رایزنی ظریف-کری و تندکردن ضرباهنگ مذاکرات

شش هفته پس از تمدید مجدد توافق ژنو ، ظریف و کری با یکدیگر ملاقات می کنند، این بار در ژنو و با هدف جان دادن به مذاکرات و کوتاه کردن زمان دستیابی به توافق جامع.

کری گفته که هدفش از دیدار و گفت و گو با ظریف، سرعت بخشیدن به مذاکرات و روند پیشرفت آن است. به نظر می رسد آمریکاییان می خواهند ضرباهنگ مذاکرات را با ریتم زندگی در آمریکا هماهنگ کنند؛ نتیجه گرفتن سریع و جلوگیری از فرسایشی شدن گفت و گو ها.

وزیران خارجه ایران و آمریکا روز چهارشنبه ابتدا روند مذاکره تا این مرحله را ارزیابی و سپس مسیر گفت و گوهای دو تیم را ترسیم میکنند. مقامات امریکایی گفته اند که کری فردا به صوفیه در بلغارستان می رود ولی برنامه ظریف هنوز رسما اعلام نشده است. در هر صورت ، وزیر خارجه ایران چه در ژنو بماند و چه به کشوری دیگر در اروپا برود هدایت مستقیم مذاکرات را به عهده خواهد داشت بویژه تا زمانی که این گفت و گو ها دو جانبه و میان دیپلمات های ارشد ایرانی و آمریکایی در جریان است.

دیپلمات های ارشد ایرانی در روزهای پنج شنبه تا شنبه با همتایان آمریکایی به مذاکره خواهند نشست. در این سوی میز ، سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی به همراه حمید بعیدی نژاد ، داود محمد نیا ، پژمان رحیمیان حضور دارند و در آن سوی میز، وندی شرمن مذاکره کننده ارشد امریکایی، ویلیام برنز معاون سابق وزارت خارجه و جاکوب سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید می نشینند.

روز یکشنبه هم معاونان وزیران خارجه انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه به مذاکره کنندگان در ژنو خواهند پیوست.

آمریکاییان در این دور از گفت و گو ها دو یار خود را از دست داده اند،؛ ریچارد نفیو و بروک اندرسون. یکی کارشناس تحریم ها و دیگری دیپلمات هسته ای کارکشته. مشخص نیست آیا کسانی جای اینها را می گیرند یا نه ولی تیم های مذاکره کننده غربی در طول گفت و گو با ایران در ماه های اخیر همواره ریزش داشته اند.

نفیو کارشناس ارشد مطالعات امنیتی از دانشگاه جرج واشنگتن و کارشناس تحریم های ایران است. او از ماه اکتبر 2013 به تیم مذاکره کننده آمریکا پیوست و پیش از آن هدایت شورای امنیت ملی کاخ سفید را بر عهده داشت . نفیو از ژانویه سال 2013 تاکنون معاون اول هماهنگ کننده سیاست های تحریمی آمریکا است. رسانه های غربی حضور او در تیم مذاکره کننده را گامی برای بررسی و تعدیل تحریم ها ارزیابی کردند. 

اگر مذاکرات پایان یابد و مرحله نگارش ضمائم جامع شروع شود، ذکر جزییات تحریم هایی که باید برداشته شود الزامی است . آنجا وجود نفیو به کار خواهد آمد چراکه خودش این تحریم ها علیه ایران را وضع کرده است. 

هرچقدر اطلاعات درباره ‘ ریچارد نفیو’ کم است، به جای آن می توانید به پروفایل حجیم ‘ بروک اندرسون’ نگاه کنید. زنی میانسال که آمریکاییان او را ‘ Accomplished Diplomat ‘ یا ‘ دیپلمات موفق’ می خوانند. در توصیف اش نوشته اند: مدیر، استراتژیست و گره گشا. 

اوباما در توصیف او می گوید: ‘یک مشاور نزدیک ، مطمئن و ارزشمند برای بسیاری از سال ها’. 

هرجا منافع آمریکا دچار خطر شده نام بروک اندرسون هم به میان آمده است.در همه این سالها تمرکزش بر ‘ عدم اشاعه’ و ‘ مقابله با تهدید سلاح های هسته ای’ بوده است. او همچنین هماهنگ کننده پروژه جرج شوتز، بیل پری، هنری کیسینجر و سام نان در ‘ دنیای بدون سلاح هسته ای’ بود. بروک فیلم هم ساخته است؛ فیلمی درباره تهدیدات هسته ای برای کانال تلویزیونی HBO . 

در 19 فوریه 2014 نیویورک تایمز گزارش داد که ‘ سفیر اندرسون’ به عنوان مشاور ارشد جان کری به تیم مذاکره کننده آمریکا با ایران پیوسته است. متعاقب آن یک مقام ارشد دولتی اعلام کرد اندرسون موقتا در بروکسل مستقر می شود تا هم در جلسات سیاسی و تخصصی شرکت کند و هم حامی اتحادیه اروپا باشد. 

