انگیزه‌های سوءمصرف الکل در کشور

سوءمصرف 3 /0 درصدی الکل در ایران، وابستگی 7 /0 درصدی جمعیت کشور به الکل از مهم‌ترین اظهارنظرهایی بود که در همایش دو روزه سوءمصرف و اعتیاد به الکل از دیدگاه طب بالینی و قانونی انجام شد. از نظر قوانین و احکام شرعی مصرف الکل در ایران ممنوع و حرام است اما در کشور ما افرادی مبادرت به مصرف و شرب مشروبات الکلی می‌کنند؛ در این میان سوءمصرف الکل نیز جزء آسیب‌ها و معضلاتی است که گروهی از ایرانیان به آن دست به گریبان‌اند.

 

به گزارش آرمان، آمارهای جدید منتشره از سوی سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد مصرف مشروبات الکلی در میان ملل مسلمان به‌دلیل حرمت شرعی آن،‌ پایین‌تر از متوسط جهانی است. این درحالی است که سالانه میلیون‌ها نفر در جهان به‌دلیل مصرف الکل جان خود را از دست می‌دهند. به نقل از روزنامه آمریکایی «یو اس ای تودی» بر اساس آمار جدیدی که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده است (آمار متعلق به سال‌های 2011-2010 است) کشور ایران در رده‌بندی جهانی میزان مصرف الکل در رده 166 قرار دارد.  در این راستا اردیبهشت سال جاری، رضافشاری، رئیس جامعه سم‌شناسی پزشکی آسیا و اقیانوسیه با اشاره به اینکه مقدار مصرف الکل در ایران نسبت به سایر کشورهای دنیا پایین است، عنوان کرد: مصرف‌کنندگان الکل در ایران 30 درصد زن و 70 درصد مرد هستند، البته به‌طور کلی در جهان مسمومیت با الکل در مردان بیشتر از زنان است.

رواج پدیده «الکلیسم» یا وابستگی به الکل، واقعیتی انکارناپذیر است. معتادان الکلی پس از پذیرفته شدن به‌عنوان فردی معتاد، نیازمند مکانی برای رسیدگی به وضعیت و کمک برای ترک الکل هستند. اما با وجود آنکه زمان زیادی از شیوع مصرف الکل در ایران می‌گذرد تا چند وقت پیش کلینیکی برای این کار وجود نداشت. اعطای مجوز ترک الکل به چند کلینیک خصوصی ترک اعتیاد در سال‌های گذشته، نتیجه انتشار آمارهایی از وضعیت مصرف الکل در ایران و تعداد معتادان به الکل بود. همچنین به دنبال افزایش نگرانی‌ها از آمار رو به رشد معتادان به الکل، نخستین کلینیک دولتی «ترک اعتیاد به الکل» در مردادماه امسال با مجوز وزارت بهداشت در «مرکز ملی مطالعات اعتیاد» دانشگاه علوم پزشکی تهران (INCAS) راه‌اندازی شد.

روز گذشته همایشی برای مصرف  و اعتیاد به الکل در پزشکی‌قانونی کشور برگزار شد. در این همایش رئیس سازمان پزشکی‌قانونی کشور تأکید کرد: موضوع سوءمصرف الکل به لحاظ برخورداری از حرمت شرعی و دیدگاه سنتی که در جامعه ما وجود دارد، تاکنون از مرکز توجهات به دور مانده و این موضوع سبب شده تا با یک حرکت پرشتاب به سوی صدر جدول معضلات اجتماعی کشور حرکت کند.

احمد شجاعی تأکید کرد: در چند سال اخیر همزمان با پیدایش نشانه‌هایی از آثار بسیار مخرب و تأثیرگذار مصرف مشروبات الکلی و نقش آن در وقوع سایر جرائم از قبیل قتل، نزاع، همسرآزاری، کودک‌آزاری، تجاوز به عنف و غیره با توجه به بند «س» ماده 211 قانون برنامه پنجم توسعه کشور، سازمان پزشکی قانونی اقدام به بررسی جوانب مختلف تأثیرات اجتماعی مصرف مشروبات الکلی کرده است. در حاشیه این همایش  مدیرکل دفتر سلامت روانی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: هفت‌دهم درصد کشور وابستگی به الکل و سه دهم درصد نیز سوءمصرف دارند و نسبت مصرف الکل مرد به زن در کشور 9 به یک است. احمد حاجبی افزود: طبق بررسی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مصرف الکل در کشور به 7/ 1 دهم درصد رسیده است و این افراد حداقل یک‌بار در 12 ماه، مصرف الکل داشته‌اند.

