تاکتیک های ترسناک ولادیمیر پوتین

جوزف دومیستر، فرستاده دیپلماتیک پادشاهی ساردینیا به امپراتوری روسیه در حدود 200 سال پیش می گوید: «همه ملت ها دولت هایی را خواهند داشت که شایسته آن هستند.» گفته وی نشان دهنده بی تفاوتی سیاسی عمیق روس ها است، امری که امروز هم ادامه دارد. البته روسیه همانند زمان دومیستر، گرفتار سلطنت مطلقه نیست و دیگر دیکتاتوری کمونیستی با حضور امثال جوزف استالین که با استفاده از تهدید گولاگ آزادی بیان سیاسی را تضعیف می کرد، وجود ندارد. اما رئیس جمهور ولادیمیر پوتین چیزهای زیادی از تاکتیک های استبدادی پیشینیان خود آموخته است اما به نظر می رسد مردم روسیه چیزی یاد نگرفته اند.

در یک نظرسنجی که در پایان سال 2014 صورت گرفته، 68 درصد مردم می گویند پوتین باید به عنوان مرد سال انتخاب شود. جدا کردن کریمه از روسیه در ماه مارس و امتناع وی از تعظیم به قدرت های غربی در این مناقشه وی را در نزد مردم معمولی روس تبدیل به یک قهرمان کرده است. در حقیقت تلاش های پوتین به منظور بازپس گیری قلمروی سابق روسیه، اقدامات سختگیرانه بر سازمان های غیردولتی، سرکوب رسانه های مستقل و خاموش کردن صدای مخالفان را تحت الشعاع قرار داده است. حتی فروپاشی اقتصاد روسیه – روبل بیش از نیمی از ارزشش در برابر دلار را از ژوئن تاکنون از دست داده، نرخ بهره به 17 درصد افزایش یافته و تورم رشد دو رقمی داشته است- موجب نشده است تا از محبوبیت 85 درصدی پوتین کاسته شود.

روس ها باید خواستار راه حلی باشند که مشکلات اقتصادی شان را حل کند، نه این که رهبری که مسبب این اقدامات است را تمجید کنند. اما پوتین این افسر سابق کا گ ب دارای زیرکی دیکتاتور گونه ای است. او می داند که قرن ها کنترل دولت بر مردم موجب شده است تا روس ها مطیع شوند. آنها ممکن است از دولت بترسند، اما از دفاع از خودشان بیشتر می ترسند.

پوتین اواسط دسامبر مراسم شام سالیانه با مقامات را داشت – همانند جشنی که در زمان طاعون برگزار می شود- در این جلسه چهل تن از رهبران صنعتی و مالی که اکثر آنها مدیریت شرکت های وابسته به کرملین را بر عهده دارند، حضور داشتند. آنها در این جلسه جمع شده بودند تا به یکدیگر برای کنترل بحران اطمینان بدهند.

در این جلسه پوتین وعده داد که از ثروت الیگارشی در برابر تحریم های آمریکا و اروپا محافظت می کند. به طور خاص وی متعهد به اعمال قانون راتنبرگ شد. آرکادی راتنبرگ یک سرمایه دار است که دولت ایتالیا 40 میلیون دلار از دارایی اش را توقیف کرد. این قانون، کرملین را ملزم می کند تا ثروت مقاماتی را که براثر تحریم های غرب، دارایی های خارجی شان را از دست می دهند، جبران کند.

با این وجود، این آغوش کرملین می تواند به همان اندازه مخرب هم باشد. سرانجام در روسیه پوتین، مخالفت سیاسی می تواند ورشکستگی مالی را هم به ارمغان بیاورد. در سال 2003 ثروتمندترین عضو الیگارشی، میخائیل خودروفسکی – حامی صریح دموکراسی و منتقد خستگی ناپذیر پوتین- به اتهامات کاذب تقلب و فرار مالیاتی زندانی شد و شرکت نفتی وی به نام یوکوس ورشکسته و نابود شد و به دوستان کرملین فروخته شد.

مردم عادی روسیه اهرم هایی به مراتب کمتر دارند و بیشتر هم رنج می برند، البته شاید سزاوار آن باشند. اقدامات خشن ریاضتی- کاهش حقوق بازنشستگی، حقوق و بیمه های درمانی (از جمله تصمیم اخیر مبنی بر بستن صدها بیمارستان و اخراج هزاران نفر از پرسنل پزشکی) – موجب هیچ گونه انتقادی نشده است.

روس ها هنوز امیدوارند که پوتین که مخالفانش را با الحاق کریمه ساکت کرد، بار دیگر یکی دیگر از ترفندهایش را از آستینش بیرون بیاورد و بازارهای مالی را به ثبات برساند و قمیت نفت را که اقتصاد روسیه به  آن وابسته است، احیا کند.