"غرب باید در پاسخ به اعتمادسازی ایران،هزینه لغو تحریم‌ها را بپذیرد"

نماینده پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت:‌ تهدیدات جدید در عراق و سوریه لزوم همکاری تاکتیکی با ایران را ایجاد کرده است.

پیتر جنکینز، نماینده پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یادداشتی در روزنامه دیلی تلگراف با اشاره به دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 نوشت: مذاکره کنندگان هم اکنون در ژنو سوییس گرد هم آمده‌اند تا بار دیگر برای رسیدن به یک راه‌حل درباره برنامه هسته‌ای رایزنی کنند، مساله‌ای که تا حدودی می‌توانست به یک دلیل برای وقوع سومین جنگ در منطقه خلیج (فارس) تبدیل شود.

یکی از اصلی‌ترین موانع برای دست یافتن به این راه‌حل، ظرفیت غنی‌سازی ایران و چگونگی لغو تحریم‌های آمریکا و هم‌پیمانانش علیه این کشور است. اما رسیدن به توافق جامع برای پایان دادن به این اختلافات تنها زمانی ممکن است که دو طرف آماده باشند خواسته‌های یکدیگر را برآورده کنند.

جنکینز در ادامه نوشت: اکنون این مذاکرات به آخرین مراحل خود تا دستیابی به یک توافق جامع رسیده است و مذاکرات هسته‌ای از تغییر رییس‌جمهور در ایران و روی کار آمدن محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه این کشور سود برده است. ظریف یک دیپلمات بسیار تواناست که در زمان فعالیتم به عنوان نماینده انگلیس در آژانس با وی دست و پنجه نرم کرده‌ام.

در واقع برخورداری ایران از سانتریفیوژهایی که برای غنی‌سازی اورانیوم استفاده می‌شود هنوز اصلی‌ترین نگرانی غرب است چون این ماشین‌ها می‌تواند برای تولید یکی از ضروری‌ترین مواد مورد نیاز سلاح هسته‌ای استفاده شود. اطلاعات منتشر شده در آمریکا نشان می‌دهد مقامات ایران قصدی برای تولید سلاح هسته‌ای ندارند و آیت الله خامنه‌ای، رهبری این کشور تولید، استفاده و ذخیره این سلاح‌ها را ممنوع کرده است و مقامات این کشورها بارها بر پایبندی‌شان به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان. پی. تی) تاکید کرده‌اند.

این در حالی است که غرب هنوز ابراز نگرانی می‌کند ایران ممکن است از 9 هزار سانتریفیوژ خود برای غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا و مناسب سلاح استفاده کند. نمایندگان ایران می‌دانند که این نگرانی‌ها باید برطرف شود. آن‌ها نمی‌توانند دست از سانتریفیوژهای‌شان بکشند اما به بازرسان آژانس اجازه می‌دهند طبق موازین معاهده ان پی تی به تاسیسات ایران دسترسی داشته باشند. اکنون آن‌ها باید پا را فراتر از این بگذارند و محدودیت‌های دیگری در برنامه هسته‌ای خود اعمال کنند و این کار تنها برای رفع نگرانی‌ها نسبت به مساله‌ای که غرب آن را گریز هسته‌ای می‌خواند انجام می‌شود. غرب بر این باور است که ایران با داشتن ظرفیت گریز هسته‌ای می‌تواند در مدت زمانی کوتاه اورانیوم کافی برای تولید دست کم یک بمب را تولید کند.

شاید لازم باشد ایران برای تامین این خواسته ذخیره اورانیوم با غنای پایین خود را به روسیه منتقل کند و برای سال‌های پس از اتمام قراردادش به روسیه یعنی پس از 2021 نیز سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر را از روسیه تهیه کند. ایران هم‌چنین باید تا 10 سال آینده گسترش سانتریفیوژهای خود را متوقف کند و ظرفیت غنی‌سازی‌اش را تا سال 2028 گسترش ندهد.

نماینده پیشین انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال‌های 2001 تا 2006 در ادامه نوشت: اما آمریکا و اتحادیه اروپا باید در ازای پذیرش داوطلبانه محدودیت در برنامه هسته‌ای ایران از سوی مقامات این کشور، امتیازاتی بدهند. زمانی که یک طرف مذاکره کننده قبول می‌کند محدودیت‌هایی را بپذیرد در حالی که برای آن‌ الزام قانونی ندارد طرف دیگر باید هزینه آن را بپذیرد.

غرب باید برای این کار نیازهای ایران را برطرف کند که همان لغو تحریم‌هاست. منظور من لغو تحریم‌ها است نه تعلیق آن‌ها. بانک‌ها و تجار باید بتوانند آزادانه به بازار ایران بازگردند بدون این که ترسی از مجازات‌های آمریکا داشته باشند.

برخی در آمریکا می‌گویند که لغو تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند یک اشتباه باشد چون ایران قابل اعتماد نیست. کنگره نیز قصد دارد لایحه‌ای را تصویب کند که تحریم جدید ایران را در صورت شکست مذاکرات در پی خواهد داشت.

برخی می‌گویند که لغو تحریم‌ها هزینه‌ای است که برای رسیدن به یک توافق جامع باید پرداخت کرد. آن‌ها می‌گویند که آمریکا می‌تواند با تکیه بر توافق اولیه ژنو که میان ایران و گروه 1+5 در نوامبر سال 2013 به امضا رسید نیز به خواسته‌های خود دست پیدا کند.

اما حقیقت این است که ایران با هدف دستیابی به یک راه حل نهایی که لغو کامل تحریم‌ها را در پی خواهد داشت توافق ژنو را امضا کرده است. اگر یک توافق جامع خواسته‌های ایران را تامین نکند این کشور از توافق نوامبر 2013 دست خواهد کشید.

مخالفان مذاکرات هم‌چنین می‌گویند که مذاکره‌کنندگان آمریکا نمی‌توانند تحریم‌ها را لغو کنند چون این کار تنها با اختیار کنگره انجام خواهد شد. اما این مساله می‌تواند غلط باشد چون یک توافق جامع که به طور مشهود تامین منافع آمریکا را در پی داشته باشد حمایت عموم مردم این کشور را جلب می‌کند و در نتیجه کنگره نمی‌تواند از مخالفان این توافق پیروی کند.

کشورهای اروپایی عضو 1+5 شامل انگلیس، فرانسه و آلمان پیش از این در 23 مارس 2005 فرصت دستیابی به یک توافق که بتواند به بیش از یک دهه اختلافات بر سر برنامه هسته‌ای ایران پایان دهد را از دست دادند چون قضاوت آن‌ها درباره خواسته‌های هسته‌ای ایران نادرست بود. اکنون آمریکا و اروپا پس از گذشت 10 سال دومین فرصت خود را در اختیار دارند که از دست رفتن آن حتی می‌تواند هزینه‌های بیش‌تری در پی داشته باشد.

تهدیدات جدید در عراق و سوریه لزوم همکاری تاکتیکی با ایران که یکی از معدود کشورهای قوی در منطقه خاورمیانه است را ایجاد کرده و حقیقت این است که فشار تحریم‌ها در طول سال‌های گذشته اراده ایران را تغییر نداده است؛ انتخاب یک چیز است: توافق یا جنگ.