رئیس اداره پیشگیری و درمان سوءمصرف مواد وزارت بهداشت، از فعالیت نخستین مرکز ترک سوءمصرف الکل به‌صورت پایلوت در تهران خبر داد. علیرضا نوروزی ادامه داد: مراکز اقامتی برای ترک مصرف‌کنندگان الکل با مدیریت طبی را در دستور کار داریم و یک مرکز درحال حاضر به‌عنوان پایلوت در تهران مشغول فعالیت است. کامبیز سلطانی‌نژاد با بیان اینکه سوءمصرف الکل در جهان به یک چالش تبدیل شده است، گفت: در ایران که کشوری فرهنگی و عقیدتی است، این اقدام یک چالش است که باید در این مورد وارد شد و گفت: متاسفانه ورود الکل و همچنین مشروبات الکلی تقلبی از مرزهای کشور دلایل بسیاری از بیماری‌ها و مرگ‌ومیرها را به خود اختصاص داده است.

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی کشور درباره مصرف الکل به آرمان می‌گوید: با توجه به آنکه مقدار الکل در کشور کم شده اما متاسفانه مصرف آن  درحال افزایش است. ایرج خسرونیا ادامه می‌دهد: مشروبات الکلی ازجمله مشروبات دست‌ساز به انواع مختلف وارد کشور می‌شود و باعث می‌شود مصرف الکل افزایش یابد. او می‌افزاید: مصرف الکل نشان‌دهنده این امر است که برخی از جوانان ما از نظر روانی دارای مشکلی هستند که  باعث می‌شود به الکل پناه ببرند.  این متخصص داخلی و گوارش بیان می‌کند: مصرف الکل در مواردی باعث برهم زدن حواس افراد می‌شود و بر سیستم کبدی و گوارشی آنها اثر می‌گذارد و باعث بیماری‌های مختلف مانند زخم‌معده و  خونریزی دستگاه گوارش می‌شود. خسرونیا تصریح می‌کند: اثر مخرب الکل بر کبد به نحوی است که امکان درمان آن نیست و افراد تنها باید کبد دیگری را به بدن خود پیوند بزنند. این افراد که دارای ناراحتی‌های روانی هستند به‌دلیل ناآگاهی به مصرف الکل روی می‌آورند که باعث می‌شود به خود و دیگران آسیب بزنند. او ادامه می‌دهد: خیلی از آسیب‌های اجتماعی و سایر مشکلات مانند نزاع‌های خیابانی می‌تواند تا حدی ناشی از مصرف الکل باشد.

یک آسیب‌شناس اجتماعی در این‌باره می‌گوید: یکی از دلایل مصرف الکل این است که فرد مصرف‌کننده خیال می‌کند با مصرف الکل نوعی فراموشی موقتی درمورد مشکل خود خواهد داشت. دلیل دیگر ممکن است انگیزه فراغت باشد که فرد از الکل برای سرگرمی و تفریح خود استفاده می‌کند. محمد زاهدی‌اصل ادامه می‌دهد: دسته دیگری از افراد به مصرف الکل اعتیاد پیدا کرده‌اند که به‌دلیل وابستگی جسمی و روانی به آن به‌صورت مکرر آن را مصرف می‌کنند. او می‌افزاید: مصرف الکل بر سلامت نسلی افراد نیز اثر می‌گذارد، حتی در خیلی از مواقع معلولیت کودکان به اعتیاد والدین به الکل برمی‌گردد. این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: در خیلی از مواقع این مصرف الکل به اعمال غیرعقلانی افراد منجر شده و باعث ایجاد آسیب‌های اجتماعی مانند قتل و نزاع و... می‌شود. وقتی مصرف الکل به اقدامات نابهنجار منجر شود آسیب‌ها نمود بیشتری پیدا می‌کنند.

زاهدی اصل اذعان می‌کند: باید مصرف الکل ریشه‌یابی شود و مشخص شود. همچنین باید برای خیلی از جوانان، ابزار تفریح مفید ایجاد شود تا گرایش آنها به الکل کاهش یابد. او خاطرنشان می‌کند: باید در این زمینه آگاه‌سازی‌های لازم انجام شود تا افراد از زیان‌های الکل آگاهی یابند. او در پایان می‌افزاید: مراجعه به کلینیک‌های ترک‌اعتیاد باعث ترک این اعتیاد می‌شود، افرادی که به این کلینیک‌ها مراجعه می‌کنند به هیچ‌وجه از جانب نیروی انتظامی بازداشت نمی‌شوند زیرا بازداشت شدن زمانی اتفاق می‌افتد که مصرف الکل نمود بیرونی پیدا کند و به مشکل بینجامد.