بافت‌هاي فرسوده، خانه ارزان قيمت مي‌شود

کلان شهرها همواره مناطق حاشيه اي در اطراف خود پديد مي‌آورند.در شهرهاي بزرگ به خاطر اختلاف درآمدها، تعدادي به ناچار بايد راهي مناطقي شوند که قيمت زمين در آنها متناسب با سرمايه شان است. عده اي راهي خارج از محدوده شهر مي‌شوند و با گسترش اين حاشيه نشين ها، حاشيه هاي ديگري بر اين حاشيه ها اضافه مي‌شود. به طور مثال اسلام شهر که دهه چهل قرار بود يک شهرک کارگر نشين باشد در حال حاضر داراي ده ها منطقه حاشيه اي است.

به گزارش ابتکار، قيمت هاي نجومي مسکن در محدوده رسمي شهري بزرگ مانند تهران، اقشار پايين را راهي حاشيه ها مي‌کند. حتي طرحي مانند مسکن مهر که قرار بود براي کم درآمد ها مسکن تهيه کند، در مناطق حاشيه اي شهرها اجرايي شد. بنا به آمارهاي شهرداري در حال حاضر نزديک به شش ميليون نفر در حاشيه تهران زندگي مي‌کنند. اين تعداد علاوه بر کساني است که در محله هاي جنوبي پايتخت به سر مي‌برند.

مناطق حاشيه اي به خاطر رشد قارچ گونه اي که دارند به جز خدماتي مانند آب و برق و گاز از ساير امکانات محروم مي‌مانند. اختلاف درآمدها باعث لايه لايه شدن شهر شده است. تقسيم بندي شهر بر اساس ارزش زمين، ساکنان ان را به چند گروه تقسيم مي‌کند. کم درآمدترين ها در کم امکانات ترين مناطق زندگي مي‌کنند. کودکانشان به نسبت مناطق ديگر فرصتهاي کمتري دارند و در مدارس بي کيفيت تري تحصيل مي‌کنند.

پروژه مسکن مهر از رسيدن به اهداف تعيين شده بازماند و به خصوص در پايتخت باعث بالا رفتن قيمت مسکن نيز شد. خانه هايي که قرار بود ارزان قيمت باشند در حال حاضر با مبالغ کلاني خريد و فروش مي‌شوند. به طور مثال اين طرح قيمت مسکن در شهر جديد پرند واقع در 100 کيليومتري جنوب پايتخت را بيش از سه برابر کرد.

محسن سرخو، رئيس فراکسيون کارگري شوراي شهر تهران، درباره مسکن مهر مي‌گويد: مسکن مهر در محل‌هايي احداث شده که زيرساخت‌هاي آن آماده نبود. خانه‌ها؛ آب، برق، گاز و تلفن نداشتند و همچنين فاصله زيادي از شهر‌ها داشته و دسترسي محلي آن نيز مناسب نبود به همين دليل از سوي مردم با استقبال خوبي مواجه نشد.

وي که با ايلنا سخن مي‌گفت، با اشاره به اينکه با قرارداد‌هاي سه جانبه ساختمان‌هايي احداث شد، اما بهره‌برداري از آن‌ها به خوبي انجام نگرفت، گفت:‌‌ همان زمان نيز ما بر اين عقيده بوديم که بهتر است اعتبارات بانکي به سمت بافت‌هاي فرسوده شهر‌ها هدايت شود تا مسکن ارزان قيمت براي مردم در محل‌هاي مناسب که زيرساخت و دسترسي مناسب داشت، انجام شود. نکته ديگر اينکه با اين کار بافت‌هاي فرسوده که در زمان زلزله خطر ناک هستند، نوسازي مي‌شد. در حال حاضر تامين اجتماعي طرحي براي تامين مسکن کارگران داردو مي‌خواهد در اجراي ان از تجربيان پروژه مسکن مهر استفاده مي‌کند.

سرخو در اين باره مي‌گويد: باتوجه به اين مسائل بحثي باعنوان مسکن اجتماعي و مسکن ارزان قيمت براي کارگران سراسر کشور مطرح شد و در اواخر سال گذشته و حتي در بودجه سازمان تامين اجتماعي مبلغي براي اين منظور پيش بيني شد، از اين رو اين موضوع در دستور کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي نيز قرار گرفت.اميدواريم تا قبل از پايان سال با همکاري شهرداري‌ کلان شهر‌ها، طرحي آماده شود که وزارتخانه‌هاي راه و شهرسازي و کار، تعاون و رفاه اجتماعي و از سوي ديگر شهرداري‌هاي سراسر کشور به احداث خانه‌هاي ارزان قيمت کارگري در محل بافت‌هاي فرسوده شهر‌هاي بزرگ کمک کنند.

