چراغ خاموش مصباح و هیاهوی دو جریان

سال انتخاباتی 92 در حالی واپسین روزهای خود را طی می‌کند که از مدت‌ها پیش گمانه‌ها پیرامون انتخابات مجلس دهم از یک سو و خبرگان پنجم از سویی دیگر اوج گرفته است. اصلاح‌طلبان که این روزها استراتژی «فتح سنگر به سنگر» را دستور کار خود قرار داده‌اند، برنامه‌ریزی جدی برای تصاحب صندلی‌های سبز بهارستان و مجلس خبرگان را از مدت‌ها پیش آغاز کرده‌اند.

تحرکات زودهنگامی که اصولگرایان شوک زده از نتایج انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را کم کم از خواب بیدار کرده و آنها را به تکاپو واداشته است تا مبادا در غفلتی دیگر، نهادهای سیاسی باقیمانده را به رقیب واگذار کنند.

در این میان گرچه انتخابات مجلس خبرگان رهبری به طور سنتی عرصه ای برای رقابت میان تشکل‌های روحانی اصولگرا و اصلاح‌طلب و در راس آن جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز بوده است، اما به نظر می رسد برنامه‌ریزی دیگر تشکل‌های سیاسی برای این مجلس نیز آغاز شده است.

در آخرین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری که در آبان 85 برگزار شد، مجمع روحانیون مبارز و دیگر احزاب اصلاح‌طلب تدارک گسترده‌ای را برای ورود پرقدرت در این انتخابات دیده بودند تا شاید در روزهایی که نهادهای سیاسی چون مجلس، شورای شهر و ریاست جمهوری را به اصولگرایان واگذار کرده بودند صندلی‌های اکثریتی خبرگان ار از آن خود کنند اما آنچه در نهایت رخ داد آن بود که مجلس خبرگان چهارم هم با اکثریت چهره هایی مستقل و غیر اصلاح طلب شکل گرفت.

ردصلاحیت‌ها در این دوره از انتخابات و شرط آزمون کتبی فقهی را شاید بتوان از دلایل اصلی ناکامی اصلاح طلبان در آن دوره دانست، آنگونه که مجید انصاری از چهره های شاخص مجمع روحانیون که در همان زمان عضو مجلس خبرگان بود به دلیل عدم حضور در آزمون فقهی، صلاحیتش برای این دور از انتخابات تایید نشد.

اگر انتخابات مجلس چهارم خبرگان برای اصلاح‌طلبان از حیث نگه داشتن یک پایگاه سیاسی اهمیت داشت، انتخابات مجلس پنجم خبرگان برای اصولگرایان شاید از این باب حائز اهمیت باشد که اصولگرایان در تلاشند تا سنگرهای سیاسی باقیمانده خود را حفظ و به رقبا واگذار نکنند و مجلس خبرگان بنا به اهمیتی که در ساختار سیاسی کشور دارد از مهمترین این نهادهای سیاسی است.

در ادامه پر بیراه نیست مروری بر تحرکات جریانات سیاسی برای در اختیار گرفتن صندلی‌های مجلس خبرگان رهبری.

خیز بلند اصلاح طلبان برای حاکم شدن بر مجلس خبرگان

اصلاح‌طلبان خیز بلندی را برای انتخابات مجلس خبرگان برداشته‌اند. آماده‌سازی چهره‌های سفید و کم حاشیه از یک سو و فضاسازی برای بازگرداندن صندلی ریاست مجلس خبرگان به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را شاید بتوان مشخص‌ترین استراتژی اصلاح طلبان برای انتخابات مجلس خبرگان دانست. آنگونه که به نظر می‌رسد جریانات و تشکل‌های اصلاح‌طلب و در راس آن مجمع روحانیون مبارز به عنوان تشکل روحانی صاحب نفوذ این اردوگاه حاضر به ریسک کردن بر روی چهره های قدیمی و باسابقه خود که سایه ردصلاحیت برسرشان است، نیستند و آماده کردن چهره‌هایی چون سیدحسن خمینی که بی حاشیه و خوشنام هستند و قابلیت به صحنه آوردن جمعیت خاکستری و جوانان به صحنه را دارند را برنامه اصلی خود قرار داده اند.

