نگاهی به ٢ مرکز رسانه‌ای «داعش»

به‌دنبال چند شکست نظامی «داعش»، مجله «دابق»، ارگان «داعش»، پیروانش را به اتحاد فراخواند تا تعداد روبه‌کاهش مبارزانش را جبران کند. «داعش» در دستگاه رسانه‌ای قدرتمند خودش جاه‌طلبی‌هایش را بیان می‌کند. این گروه تروریستی علاوه‌بر اینکه در میدان جنگ توانایی‌های بالایی از خود نشان داده است، در عرصه‌های دیگر نیز قابلیت‌هایی دارد.  «داعش» صنعت رسانه‌ای باکیفیت و قوی‌ای دارد و از این ابزار به نحوی بهره‌برداری می‌کند که هیچ گروه تروریستی و بنیادگرای دیگری تاکنون نکرده است. مثلا پروپاگاندای «القاعده»، کاملا ناکارآمد و تاریخ‌گذشته بود.

برخلاف «القاعده»، «داعش» از رسانه به‌عنوان بخشی از ذخیره جنگی‌اش استفاده می‌کند. از این‌رو گروه «داعش» استراتژی ارتباطی بسیار نیرومندی را در اختیار دارد که براساس شواهد، توسط دو «مرکز رسانه‌ای» عملیاتی می‌شود. یکی از آنها بنیاد رسانه‌ای «الفرقان» است که مسوول تولید و انتشار فیلم است و دیگری مرکز رسانه‌ای الحیات است که علاوه‌بر اینکه ویدیو و پیام صوتی منتشر می‌کند، مجله‌ها و تولیدات نوشتاری گروه را نیز تهیه می‌کند (مانند «گزارش دولت اسلامی»، «خبر دولت اسلامی» و «دابق») و این محصولات تنها با یک کلیک در اینترنت در اختیار همه قرار دارد. چندروز پیش، پنجمین شماره مجله «دابق» منتشر شد. این مجله شهرت خوبی به هم زده و جوانان غربی و عربی که برای جنگیدن زیر پرچم خلافت اشتیاق نشان می‌دهند، هدف می‌گیرد. طراحی جذاب و دقیق، دسترسی آسان، چندزبانه‌بودن و... از مزایای این مجله است. اما پیام آخرین شماره «دابق» در ترسیم وضعیت ذهنی رهبران «داعش» چیست؟ وضعیتی که «حساس» توصیف شده است و از زمان حمله هوایی نیروهای «ائتلاف» به این گروه تابه‌حال به‌صراحت اعلام نشده بود. در همان سطرهای اول مجله، می‌توان هراس عمیق رهبران «داعش» را از کم‌شدن جنگجویان این گروه، به‌وضوح دید. آنها می‌ترسند دیگر نتوانند نیروی بیشتری جذب کنند یا نیروهای فعلی را هم از دست بدهند. برخی مقالات مجله با عنوان «دعوت به اسلحه»، برای تقویت روحیه جنگجویان است. در این مقالات «داعش» ادعا می‌کند که برای پیروزی‌های نظامی بعدی خودش را آماده می‌کند؛ البته تنها روی کاغذ! در این مقالات اشاره‌های مختصری به شکست‌های «داعش» شده است. اما در واقعیت این شکست‌ها در ماه‌های اخیر بسیار بزرگ و استراتژیک بوده است. «داعش» کنترل شهر مهم بیجی و متعاقبا دسترسی به بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت عراق را از دست داده است. همچنین دو شهر مهم دیگر یعنی «جلولا» و «سعدیه» در استان دیاله از دست «داعش» درآمده و به دست پیشمرگه‌های عراق و واحدهای بسیج مردمی (PMUs) افتاده است.

در آخرین شماره «دابق»، تاکید اصلی بر «وظیفه مجاهدان» برای داشتن صبر و استقامت و «ایستادگی» است. در این نسخه، یحیای پیامبر به‌عنوان مثال ذکر شده است؛ او کسی بود که برای انجام ماموریت الهی خود، بر ترس‌ها و تردیدهایش غلبه کرد. «داعش» از این تاریخ مقدس استفاده و شرایط خود و نیروهایش را با آن تفسیر می‌کند تا نقطه قابل ارجاعی پیدا کند که نیروهایش حول آن هویت‌یابی کنند. دابق برای اثبات قدرت مطلق «داعش» تبلیغات زیادی کرده و عکس‌های زیادی نیز بازنشر کرده است. «دابق» ادعا می‌کند علاوه‌بر بیش از ٣٠ روستای کردنشین در حلب که حالا زیر بیرق «خلافت» خودخوانده هستند، جنگ «عین‌العرب» نوید پیروزی است. «دابق» همچنین بسیار می‌کوشد تا این تصور را در میان نیروهای «داعش» ایجاد کند که در حال پیشروی هستند. تصویر «کعبه»، روی جلد این مجله با همین هدف منتشر شده است. کعبه تمثیل بسیار معناداری است. هدف غایی «داعش» آنگونه که ادعا می‌کند تصرف مکه و جمع‌کردن همه مسلمانان زیر بیرق خلافت است. همچنین «دابق»، مدام تبلیغ می‌کند که «داعش» حضوری قوی در بسیاری از کشورهای منطقه دارد؛ از عربستان‌سعودی تا یمن و مصر. طرح سکه‌های «داعش» نیز به‌نوبه خود جالب و درراستای همین تبلیغات است. روی سکه دینار طلای «داعش»، ادعاهای ارضی این گروه تکفیری به‌همراه نقشه‌ای از جهان حک شده است. در سکه دیگر، هفت شاخه گندم حک شده که نماد زکات است. درهم نقره منقوش به یک نیزه و سپر است که می‌خواهد وظیفه جنگیدن را به نیروهای «داعش» یادآوری کند. سکه مسی یک درخت نخل را نشان می‌دهد که سمبل صبر و وفاداری نیروهای «داعش» است. این سکه‌ها باوجود اینکه در مبادلات پولی کارآیی چندانی ندارند، کاملا نمادین هستند. «داعش» با ضرب سکه ادعا کرد که می‌خواهد با «دلار» و «سیستم مالی فاسد غرب» مبارزه کند اما در عمل تنها درصدد است خود را به‌عنوان دولتی دارای سرزمین و پرچم و حالا پول مخصوص بقبولاند.