آیا میتوان به سوسیس و کالباس های موجود در بازار اطمینان کرد؟

وزیر بهداشت گفت که خود و خانواده اش هرگز از این محصولات استفاده نمی کنند، چون آن ها را مضر برای سلامت می دانند.

انتشار اخبار ماه های گذشته درباره استفاده از ضایعات مرغ در تولید سوسیس و کالباس کاهش 15 تا 20 درصدی مصرف فرآورده های پروتئینی را به دنبال داشته است و این یعنی تعداد زیادی از مردم در مورد سلامت سوسیس و کالباس های موجود در بازار به تردید افتاده اند. 

غیر از کسانی که به خاطر عدم اطمینان به سلامت خمیر مرغ مصرفی در صنعت سوسیس و کالباس و احتمال وجود باقیمانده امعاء و احشاء مرغ در خمیر مرغ از مصرف فرآورده های گوشتی صرفنظر کرده اند، تعدادی از مردم هم که یا ناگزیر از مصرف هستند(از نظر مصرف سوسیس و کالباس در فست فودها) یا در جدال با نفس خود نمی توانند بر آن غلبه کنند و از لذت خوردن سوسیس و کالباس دست بکشند، نوعی عذاب وجدان را تحمل می کنند.

دلیلش همین تناقض موجود در اظهارنظر مقامات و دستگاه های مختلف در مورد سلامت خمیر مرغ و فرآورده های گوشتی است. 

وزیر بهداشت در اظهارنظری در این باره استفاده از خمیر مرغ را در همه جای دنیا معمول دانست و در عین حال گفت که چون در ایران حجم تولید مواد غیرمجاز زیاد است و استانداردها رعایت نمی شود، اعلام کردیم که استفاده از خمیر مرغ به این شکل مجاز نیست.

قاضی زاده هاشمی بر لزوم بهداشتی بودن خمیر مرغ هم تاکید کرد و گفت که باید بر تولید آن هم نظارت های جدی صورت بگیرد. 

او البته در اظهار نظر دیگری گفت که خود و خانواده اش هرگز از این محصولات استفاده نمی کنند، چون آن ها را مضر برای سلامت می دانند.

هدایت حسینی، مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده های خوراکی و آشامیدنی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز در اظهار نظر دیگری گفت که اگر در تولید خمیر مرغ از گوشت های سالم استفاده شود، می توان از آن به عنوان یک محصول حاوی پروتئین استفاده کرد.

او البته اضافه کرد که تا زمانی که در وزارت بهداشت در مورد سلامت خمیر مرغ اطمینان حاصل نشود، استفاده از آن در محصولات غذایی مجاز نخواهد بود.

چندی بعد از انتشار اخبار مربوط به استفاده از خمیرمرغ ناسالم در صنعت سوسیس و کالباس، سخنگوی سازمان غذا و دارو خبر داد که برای جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده صنایع تولید کننده سوسیس و کالباس، از این پس مجوزهای تولید برای این صنایع سه ماهه خواهد بود و صرفا نتایج بررسی های انجام شده در طول اعتبار مجوز و تایید نبود خمیر مرغ در محصول تولید شده می تواند زمینه تمدید مجوز سه ماهه را فراهم کند.

وی البته تاکید کرد که طی مهلتی که از سوی سازمان غذا و دارو برای حذف خمیر مرغ از سوسیس و کالباس در نظر گرفته شده، آیین نامه های مربوط هم تدوین و تصویب خواهد شد که بعد از ابلاغ این آیین نامه که در جلسات مشترک با اعضای انجمن های دارای مجوز صنعت فرآورده های پروتئینی در حال تهیه است، ممنوعیت استفاده از خمیر مرغ در سوسیس و کالباس الزامی و اجباری خواهد بود. 

وی همچنین خبر داد که طی مذاکرات انجام شده با سازمان دامپزشکی، قرار است قطعه بندی مرغ در قصابی های سطح شهرها ممنوع شده و کشتارگاه ها، تنها مراکز مجاز به قطعه بندی مرغ باشند تا از تخلف تولید کنندگان سوسیس و کالباس که از ضایعات مرغ موجود در قصابی ها به جای اسکلت مرغ در تولید محصولات خود استفاده می کردند هم جلوگیری شود.

