خشونت و افراط گرایی، چالشی جهانی

در ادامه ی تلاش های منطقه یی و جهانی کشورمان در راستای افزایش صلح و مبارزه با خشونت و افراطی گری که هفته ی گذشته با برگزاری نشست «همگرایی رسانه برای صلح و آرامش در جهان اسلام» پیگیری شد، تهران امروز میزبان نخستین کنفرانس بین المللی «جهان علیه خشونت و افراط گرایی» است.

خشونت و افراطی گری امروزه در سراسر جهان و در صدر آن کشورهای اسلامی و بویژه خاورمیانه افزایش بی رویه یی داشته است.

ظهور گروه های افراطی نظیر «داعش»، «بوکوحرام»، «النصره» و ... که خونریزی و جنگ طلبی خود را با پوششی از باورهای مذهبی پیگیری می کنند، در کنار گروه های تروریست افراطی در سراسر جهان، نگرانی ها در خصوص آینده ی جهان زیر تاثیر فعالیت این گروه ها را افزایش می دهد.

کنفرانس بین المللی جهان علیه خشونت و افراط گرایی را که از امروز و با حضور رییسان جمهوری، وزیران امور خارجه، نخست وزیران سابق و همچنین سیاستمداران و مقام هایی از چهل کشور دنیا در سالن اجلاس سران برگزار می شود، می توان دنباله یی بر تلاش های دولت در راستای مبارزه با پدیده ی افراط گرایی دانست.

«حسن روحانی» رییس جمهوری، در سخنرانی سال گذشته ی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در خصوص افزایش خشونت و افراط گرایی بویژه در خاورمیانه هشدار داد.

پیشنهاد رییس جمهوری کشورمان در خصوص مبارزه با این پدیده با هدف رسیدن به جهانی عاری از خشونت و افراطی گری نیز مدتی بعد و در آذر ماه سال 92 در قالب قطعنامه یی در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید. 

در این بین، برگزاری کنفرانس جهان علیه خشونت و افراط گرایی و همچنین کنفرانس همگرایی رسانه یی که هفته ی گذشته و با حضور مقام های سازمان همکاری اسلامی و کارشناسان و وزیران اطلاع رسانی کشورهای عضو برگزار شد، بدون شک گامی موثر در راه تحقق این هدف است.

بدون شک امروز منطقه ی خاورمیانه و کشورهای واقع در آن، زیر نفوذ سیاه داعش به یکی از ناامن ترین نقطه ها در جهان تبدیل شده است. این ناامنی در کنار نفوذ نظامی کشورهای غربی و تلاش آن ها برای بازپس گیری کنترل خاورمیانه، مستلزم همفکری و همکاری برای حل این معضل است و برگزاری نشست هایی از این دست به دستیابی به این هدف کمک خواهد کرد.

در جریان برگزاری نشست همگرایی رسانه یی در تهران، گروه پژوهش های خبری ایرنا در گفت و گوهای متعدد، نظر سران شرکت کننده در این نشست را در خصوص افراطی گری و چگونگی مبارزه با آن جویا شد.

«بندر بن محمد حمزه اسعد حجار» وزیر حج و اطلاع رسانی عربستان سعودی که برای نخستین بار به کشورمان سفر می کرد، در گفت و گو با پژوهشگر ایرنا، افراطی گری و نماد بارز آن داعش را یکی از بزرگ ترین چالش های جهانی و منطقه یی عنوان کرد.

«ابراهیم العابد» دبیر کل شورای ملی تبلیغات امارات متحده ی عربی نیز بزرگ ترین مساله ی کنونی جهان اسلام را افراط گرایی و اقدام های این گروه را علاوه بر کشورهای اسلامی برای امنیت جهانی نیز تهدید آمیز عنوان کرد. او گفت: این گروه ها در تلاش هستند به مردم جهان بقبولانند اسلام دین تروریسم، خشونت و افراطی گری است. در حالی که دین ما دینِ عشق، همکاری و مودت است و حتی کتاب مقدس ما قرآن می گوید نمی توان هیچکس را به زور به قبول چیزی وادار و او را از جانب خدا و به اسم او مجازات کرد. ولی این گروه ها در تلاش هستند ذات صلح طلب و میانه روی دین ما را نزد جهانیان خراب کنند.

از زمان ظهور داعش که بدون شک بزرگ ترین نماد افراطی و گری و خشونت طلبی در عصر حاضر است، تلاش های بسیاری برای مهار این گروه صورت گرفته است. ولی به نظر می رسد این تلاش ها بویژه در حوزه ی نظامی، تاثیر چندانی در کاهش هراس جهانی نسبت به فعالیت های این گروه نداشته است.

علاوه بر این، داعش به گفته ی بسیاری از کارشناسان به بهترین و پیچیده ترین شکل ممکن از ابزار قدرتمند رسانه در جهت دستیابی به هدف هایی نظیر ایجاد هراس و البته جذب نیرو از سراسر جهان استفاده می کند. پایگاه اینترنتی این گروه در کنار صفحه های متعدد در شبکه هایی نظیر «فیس بوک» و «توییتر» و ... هر لحظه در حال به روز شدن هستند و با پخش تصویرهایی از قتل و کشتار وحشیانه، در تلاش هستند غولی بزرگ و شکست ناپذیر از این گروه بسازند.

