چرایی کاهش قیمت‌نفت از نگاه آسوشيتدپرس

اسوشیتدپرس در گزارشی به قلم جاناتان فاهی از نیویورک نوشت: بهای نفت در بازارهای جهانی در خلال شش ماه گذشته به تقریبا نصف کاهش یافته است. این پدیده ای شگفت انگیز است که خوشحالی مصرف کنندگان نفت و فرآورده های نفتی را به دنبال داشته است.

کاهش بهای نفت نگرانی تولید کنندگان و صادر کنندگان نفت را به دنبال داشته است. از سوی دیگر،‌ اقتصاددانان درباره پیامدهای این کاهش برای اقتصاد جهانی نگرانند.

بهای هر بشکه نفت خام در بازارهای جهانی اکنون به کمتر از 58 دلار تنزل یافته است. این در حالی است که در تابستان گذشته بهای هر بشکه نفت خام در بازارهای جهانی 107 دلار بود. 

بهای نفت حتی از بهای آن در دوره رکود اقتصادی امریکا در بهار سال 2009 نیز پایین تر رفته است.

چه اتفاقی افتاده است؟ توازن در عرضه و تقاضای نفت از بین رفته است و این مسئله بر اقتصاد جهانی تاثیر گذار است.

بهای نفت در خلال سال های اخیر بالا بود و تنها برای مدت کوتاهی متاثر از رکود اقتصادی در امریکا و غرب کاهش اندکی را تجربه کرد. در نتیجه، شرکت های نفتی در سراسر جهان برای یافتن منابع نفتی بیشتر دست به کار شدند.

این شرکت ها سرانجام توانستند منابع نفتی زیادی را کشف کرده و مورد بهره برداری قرار دهند.

از سال 2008 به بعد، شرکت های نفتی در امریکا تولید نفت خود را به میزان 70 درصد افزایش دادند. این افزایش تولید چیزی معادل سه میلیون و 500 هزار بشکه در روز بود. این میزان افزایش تولید از توان هر یک از اعضای عضو اوپک برای افزایش تولید نفت (به استثنای عربستان سعودی)‌ به مراتب بیشتر بود.

همزمان با افزایش تولید نفت در امریکا،‌ تولید این محصول در خاورمیانه و شمال افریقا تحت تاثیر تحولات سیاسی این مناطق قرار گرفت و عرضه نفت از کشورهایی مانند لیبی و‌ ایران‌ کاهش یافت. اما این کاهش عرضه نفت با افزایش تولید نفت عراق و از محل های دیگری خارج از اوپک جبران شد. در نتیجه، امکان تامین نفت مورد نیاز جهان فراهم شد.

اوپک هفته گذشته برآورد کرد که در سال میلادی آینده جهان پذیرای روزانه حدود 29 میلیون بشکه نفت این سازمان خواهد بود. این پایین ترین میزان عرضه نفت اوپک در خلال یک دهه گذشته محسوب می شود. 

در عین حال، کشورهای عضو اوپک در نظر دارند در سال میلادی آینده روزانه 30 میلیون بشکه نفت تولید کنند. بدیهی است مازاد تولید نفت توسط اوپک می تواند بهای نفت را در بازارهای جهانی باز هم کاهش دهد.

هنوز انتظار می رود که میزان تقاضا برای نفت خام در سال میلادی آینده افزایش یابد. اما این افزایش به اندازه ای که پیشتر پیش بینی شده بود نخواهد بود. اقتصادهای چین، ژاپن و اروپای غربی،‌ که بعد از امریکا بزرگترین مصرف کنندگان نفت در جهان محسوب می شوند،‌ رو به ضعف و سستی نهاده است. هنگامی که رشد اقتصادی پایین باشد،‌ میزان تقاضا برای نفت نیز کاهش خواهد یافت.