این اظهارنظرها گلایه محمد موسوی رییس اتحادیه فرآورده های گوشتی را به دنبال داشت. او از ایجاد مشکلاتی برای صنعت فرآورده های گوشتی و تزلزل و نابسامانی برای تولیدکنندگان سخن گفت و دلیل آن را اینطور تشریح کرد: دست اندرکاران و مسوولان نظارت به جای آنکه وظایف خود را در نظارت بر مواد اولیه واحدهای تولیدی اعمال کنند، درصدد حذف خمیر مرغ از تولید شده اند.

به جای آنکه این موضوع در کمیته یی تخصصی با حضور صاحبان صنعت و تشکل های ذی ربط مورد بررسی قرار گیرد یک باره جنبه خبری پیدا کرده و آن را از چرخه تولید حذف می کنند.

هر واحد تولیدی یا کشتارگاه های مرغ زیرنظر مسوولان فنی و نظارتی اداره می شود حال اگر مسوولان نظارتی نتوانند در محل کشتارگاه وظایف خود را انجام دهند چرا باید واحدهای فرآورده های گوشتی را زیر سوال برده و سرمایه گذاری و نیروی انسانی شاغل در آنها را با مشکل روبه رو سازند.

براساس برآوردهای صورت گرفته مصرف سالانه خمیر مرغ در تولید فرآورده های پروتیینی- سوسیس و کالباس- حدود 50 الی 70 هزار تن باشد که این ماده اولیه با وجود ادعای برخی تولید کنندگان درباره حذف خمیر مرغ طبق بخشنامه سال 90 سازمان ملی استاندارد، در بیش از 150 کارخانه تولید فرآورده پروتیینی مورد استفاده قرار می گیرد.

صحبت از ایجاد مشکل برای صاحبان صنعت فرآورده های گوشتی در حالی است که تولید کنندگان سوسیس و کالباس پیش بینی کرده اند که با حذف خمیر مرغ از محصولات خود متحمل زیان 200 میلیون دلاری خواهند شد. 

البته برخی تولید کنندگان سوسیس و کالباس به صراحت اعلام کرده اند که استفاده از خمیر مرغ را در محصولات شان متوقف نخواهند کرد.

در خلال اظهارنظرهای ضد و نقیض دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو وعده داد که خمیر مرغ از نیمه دوم امسال یعنی از مهرماه، از سوسیس و کالباس ها حذف می شود. با این توضیح که «ما از سلامت خمیر مرغ اطمینان نداریم و باید از ورود آن به چرخه تولید سوسیس و کالباس جلوگیری کنیم.»

نیره پیروزبخت رئیس سازمان ملی استاندارد هم در ادامه همین اظهارات، استفاده از خمیر مرغ برای مصارف انسانی را ممنوع اعلام کرد و گفت که این سازمان از ٣ سال پیش، استفاده از خمیر مرغ را در تولید فرآورده های گوشتی ممنوع اعلام کرده اما وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی این موضوع را نپذیرفته است.

سازمان غذا و دارو نیز بار دیگر ممنوعیت استفاده از این خمیر را اعلام کرد و گفت که ما ممنوع می کنیم اما سازمان دامپزشکی مجوز صادر می کند.

سازمان غذا و دارو در توضیحی اعلام کرد که: «بعضی از خمیر مرغ های تولیدی طبق شرایط استاندارد تولید نمی شوند. گاهی استخوان مرغ در آن له می شود که آلایندگی ایجاد می کند و گاهی بافت های غیرگوشت مثل غضروف در آن وجود دارد بنابراین خمیر مرغ از نظر ارزش غذایی و کیفیت اجازه تولید ندارد.»

مدیرکل آزمایشگاه های مرجع سازمان غذا و دارو نیز تأکید کرده که سازمان غذا و دارو مصرف خمیر مرغ را ممنوع کرده، اما سازمان دامپزشکی برای آن مجوز صادر می کند. 

چندی بعد رییس سازمان دامپزشکی اعلام کرد که در پی جلسه مشترک چهارشنبه 12 آذرماه با سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد مشترکا این نتیجه حاصل شد که اگر خمیرمرغ در این بستر بهداشتی و نظارتی تولید می شود، دارای هیچ مشکلی نیست. 

رییس سازمان دامپزشکی اضافه کرد که براساس این جلسه مشترک و تفاهم های صورت گرفته تولید و استفاده از خمیرمرغ هیچ مشکلی ندارد و سازمان دامپزشکی از محصولی که با شرایط بهداشتی مناسب و عمر ماندگاری استاندارد تولید می شود، حمایت می کند.

اما مدیر روابط عمومی سازمان غذا و دارو اخبار منتشر شده درباره استفاده از خمیر مرغ را تکذیب و توضیحاتی را ارائه کرد.

