکرات در مورد آن توضیح داده‌اند. 

 

آخرین موضوعی که سروصدای زیادی به دنبال داشت، پیاده‌روی ظریف و کری یعنی وزرای خارجه ایران و آمریکا به مدت یک ربع بود؛ پیاده‌روی در خیابان‌های ژنو و بدون ابا از عکس‌گرفتن عکاسان و مخابره این خبر به رسانه‌های جهان! برای اولین‌بار بود که دو وزیر خارجه ایران و آمریکا در حال قدم زدن در انظار عمومی ظاهر می‌شوند که با توجه به روابط سیاسی دو کشور امری قابل توجه و بدیع محسوب می‌شود. ظریف سال‌ها تجربه حضور در عرصه دیپلماسی و تعامل با مسئولان کشورهای جهان را دارد. چهره‌اش هم همیشه بشاش است و برخی در داخل کشور این را دوست ندارند. ظریف بلد است که چگونه باید در کنار وزیرخارجه آمریکا برتری ایران را نشان دهد چنانکه پس از پیاده‌روی، جلوتر از او وارد محل تعیین‌شده می‌شود. زمانی که کری را دست در جیب مشاهده می‌کند، او هم دستانش در جیبش فرو می‌رود که مبادا برخی دلواپس دست‌های بیرون از جیب آقای وزیرخارجه شوند. ترجیح می‌دهد محافظانش آنچنان نزدیک به او نباشند که او در لایه امنیتی نشان داده شود بلکه برخلاف کری چهره‌ای آزاد از خود به نمایش جهان می‌گذارد که این خود نوعی القای قدرت ایران است. در تصاویر مشخص است که کری را بیشتر به صحبت کردن واداشته و خود ترجیح می‌دهد بیشتر شنونده باشد تا بتواند دور از هیاهو به اتخاذ تصمیم برای گام‌های بعدی مذاکرات بپردازد. پیاده‌روی‌ ظریف و کری یک تصمیم آنی از سوی دو طرف نبود بلکه زمانی برای بررسی نتایج این کار و پیامدهایی که می‌تواند داشته باشد میان کارشناسان و افراد ذیربط بحث و تبادل‌نظر شده است بنابراین دو طرف با درنظر داشتن آنچه پس از این پیاده‌روی گفته و شنیده خواهد شد در خیابان‌های ژنو قدم زدند. 

اکنون برخی به این پیاده‌روی انتقاداتی دارند مثلا دیروز فارس به نقل از دانا نوشت؛ سردار نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین قدم زدن با وزیر خارجه خبیث آمریکا در خیابان و نشان دادن صمیمیت با دشمن بشریت را حرکتی کاملا غلط و ناپسند دانسته و گفت: «قدم زدن ظریف با وزیرخارجه آمریکا زیر پا گذاشتن خون شهدا بود.» همچنین کیهان نوشت؛ «قدم زدن صمیمانه با جان کری درحالی که اهانت به پیامبر اعظم(ص) و انتشار سه‌میلیون کاریکاتور موهن به خبر اول دنیا تبدیل شده و آمریکا یکی از اصلی‌ترین حامیان این اهانت بی‌شرمانه است، غیر از بی‌اعتنایی جمهوری اسلامی ایران در قبال اهانت به رسول خدا(ص) چه مفهوم و معنای دیگری می‌تواند داشته باشد»؟ و... 

در روز هوای پاک محمدجواد ظریف در پاسخ به این پرسش که آیا پیاده‌روی با آقای جان کری پیشنهاد شما بود؟ گفت: نه، به‌دلیل اینکه جلسه صریح و جدی داشتیم شاید نیاز بود که چند دقیقه‌ای بحث‌ها متوقف شود و به شکل دیگری ادامه یابد؛ این کارها در بحث‌های دیپلماسی خیلی طبیعی است؛ ژنو دو ایراد داشت؛ یکی اینکه هتل باغ و حیاطی نداشت و دیگر اینکه کوچه‌های کنار هتل که چند دقیقه‌ای در آن قدم زدیم پر از خبرنگار بود و آنها هم اینگونه سوژه‌ها و عکس‌ها را می‌پسندند. وزیرخارجه ادامه داد: پرداختن بیش از اندازه نیاز به این حواشی کمکی نمی‌کند؛ حرکتی که آنجا شد بدون حاشیه‌سازی بود و صرفا به دلیل این بود که مذاکرات از حالت نسبتا تنش‌آلودی که پیدا کرده بود، خارج شود تا بتوان با استفاده از هوای پاک مقداری فضای مذاکرات تغییر پیدا کند.