قاتل استحکام استخوان‌ها را بشناسید

نمک طعام محصولی است شورمزه و بدون بو که عمدتا از کلر و سدیم تشکیل شده و به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل، با دانه‌های بسیار ریز در طبیعت وجود دارد. میزان نمک مورد نیاز روزانه برای هر فرد، حدود سه تا پنج گرم در روز (نصف قاشق چایخوری) است.

ایران یکی از پرمصرف‌ترین کشورهاست که میانگین روزانه مصرف نمک مردم آن دو تا سه برابر استاندارد جهانی است. طبق نظر محققان میزان مصرف نمک در ایران حدود 10 تا 15 گرم در روز است که این میزان بسیار بیشتر از حد استاندارد مصرف نمک است. سرانه مصرف نمک در یک سال توسط ایرانی‌ها، شش کیلوگرم است؛ در حالی که در جهان سالانه سه کیلوگرم نمک مصرف می‌شود.

امروزه با توجه به شیوع بالای بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون، مصرف زیاد نمک به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل خطر در بروز این بیماری‌ها شناخته شده است. آمارها نشان می‌دهد از هر 800 مورد مرگ و میر در کشور، 300 مورد آن ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی بوده است. همچنین تحقیقات انجام شده نشان دهنده این است که شیوع فشار خون بالا در کشورهایی که دریافت بالای نمک دارند، بیشتر است و هر قدر میزان نمک مصرفی روزانه در جوامع کمتر باشد به همان نسبت شیوع فشار خون بالا کاهش می‌یابد. در صورتی که افراد تنها سه گرم از مصرف روزانه نمک خود را کاهش دهند، حدود 50 درصد از بیماری‌های قلبی - عروقی در آن‌ها کاهش خواهد یافت.

کاهش مصرف نمک نه تنها در بزرگسالان ضروری است، بلکه با توجه به این امر که ذائقه هر فرد از دوران کودکی یعنی بین دو تا پنج سالگی شکل می‌گیرد، نقش خانواده در ذائقه سازی سالم کودکان از اهمیت بسزایی برخوردار است. برخی نکاتی که باید در مصرف نمک به آنها توجه کرد عبارتند از:

- به غذای کودک زیر یکسال نمک اضافه نکنید تا ذائقه او به غذاهای شورعادت نکند.

- در افرادی که در طول زندگی خود غذاهای شور و پر نمک مصرف کرده‌اند، شانس افزایش فشار خون بیشتر است.

- انواع محصولات غذایی مانند سوسیس، کالباس، کنسروها، خیارشور، تنقلات شور مانند چیپس و انواع فراورده‌های غلات حجیم شده و انواع سس‌ها حاوی مقادیر زیادی نمک هستند.

- سرطان معده ارمغان مصرف زیاد نمک است که این سرطان چهارمین سرطان رایج در جهان و از سرطان‌های شایع در کشور ماست.

- مصرف زیاد نمک غذاهای پرنمک و تنقلات شور می‌تواند مخاط معده را تخریب کند و این اتفاق یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان معده است.

- همیشه مصرف بالای نمک به معنی شور کردن غذاها نیست، بلکه درصد بالایی از نمکی که روزانه مصرف می‌کنیم، نمک پنهان است که در درون مواد غذایی گوناگون وجود دارد.

- نان، انواع گوشت‌های فراوری شده مانند همبرگر و سوسیس، کالباس، گوشت و ماهی نمک سود شده و همچنین خیار شور، انواع ترشی‌ها و شورها، پنیر و خشکبار بوداده حاوی نمک زیادی هستند.

همچنین بر اساس مطالعات، شانس ابتلا به سرطان معده در کسانی که روزانه 12 تا 15 گرم نمک مصرف می‌کنند، بیشتر است.

بیماری پوکی استخوان به کم شدن توده استخوانی و نابودی ساختمان بافت استخوان اطلاق می‌شود. در این بیماری، فرد با کوچک‌ترین ضربه دچار شکستگی استخوان می‌شود و افزایش خطر شکستگی در استخوان لگن، ستون فقرات و مچ دست بیشتر است. دریافت زیاد سدیم نمک و مصرف غذا و تنقلات شور و پرنمک سبب کاهش باز جذب کلسیم از کلیه شده و دفع ادراری آن را افزایش می‌دهد که خود عامل مهمی در کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان است.

از دست دادن توده استخوانی به طور خاموش و بی سر و صدا اتفاق می‌افتد و اغلب هیچ علامتی تا زمان رخ دادن شکستگی وجود ندارد. حدود نیمی از زنان مسن‌تر از 45 سال و 90 درصد زنان مسن‌تر از 75 سال به بیماری پوکی استخوان مبتلا می‌شوند. مردان مسن نیز به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند که البته میزان ابتلای آنان کمتر از زنان است. همچنین باید گفت که کاهش تراکم توده استخوان به دنبال دریافت زیاد نمک در زنان یائسه بیشتر از سایر زنان است. بنابراین مصرف بیش از پنج گرم نمک در روز بر تراکم استخوان اثر منفی واضحی دارد.