به گفته محمد هاشمی، مدیر کل اداره نظارت و ارزیابی فرآورده های غذایی، آرایشی و بهداشتی طی نامه ای به صورت شفاف سیاست های سازمان غذا و دارو در خصوص ممنوعیت استفاده ازخمیر مرغ را اعلام کرده و هیچ گونه تغییر سیاستی در ارتباط با استفاده از خمیر مرغ در فرآورده های گوشتی صورت نگرفته است.

در پی انتشار خبر رییس سازمان دامپزشکی مبنی بر تفاهم سه سازمان مبنی بر بلا مانع بودن استفاده از خمیر مرغ در فرآورده های گوشتی، سازمان ملی استاندارد در اطلاعیه ای اعلام کرد که تاکنون هیچگونه تفاهم نامه ای مبنی بر بلامانع بودن استفاده از خمیر مرغ در فرآورده های گوشتی از قبیل سوسیس، کالباس و همبرگر بین این سازمان با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان دامپزشکی کشور منعقد و امضاء نشده است و کماکان از نظر سازمان ملی استاندارد ایران ، استفاده از خمیر مرغ در فرآورده های گوشتی به دلیل مخاطرات بهداشتی و موضوع حلیت ممنوع است.

براساس اظهارات اخیر رییس سازمان ملی استاندارد ایران خمیر مرغ تولیدی در کشور با کیفیت فعلی، در صورت انطباق با مقررات ملی فقط می تواند در تولید خوراک دام مورد استفاده قرار گیرد و مصرف انسانی ندارد.

ماجرا تا جایی ادامه یافت که معاون غذا و داروی وزیر بهداشت که پیرو احضار شعبه 15 دادسرای کارکنان دولت و به منظور ارایه توضیحات در خصوص پرونده خمیر مرغ در دادسرای کارکنان دولت حضور یافته بود، گفت که سازمان دامپزشکی در خصوص خمیر مرغ به این سازمان فشار می آورد و می گوید سازمان غذا و دارو مانع تولید فراورده های خوراکی است و به صنعت غذایی کشور خسارت زده است.

نهایتا بر اساس توضیحات معاون غذا و دارو، بازپرس دستور احضار رییس سازمان دامپزشکی کشور را در ارتباط با پرونده خمیر مرغ صادر کرد.

اما آخرین اظهارنظر در این زمینه مربوط به مهدی خلج، رئیس سازمان دامپزشکی کشور است که از خمیر مرغ و مواد غذایی ایرانی دفاع کرده و گفته که اعلام ممنوعیت استفاده از خمیر مرغ توسط سازمان غذا و دارو مشکلات زیادی را برای این صنعت ایجاد کرد.

او همچنین گفته که در کشور ما به جای اینکه بیاییم شکل درستی از خمیر مرغ را که کاملاً مکانیزه و بهداشتی تولید می شود را به جامعه معرفی کنیم با همکاری صدا و سیما تصاویری از قصابی ها و مجاری غیررسمی تهیه شد که نشان می داد خمیر مرغ ماده ای کاملاً غیر بهداشتی است در صورتی که خمیر مرغی که از مجرای رسمی تولید می شود 180 درجه با آنچه در تلویزیون به نمایش درآمد متفاوت است.

رئیس سازمان دامپزشکی با تاکید بر لزوم رسیدگی به تخلفات در عین حال می گوید که نباید کسانی را هم که به صورت مجاز خمیرمرغ تولید می کنند به جرم بقیه مجازات کنیم. 

هر چه که هست خانواده های ایرانی هنوز هم نمی دانند کدام اظهارنظر را ملاک خرید خود قرار دهند! بالاخره استفاده از خمیر مرغ ممنوع و متوقف شده؟ خمیر مرغ مصرفی در صنایع سوسیس و کالباس از سلامت لازم برخوردار است؟ فراورده های گوشتی تا چه حد قابل اطمینان هستند؟ آیا نظارت کافی در این زمینه وجود دارد و با تخلفات در این حوزه برخورد می شود؟ و...

با وجود این همه تناقض در گفتار مسوولین مربوطه، عقل سلیم حکم می کند که سوسیس و کالباس به عنوان کالاهای غیرضرور از سبد غذایی خانواده ها حذف شوند؛ حداقل تا زمانی که یک اظهار نظر رسمی قابل اطمینان در این زمینه به عنوان روایت غالب به مردم ارائه و اطمینان خاطری به آنها داده شود.