در این میان گرچه سیدحسن خمینی تاکنون پاسخی به این دعوت اصلاح طلبان نداده است اما برخی خبرها حکایت از آن دارد که چهره‌های باسابقه اصلاح‌طلب از یادگار امام خواسته‌اند خود را برای این دوره از انتخابات آمده سازد. اصلاح‌طلبان که در انتخابات پیشین از محل ردصلاحیت‌ها و آزمون کتبی فقهی ضربه خوردند حتی از سیدحسن آقا خواسته‌اند در صورتی که شورای نگهبان خواستار حضور وی در آزمون علمی اجتهاد شد آن را بپذیرد و شرکت کند.

گویی اصلاح‌طلبان که پیش از این نیز با تمرکز بر روی مهره‌های سفید و خوشنام در انتخاباتی جون شوراهای شهر و ریاست جمهوری 76 توانسته بودند بر رقبای خود پیروز شوند اینبار هم درصدد هستند با پیگیری این استراتژی کرسی‌های خبرگان را از آن خود کنند.

در سویی دیگر اما چشم امید اصلاح‌طلبان همچون چندسال اخیر به آیت الله سیاست ایران است. هاشمی رفسنجانی این روزها در 78 سالگی گویی جانی دیگر یافته است و به صفحه شطرنج سیاست ایران بازگشته است تا کهنه کار بودن و سیاس بودنش را به رخ جوانترها بکشد.

حضور 26 ساله در هیات رییسه مجلس خبرگان و 3 سال ریاست بر این مجلس داشته‌های آیت الله را آنقدر پربار کرده است که اصلاح‌طلبان وی را از گزینه‌های اصلی ریاست این مجلس در دوره بعدی بدانند و از هم اکنون سعی در نزدیک کردن خود به آیت الله هاشمی رفسنجانی و قرار گرفتن دیگربار زیر سایه او داشته باشند. چندی پیش نیز برخی جریانات مخالف رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از لیست 50 نفره وی برای این انتخابات خبر دادند که در تلاش است با همراهی خاتمی کرسی‌های مجلس خبرگان را از آن طیف سیاسی نزدیک به خود کند.

هاشمی بازیگردان باهوش سیاست ایران است، او که همین سال‌های نه چندان دور در فضای متشنج مجلس خبرگان سال 89 کرسی ریاست را به آیت الله مهدوی کنی سپرده و به صحن هبوط کرده بود، مرد بی گدار به آب زدن نیست. چه آنکه به نظر می‌رسد آیت‌الله با طمانینه درحال چینش پازل‌های انتخابات مجلس خبرگان است. به میدان آوردن حسن روحانی به این دوره از انتخابات از یک سو و راضی کردن سیدحسن خمینی برای شرکت در این انتخابات؛ برگ‌های برنده هاشمی رفسنجانی هستند تا هاشمی رفسنجانی اینبار با دو بال همراه و قدرتمند و محبوب پا به مجلس خبرگانی بگذارد که شاید ریاستش را از آن خود کند.

در کنار این اخبار برخی خبرها و شایعات تایید نشده هم حکایت از جلسات انتخاباتی سیدمحمدخاتمی و ناطق نوری برای سازماندهی نیروهای اصلاح‌طلب و میانه رو برای این دوره از انتخابات مجلس خبرگان است. براین اساس عنوان می شود که خاتمی چندی است جلسات خود را با چهره های استانی و فرزندان برخی مراجع قم آغاز کرده است.

اصولگرایان به پا می‌خیزند!

اصولگرایان نگران انتخابات مجلس خبرگان هستند، این را به وضوح در اظهارنظرهای چهره‌های شاخص این جریان می‌توان مشاهده کرد. بخشی از این نگرانی را شاید بتوان به سرحال شدن و به صحنه آمدن رقیب قدر و قدیمی شان مرتبط دانست. چندماه پیش بود که آیت‌الله جنتی از تریبون نماز جمعه نسبت به برنامه ریزی برخی جریانات برای مجلس خبرگان هشدار داد و گفت «بعضی‌ها برای مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی دارند طراحی می‌کنند و نقشه می‌کشند، باید مراقب بود که به اهداف شوم خود نرسند.»

آیت الله دری نجف‌آبادی عضو هیات رییسه فعلی مجلس خبرگان نیز به برنامه ریزی جریانات سیاسی برای این انتخابات اشاره کرد و خواستار آن شد که مردم روحانیت بصیر، متعهد و مجتهد را برای این مجلس انتخاب کند.

نماینده ولی فقیه در اراک خواستار آن شد که جامعه مدرسین و دیگر مراجع به میدان بیایند تا مجلس خبرگان با قدرت و عظمت تشکیل شود. دعوتی که باید در پس آن تلاش اصولگرایان برای به میدان آوردن چهره های شاخص شان برای حفظ اکثریت این مجلس مشاهده کرد.