سرخو با اشاره به اينکه تهران مهمترين شهر در اجراي اين طرح است، افزود: زيرا اين شهر گسل‌هاي خطرناکي دارد و طبق برنامه پنج ساله نيز قرار بر اين است که شهرداري تهران معابر بافت‌هاي فرسوده را عريض کند. اميدواريم با عريض کردن اين معابر و تجميع ساخت‌هاي فرسوده ريزدانه، زمينه و بستر لازم براي احداث اين مسکن‌ها فراهم شود.البته قرار نيست همه اين پروژه فقط در بافت‌هاي فرسوده باشد، بلکه قرار بر اين است، بخشي از آن توسط وزارت راه و شهرسازي انجام شود و بخشي از آن نيز با همکاري شهرداري‌ها در محل بافت‌هاي فرسوده و بخشي نيز ممکن است از زمين‌هايي استفاده شود که در سالهاي گذشته به همين کار اختصاص داده شده است.وي در پاسخ به اين سوال که آيا زمين‌هايي اختصاص داده به اين طرح ازسوي وزارت راه و شهرسازي در حاشيه شهر‌ها است، گفت: خير اينگونه نخواهد بود. ممکن است وزارتخانه در داخل شهر‌ها زمين داشته باشد و ممکن است دربرخي از شهرها اين زمين‌ها را نداشته باشد. اما اين پروژه بايد در جايي انجام شود که زير ساخت‌هاي آن از قبل آماده شده باشد تا مشکلاتي که در مسير مسکن مهر قرار داشت، گريبانگير اين پروژه نشود.

سرخو با اشاره به اينکه بافت‌هاي فرسوده که بيشتر در مناطق جنوبي تهران است به عنوان بافت‌هاي ريز دانه نفوذ ناپذير شناخته مي‌شوند، افزود: به اين معني که اکثر خانه‌ها متراژ کمي داشته و عرض کوچه‌ها کم و طول کوچه‌ها بالا است. به همين دليل کمک رساني در هنگام بروز حادثه در اين مناطق با مشکل مواجه و بعضا امکان پذير نيست.

وي افزود: شرايط اين مناطق به گونه‌اي است که وقتي کسي در اين محلات فوت مي‌کند از پشت بام‌ها تشيع مي‌شود چرا که کوچه‌ها راهي براي دسترسي ندارد. اولين اقدام قبل از احداث مسکن در اين بافت ها، بايد تعريض معابر اين منطقه باشد که در طرح تفصيلي شهرداري تهران مصوب شده است. بعد بايد در اين مناطق خانه‌هاي کوچک را تجميع کرد. با توجه به معافيت عوارض و تراکمي که دارد احداث ساختمان در اين مناطق نسبت به جاهاي ديگر ارزان‌تر است.سيستم بانکي وام مناسبي را به اين موضوع اختصاص داده است که بايد به سمت پروژه‌هاي ارزان قيمت هدايت شود. همچنين بايد حمايت سازمان تامين اجتماعي را براي بخش بازنشسته‌ها و کارگران کسب کنيم.

سرخو با اشاره به نقش اتحاديه تعاوني‌هاي مسکن کارگران (اسکان) براي اين طرح گفت: اين اتحاديه در حال کسب اطلاعات از کارگران و تعاوني‌هاي کارگري فاقد مسکن در سراسر کشور است. در حقيقت بايد کنسرسيومي شکل بگيرد که همه اين مجموعه‌ها در آن نقش داشته باشند و نهايتا هم اتحاديه تعاوني مسکن کارگران متولي اين کار شود.وي افزود: در قانون کار پيش بيني شده است که اتحاديه تعاوني مسکن کارگران مي‌تواند از طريق وزارت راه و شهرسازي براي ساخت مسکن کارگري زمين دريافت کند. از اين رو اين اتحاديه مي‌تواند در قالب همين قانون حرکت کند. بايد تاکيد کرد که اتحاديه اسکان بدون همکاري ديگر مجموعه‌ها امکان اجراي اين طرح را ندارد.سرخو همچنين درباره مشکلات شهرک‌هاي کارگري در حاشيه شهر ها نيز گفت: اين شهرک‌ها در حاشيه و حتي احداث برخي از آن‌ها در مرز محدوده شهر تهران است و مشکلات مشابه شهرک‌هاي حاشيه‌اي تهران را دارند.وي با اشاره به اينکه اين مناطق براي زيباسازي، شهرسازي و امکانات شهري با محدوديت‌هايي مواجه هستند، گفت: همواره تاکيدمان اين بوده که شهرداري تهران به تلافي اين محدوديت‌ها در برنامه‌ها و بودجه‌هاي شهرداري توجه ويژه تري به اين شهرک‌ها داشته باشد.

وي درباره اقدامات انجام شده درباره اين شهرک‌ها گفت: بخشي از مشکلات اين شهرک‌ها مربوط به شهرداري است و بخشي ديگر به نهاد‌ها و مراکز ديگر مربوط است. بطور مثال مشکل مرکز درماني را بايد وزارت بهداشت رفع کند. اما درباره دسترسي محلي، دفع آبهاي سطحي، سيستم فاضلاب، نظافت و مبلمان شهري، ايجاد فضاي سبز و عمومي مانند سالن سرپوشيده ورزشگاه و استخر شهرداري مسئول است، به همين دليل لازم است شهرداري در برنامه‌هاي خود اين مسائل را در اولويت قرار دهد.وي درباره تامين منابع مالي براي اين طرح‌ها نيز گفت: بايد اين مساله در بودجه سال آينده گنجانده شود و براي آن اعتبار در نظر گرفته شود.