در 15 ژوئن 2014 دولت آمریکا اعلام کرد سفیر اندرسون به عنوان عضو هیات مذاکره کننده آمریکا برای دستیابی به توافق جامع به وین سفر خواهد کرد. از آن پس تاکنون بروک همراه تیم مذاکره کننده آ مریکا به شهرهای مختلف برای مذاکره سفر کرده است. 

بروک هم با همه سوابق و پیشینه های جهانی از جرگه مذاکره کنندگان آمریکایی بیرون آمده است. 

یک منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده آمریکا که نخواسته نامش فاش شود گفته امیدهایی وجود دارد که برای گام های نهایی تصمیم گیری شود 

پس از آن که تا پایان مهلت مقرر در ماه نوامبر، ایران و کشورهای 1+5 نتوانستند به توافق برسند، قدرت های جهانی امیدوارند تا ماه مارس بر سر اصول به توافق برسند و سپس جزییات را تا پایان ماه ژوئن روی کاغذ بیاورند. 

کری گفته بود که تا پیش از پایان مهلت مقرر می توان به توافق رسید اما اوباما و سایر مقامات آمریکایی محتاطانه تر در این زمینه اظهار نظر می کنند. 

رسانه های آمریکایی این روزها از عنصری تعیین کننده سخن به میان می آورند که مایه دلخوشی مذاکره کنندگان امریکایی است؛ عنصری که آن را wild cardمی نامند و آن چیزی نیست جز فشارهای اقتصادی ناشی از کاهش شدید بهای نفت بر ایران از ماه ژوئن به این سو . با این حال رهبر انقلاب تاکید کرده اند که این کاهش قیمت، فشاری بر ایران برای دستیابی به توافق وارد نخواهد کرد. 

فوتبال ورزش محبوب مردم آمریکا نیست. آنها بسکتبال را دوست دارند که ضرباهنگ تندتری دارد. 

ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا می گوید: تیم مذاکره کننده ما در طول زمان تغییر کرده و احتمالا این تغییر با توجه به خسته کننده بودن مذاکرات و آهنگ زندگی افراد و تعهدات کاری آنها ادامه خواهد یافت. 

با این حال او اطمینان می دهد که تغییرات مزبور در مشی تیم مذاکره کننده خللی وارد نمی کند و مذاکرات بر مبنای سیاست هایی که اوباما و کری ترسیم کرده اند، ادامه خواهد یافت. 

الیزابت روزنبرگ مسئول سابق تحریم ها در وزارت خزانه داری آمریکا معتقد است ‘ به سختی می توان جای خالی این افراد را پر کرد’. 

او می گوید: افراد بسیار کمی در جهان، این شهر یا کشور هستند که در این زمینه استادند و نبود آنها قطعا یک چالش بزرگ خواهد بود. 

روزنبرگ می افزاید: درحالی که تعداد بازیگران زیاد نیست ،شاهد ریزش آنها هم هستیم و این نگران کننده است. 

او معتقد است: درنهایت ، اراده سیاسی ( برای رسیدن به توافق) بر دانش فنی غلبه کرده است. 

شاید هم نگاه دولتمردان و سیاسیون آمریکا به انتخابات سال 2016 است. علاوه بر این، در فرهنگ سیاسی آمریکا جابجایی ها زیاد است و کسی از رفتن یکی و آمدن دیگری شگفت زده نمی شود. همه از دستورالعمل مشخص و واحد کشورشان پیروی می کنند و فعلا این دستور العمل حفظ میز مذاکره است. 

به طور مثال، نفیو چه در تیم باشد و چه نباشد، جایی که قرار بر ذکر تحریم و برچیده شدن آن است او به وظیفه اش که تابعی از روند مذاکرات است، عمل خواهد کرد. 

تیم ایران معتقد است وقتی که چارچوب کاری ( Framework ) مشخص است حضور افراد در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد. به گفته یکی از آنها ‘ مذاکرات آنقدر کلان و استراتژیک است که بود و نبود افراد یا عدم تداوم حضور برخی از آنها در تیم ها تعیین کننده نیست’. 

از این منظر، مذاکرات به مسیر خود ادامه خواهد داد، هرچند که برخی به لحاظ مسئولیت های سیاسی در میانه راه آن را رها کنند. 

یک عضو تیم مذاکره کننده ایران به خبرنگار ایرنا گفت: برای ما جابجایی ها فرقی ندارد. مهم ، چارچوب و اصول مذاکراتی است که تاکنون حفظ شده است. اگر تغییری در اصول مذاکراتی مشاهده کنیم، واکنش نشان خواهیم داد ولی تاکنون چنین نبوده است. 

وی افزود: تیم ایران هوشیار است، اوضاع را رصد می کند و جابجایی افراد در طرف مقابل، تاثیری در روند مذاکرات ندارد . در عین حال، تیم ایران بر خلاف طرف مقابل، همواره رو به تزاید بوده ودر مراحل مختلف از وجود متخصصان بهره برده است.