حضور دوباره آیت الله مهدوی کنی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری را هم باید برگ برنده اصولگرایان در این دوره از انتخابات دانست. حضور رئیس دانشگاه امام صادق(ع) در رای مجلس خبرگان طی چندسال اخیر فضای آرام و بی حاشیه ای را بر این مجلس حکمفرما کرده است. شاید از همین روست که برخی چهره‌های میانه‌رو و نزدیک به جریان اصلاحات مجلس خبرگان چون حجت الاسلام هاشمی زاده هریسی معتقدند که در صورت حضور آیت الله مهدوی کنی در دوره بعدی مجلس ریاست این مجلس باردیگر به وی واگذار خواهد شد.

حضور آیت الله مهدوی کنی اما در مقابل می‌تواند عامل نگرانی اصلاح‌طبان باشد. شاید از همین روست که برخی فضاسازی‌ها برای عدم حضور دبیرکل جامعه روحانیت مبارز در انتخابات آغاز شده است. آنگونه که چندی پیش خبر عدم حضور آیت الله در انتخابات رسانه‌ای شد اما آیت الله مهدوی کنی قاطعانه این موضوع را رد کرد و گفت « برخی افراد آرزوهای خود را به صورت شایعه مطرح می‌کنند. بنده انشاالله برای انتخابات خبرگان کاندیدا خواهم شد.»

در همین راستا حجت الاسلام رضا آشتیانی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم هم از فعالیت جدی‌تر اصولگرایان برای انتخابات دوره بعدی مجلس شورای اسلامی و همچنین مجلس خبرگان رهبری با محوریت جامعتین خبر داده است.

وی می گوید« بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری به دلیل پس‌لرزه‌هایی که وجود داشت، زمینه چندانی برای فعالیت جدی اصولگرایان نبود اما حالا که قدری جلوتر رفته‌ایم باید به فکر انجام فعالیت‌های جدی برای انتخابات‌های بعدی باشیم.»

آیت الله مصباح باز هم یکه تازی می کند

نه فقط اصولگرایان، که دیگر جریانات سیاسی هم طی چند سال اخیر به سازهای مخالف و یکه تازی آیت الله مصباح و جبهه پایداری عادت کرده‌اند، شاید از همین روست که با بالا گرفتن گمانه‌ها پیرامون انتخابات مجلس خبرگان رهبری این جریان هم تلاش های خود برای تاثیرگذاری بر این انتخابات را آغاز کرده است.

حضور آیت الله مصباح آنجا که پای هاشمی رفسنجانی در میان بوده است پررنگ تر و جدی تر شده است. او در سال 89 بخشی از فضاسازی‌ها علیه آیت الله را در مجلس خبرگان مدیریت کرد تا بتواند او را از کرسی ریاست به زیر آورد.

او بعدها خود به این امر اذعان کرد و با تاکید براینکه تلاش خیلی زیادی شد تا جناب آیت‌الله مهدوی‌کنی رئیس مجلس خبرگان بشوند، به هاشمی هم کنایه زد و گفت «می خواهد به هر بهانه ای شده خودش را برگرداند به معرکه، خب چه کند که راهش بدهند، اینها طردش کرده اند، ورشکست شده، آبرویش رفته، دیگر چیزی ندارد، ‌با چه بهانه ای می تواند باز خودش را وارد کند؟ تنها چیزی که می تواند بگوید شعار وحدت و جلوگیری از اختلاف و از این حرف هاست.» شاید از همین روست که به نظر می رسد آیت الله پایداری ها خود را مهیای رویارویی دیگر می کند.

در این میان اما به نظر می رسد آیت الله مصباح یزدی اینبار نه در کنار اصولگرایان که به تنهایی و در قالب جریان خود وارد عرصه رقابت شود. چه آنکه سازهای ناهماهنگ آیت‌الله مصباح در دو سال اخیر به درون جریان اصولگرایی هم رسیده و بزرگان این جریان چون آیت الله یزدی و آیت الله مهدوی کنی را نیز دلخور و گلایه مند کرده است.

شاید آنچه در این هیاهوی سیاسی به فراموشی سپرده شده آن است که مجلس خبرگان به عنوان یکی از مهمترین نهادهای سیاسی کشور کارکرد فقاهتی و کارشناسی دارد و ورود نگاه های سیاسی و حزبی، خبرگان این مجلس را از کارکرد اصلی خود دور کند