آمریکا هنوز بزرگترین مصرف کننده نفت خام در جهان است. با این حال،‌ باید به این نکته توجه داشت که کاهش میزان مصرف سوخت در خودروها و تغییرات جمعیتی به معنای آن است که تقاضا برای نفت و بنزین افزایش نخواهد یافت. وزارت انرژی امریکا پیش بینی کرده است که میزان مصرف بنزین در این کشور کاهشی اندک را تجربه خواهد کرد. این در حالی است که انتظار می رود بهای نفت باز هم کاهش یابد و اقتصاد امریکا نیز به رشد خود ادامه دهد.

رانندگان وسایل نقلیه، خطوط کشتیرانی و شرکت های هواپیمایی از کاهش بهای نفت و فرآورده های نفتی خوشحالند. برای آنها هیچ چیز به اندازه کاهش بهای نفت و فرآورده های نفتی خوشایند نیست.

کاهش بهای نفت و فرآورده های نفتی باعث شده است خطوط کشتیرانی و شرکت های هواپیمایی سود سرشاری به جیب بزنند و همین امر بالا رفتن ارزش سهام این شرکت ها را به دنبال داشته است.

کاهش بهای نفت برای مصرف کنندگان همچون نوعی بخشودگی مالیاتی است و قدرت خرید آنها را افزایش می دهد. با این حال،‌ اقتصاددانان از این مسئله نگرانند که مبادا عوامل و نیروهای مشکل آفرین دیگری به عرصه وارد شوند.

کاهش شدید بهای نفت می تواند نشانه آن باشد که مشکلات اقتصاد جهانی به مراتب بیشتر از آن چیزی است که اقتصاددانان گمان می کنند. ضعف اقتصاد جهانی می تواند پیامدهای ناخوشایندی برای اقتصاد امریکا به دنبال داشته باشد و به کاهش صادرات،‌ کاهش فرصت های شغلی و کاهش درآمدهای دولتی در این کشور منتهی شود. این امر می تواند منافع حاصل از کاهش بهای نفت و فرآورده های نفتی را تحت الشعاع قرار دهد.

کاهش بهای نفت برای شرکت های نفتی، کشورهای تولید کننده نفت و کشورهای صادر کننده نفت امری ناخوشایند و دردناک است.

شرکت های نفتی تولید نفت خام خود را معمولات از چاه های نفتی که حفر کرده اند ادامه می دهند. اما کاهش شدید بهای نفت می تواند میزان درآمد این شرکت ها را به شدت پایین آورد و آنها را از هزینه کردن در خصوص اجرای پروژه های حفاری جدید بازدارد. شرکت نفتی بریتیش پترولیوم هفته گذشته اعلام کرد در سال آینده میزان هزینه های خود در سال میلادی آینده را حدود یک میلیارد دلار کاهش خواهد داد. تحلیل گران مسائل نفتی می گویند این امر می تواند به بیکار شدن هزاران نفر منتهی شود.

از سوی دیگر، برخی ایالت های امریکا برای تامین منابع مالی و بودجه خود به اخذ مالیات از انرژی وابسته اند. از جمله این ایالت ها می توان به آلاسکا،‌ داکوتای شمالی،‌اوکلاهاما و تگزاس اشاره کرد. بدیهی است کاهش بهای نفت میزان مالیات اخذ شده این ایالت ها از انرژی را کاهش می دهد. در نتیجه، میزان درآمد این ایالت ها نیز کمتر می شود.

کشورهای مهم صادر کننده نفت مانند ایران،‌ عراق،‌ روسیه و ونزوئلا برای تامین بخش زیادی از درآمدهای خود به صادرات نفت متکی هستند.

کاهش بهای نفت در بازارهای جهانی باعث شده است این کشورها برای تامین بودجه خود با کمبودهای شدید مواجه شوند. برای مثال،‌ «بانک امریکا» برآورد کرده است که هر یک دلار کاهش از بهای نفت میزان درآمدهای ونزوئلا را سالانه 770 میلیون دلار کم می کند. 

بهای نفت در شرایط کنونی حدود 46 دلار از متوسط بهای نفت در سال گذشته پایین تر است. در نتیجه، ونزوئلا با کاهش درآمدی معادل حدود 36 میلیارد دلار مواجه خواهد شد. منبع:واحد مرکزی خبر