بندبازی اوباما میان کنگره و ایران

در حالی که تیم دیپلماسی هسته ای ایران در تور اروپایی مشغول رایزنی با برخی وزاری خارجه 1+5 است در آمریکا اختلاف نظر بین کنگره و اوباما در راستای نوع سیاستی که باید در قبال ایران اتخاذ شود تا تهران را به زعم خودشان وادار به عقب نشینی نمایند اوج گرفته است.

وزرای خارجه ایران و امریکا برای چهارمین بار در دو روز گذشته در پاریس دیدار کردند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان پس از آنکه اواخر هفته گذشته رایزنی های فشرده ای را با همتایان امریکایی و آلمانی خود و همچنین رئیس جدیدسیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو، برلین و بروکسل از سر گذراند راهی پاریس شد تا با لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه دیدار کند.

آن طرف هم وزیر خارجه امریکا که بعد از دیدارش با ظریف در ژنو به بلغارستان سفر کرده بود به همتایان ایرانی و فرانسوی خود در پاریس ملحق شد و برای چهارمین بار طی دو روز گذشته با وزیر خارجه کشورمان گفت و گو کرد. برنامه های فشرده مقامات ارشد دیپلماتیک ایران و امریکا در شهرهای اروپایی که از جدی تر شدن گفت وگوها برای سرعت بخشیدن به ضرباهنگ مذاکرات هسته ای حکایت می کند.

معاونان سیاسی ایران و امریکا نیز با همراهی هیأت های کارشناسی نشست های دو روزه خود را از سر گرفتند تا بر اساس دستور کار تعیین شده در دیدار وزرای خارجه ایران و امریکا به بررسی پیشنهادات تازه بپردازند. این نشست که از روز پنجشنبه آغاز شده است و تا امروز (27 دی) ادامه دارد با حضور وندی شرمن، ویلیام برنز و سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی دنبال می شود. قرار است معاونان وزیران خارجه ایران و 1+5 به سرپرستی عراقچی و هلگا اشمید فردا (یکشنبه) در ژنو با یکدیگر دیدار و آخرین تحولات و نتایج مذاکرات را بررسی کنند.

این در حالی است که باراک اوباما دو سخنرانی مهم در راستای پیشبرد دیپلماسی کری داشته است. رییس جمهور آمریکا روز پنجشنبه در نشستی غیرعلنی با حضور گروهی از اعضای دموکرات مجلس سنا، گفته که در دو سال آینده ریاست جمهوری اش منفعل نخواهد بود و جمهوریخواهان کنگره را به وتوی مصوبات خصمانه تهدید کرد. او به هم جناح های دموکراتش وعده داده که از برنامه کاری اش در مقابل جمهوریخواهان کنگره دفاع و در برابر تلاش های تخریبی آنها ایستادگی خواهد کرد. این دیدار در هتل هیلتون واقع در بالتیمور که کنفرانس دوروزه کنگره آمریکا در این مکان در حال برگزاری است، انجام شد.

به نوشته نیویورک تایمز سخنرانی دو ساعته اوباما در این نشست با برخورد لفظی با رابرت منندز، نماینده دموکرات کنگره آمریکا و از سناتورهای پیگیر تصویب تحریم های جدید علیه ایران، پایان یافت. براساس اظهارات منتشر شده از این نشست، اوباما همچنین از هم قطاران دموکرات خود خواست که به او در این امر کمک کنند. علاوه بر سناتور منندز از ایالت نیوجرسی، که در حزب دموکرات عضو است، این طرح توسط سناتور مارک کرک، جمهوریخواه از ایالت ایلینوی، نیز دنبال می شود.

گفتنی است نمایندگان سنای آمریکا، که از ابتدای سال جدید میلادی رسما کار خود را با اکثریت جمهوری خواه آغاز کرده، در حال حاضر دو طرح ضدایرانی را در نوبت معرفی دارند. طرح اول را «مارک کرک» و «رابرت منندز» در نظر دارند که خواهان تصویب تحریم های مشروط علیه ایران است. طرح دوم هم متعلق به «باب کورکر» و «لیندسی گراهام» است که خواهان تصویب هرگونه توافق با ایران، پیش از اجرایی شدن آن، در کنگره است.

بر اساس طرح کرک-منندز که گفته می شود حمایت بسیاری از سناتورها در هر دو حزب را به همراه خود دارد، تحریم هایی را به تصویب می رساند که در صورت «شکست مذاکرات یا عدم پایبندی ایران به توافق» اجرایی می شود. حامیان این طرح در تلاش هستند تا حد نصاب کافی برای «ضد-وتو» کردن آن را در میان نمایندگان سنا جلب کنند. بر اساس قوانین آمریکا، رئیس جمهور امکان وتوی مصوباتی که آرای دو سوم نمایندگان سنا را به دست آورده باشد، ندارد. گفتنی است منندز چند ماه پیش در گفت و گویی تلفنی با رویترز تصریح کرد: فکر می کنم که ما نیروی مثبتی در رساندن ایران به مرحله کنونی بودیم و و دولت هم کار خود را خوب انجام داد. این سناتور دموکرات از ایالت نیوجرسی ادامه داد: ما یک هدف نهایی مشترک داریم اما در تاکتیک ها متفاوت عمل می کنیم.

همچنین رئیس جمهور آمریکا، در کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر بریتانیا، ضمن اینکه از کنگره خواست تا درباره تصویب تحریم های جدید علیه ایران دست نگه دارد بار دیگر تأکید کرد که در صورت تصویب چنین طرحی آن را وتو خواهد کرد. رئیس جمهور آمریکا در ادامه گفت: توافق موقت برنامه هسته ای آنها را متوقف کرده و در بخش هایی برای مثال در حوزه ذخایر مواد هسته ای این برنامه را به عقب رانده است. وی با اشاره به اینکه تحریم های بیشتر علیه ایران می تواند مذاکرات را به شکست بکشاند، تأکید کرد: عدم دستیابی به توافق هسته ای از طرق دیپلماتیک به رویارویی نظامی منجر خواهد شد، و ما خواهان این مسأله نیستیم.

صحبت های دیروز اوباما در حالی عنوان می شود که وزیر خارجه کشورمان در سفر اخیرش به ژنو، درباره چالش دولت آمریکا با کنگره این کشور تاکید کرد که ما در مذاکرات هسته ای، با دولت آمریکا به صورت یک مجموعه برخورد می کنیم؛ بنابراین همراه کردن قسمت های مختلف دولت آمریکا و یکپارچه شدن سیاست های آن، برعهده قوه مجریه آمریکا و مساله ای است که باید موضوع نگرانی آنها باشد.