مرض استفاده از «در واقع»!

غلامحسین صدری افشار می‌گوید: اگر در حوزه زبان و واژه‌ها در فضای مجازی ما مدل‌های بهتری برای استفاده مردم به آن‌ها پیشنهاد نکنیم و آن‌ها را در رسانه‌ها به‌کار نگیریم، زبان به ملغمه‌ای از دیگر زبان‌ها بدل خواهد شد.

این فرهنگ‌نامه‌نویس پیشکسوت درباره تاثیر استفاده از فضای مجازی بر زبان و نگرانی‌ها درباره تاثیرات منفی استفاده از این رسانه‌ها بر زبان فارسی، گفت: این نگرانی در همه جا وجود دارد. انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها هم نسبت به زبان‌شان همین نگرانی را دارند و به همین خاطر بارها آدم‌های آکادمیک و فضلای آن‌ها از این بابت ابراز نگرانی‌ کرده‌اند. با این حال در این زمینه کار زیادی نمی‌توان انجام داد.

او افزود: وقتی دنیا به سمت سرعت می‌رود طبیعی است که پیام‌رسانی هم سریع می‌شود و در این سرعت پیام‌رسانی، خلاصه‌نویسی ضرورت دارد، در صورتی‌که در گذشته زبان فارسی، تنها چیزهایی که به‌صورت خلاصه‌نویسی به‌کار گرفته می‌شدند «صلی‌الله علیه و آله و سلم» به شکل (ص) و «علیه السلام» به شکل (ع) بودند. اما الآن بسیاری از واژه‌ها به شکل کوتاه‌شده نوشته می‌شوند، نمونه آن هم خبرگزاری دانشجویان ایران است که آن را ایسنا خطاب می‌کنیم، بنابراین ما ناچار از رفتن به این سمت هستیم.

صدری افشار با طبیعی خواندن برخی از تغییرات زبان به خاطر گسترش فناوری‌های ارتباطی جدید، ادامه داد: افراد فرهیخته باید فکری به حال صحبت کردن خود کنند و تا جای ممکن درست صحبت کنند. الآن در بین آنان مرض استفاده از واژه«درواقع» شایع است. به‌طوری‌که در هر 10 کلمه دو بار کلمه «درواقع» را به‌کار می‌برند. این در حالی است که در گذشته به‌کار بردن این‌گونه تکیه کلام‌ها از سوی سخنرانان عیب محسوب می‌شد.

این فرهنگ‌نامه‌نویس اظهار کرد: همان‌طور که سبک نوشتن ‌ما از دوره ناصرالدین شاه به این سو تغییر پیدا کرد و از به‌کارگیری جناس رفته رفته خلاصی پیدا کرد در آینده نیز زبان بیش از پیش به سمت خلاصه‌نویسی پیش خواهد رفت. در شرایط جدید و با وجود اهمیت سرعت ارتباط ناچاریم از کوتاه‌نویسی و خلاصه‌نویسی استفاده کنیم. در این‌جا هم صحبت نفع و ضرر زبان به خاطر استفاده از ابزارهای جدید مطرح نیست، چون ما ناگزیر از رفتن به این سمت هستیم.

او در ادامه گفت: ضمن این‌که از گذشته گروه‌های مختلف اصطلاحات خاص خود را داشته‌اند، تا جایی که کتابی با عنوان «فرهنگ اصطلاحات مخفی» نوشته شده است. در اینترنت هم خلاصه‌نویسی ضرورت دارد و یا خیلی جاها امکان پاک‌نویس کردن وجود ندارد و به خاطر همین موضوع اولین چیزی که به ذهن‌شان می‌رسد، می‌نویسند.

صدری افشار بیان کرد: به‌نظرم اگر ما مدل‌های بهتری برای استفاده مردم به آن‌ها پیشنهاد نکنیم و آن‌ها را در رسانه‌ها به‌کار نگیریم، ممکن است آن‌ها خود دست به‌کار شوند و کلماتی بسارند که خیلی درست نباشد و در این‌صورت زبان به ملغمه‌ای از دیگر زبان‌ها بدل خواهد شد.