بنابراین شاید بتوان بهترین و موثرترین راه برای مبارزه با رشد روز افزون این گروه را، مبارزه ی رسانه یی دانست. این همان نکته یی است که سران شرکت کننده در کنفرانس همگرایی رسانه یی بر آن تاکید داشتند. 

«شیخ عبدالرحمن بن حمد آل ثانی» رییس اجرایی شورای اطلاع رسانی قطر که هفته ی گذشته برای شرکت در این نشست به ایران سفر کرده بود، با تاکید بر اهمیت رسانه در مبارزه با افراطی گری گفت: رسانه قدرتی نامحدود و اثرگذار برای پیشبرد هرچه سریع تر این هدف دارد.

او با بیان اینکه تخریب بسیار آسان تر از بازسازی است ادامه داد: گروه های افراطی از طریق اقدام ها و بویژه فعالیت رسانه یی خود تلاش کرده اند چهره ی اسلام و پیروان آن را تخریب و همچنین احساس ناامنی شدیدی را در مردم جهان القا کنند. بدون شک مبارزه با این هجمه ی رسانه یی آسان نخواهد بود. ولی ما باید برای ارایه ی چهره ی حقیقی خود تلاش کنیم و از سویی رسانه های غربی و مردم جهان نیز باید این را بدانند که چیزی که این گروه ها سعی در نمایش آن از اسلام دارند حقیقت ندارد و مصداقی از همه ی جامعه ی اسلامی نیست. 

دبیر کل شورای ملی تبلیغات امارات نیز با اشاره به اینکه در راه مبارزه با داعش، نه رسانه های غربی بلکه رسانه های اسلامی هستند که باید پیشگام باشند گفت: همکاری کشورهای اسلامی باید در حوزه ی رسانه یی بیش از هرکجا نمود داشته باشد. چراکه به ما کمک خواهد کرد مستقل باشیم و به رسانه های کشورهای غربی و ... وابسته نباشیم. نمی خواهم از رسانه های بین المللی انتقاد کنم چراکه آن ها نیز به وظیفه ی خود عمل می کنند و در تلاش هستند خبرهای ما را منتشر کنند. مشکل، ما کشورهای اسلامی هستیم که در عملکرد رسانه یی خود استقلال نداریم و تنها بازتاب دهنده ی آنچه رسانه های جهان عنوان می کنند هستیم.

به گفته ی ابراهیم العابد رسانه های کشورهای اسلامی ترجیح می دهند بجای خبرگزاری های امارات و ...، از آنچه در رویترز و آسوشیتدپرس عنوان شده نقل قول کنند. منظور من در اینجا حتی خبرهای مربوط به سیاست و جنگ و اختلاف و ... نیست، ما این سیاستِ وابستگی خبری را در کوچک ترین جنبه های اطلاع رسانی کشورهای خود اعمال می کنیم. چرا رسانه های غربی باید هدایت کننده ی جریانی باشند که در کشورهای ما اتفاق می افتد؟ استقلال رسانه یی به ما امکان خواهد داد که تصور رایجی را که برخی افراد از اسلام و مسلمانان دارند تغییر دهیم. 

وی افزود: رسانه های ما باید تلاش کنند تا این چهره را تغییر دهند و آنچه را اسلام حقیقی بر آن تاکید دارد به مردم نشان دهیم. در این راه هیچکس و حتی رسانه های غربی را نمی توان مقصر دانست. آن ها برای هدف های خود تلاش می کنند و ما هستیم که کم کاری کرده ایم و باید با گفت و گو و همکاریِ بیشتر، آن را جبران کنیم. ما باید به مردم سراسر جهان نشان دهیم که رویکرد ما مبنی بر تساوی همه ی انسان ها اعم از مسلمان و مسیحی و یهودی و ... است و این خداوند است که حق دارد درباره ی آن ها تصمیم گیری کند. 

العابد در پاسخ به این پرسش که با در نظر گرفتن سرعت فعالیت داعش در رسانه، رسانه های اسلامی باید چه رویکردی را در مقابل این گروه پیش بگیرند و چگونه این مبارزه را تسریع بخشند گفت: بله رسانه های غربی و گروه های افراطی نظیر داعش با سرعت بسیاری در حال تخریب چهره ی اسلام هستند و ما ممکن است زمان زیادی برای مبارزه ی پایاپای با آن ها نداشته باشیم؛ پس باید بجای زیر سوال بردن اقدام های آن ها و الگوبرداری از رویکردهای رسانه یی این گروه ها، آنچه را خود به آن رسیده ایم در رسانه عرضه کنیم و آن ارایه ی چهره ی زیبای اسلام است. ما عادت کرده ایم آنچه را داعش می گوید و انجام می دهد نمایش دهیم و در گوشه یی بنشینیم و بگوییم چرا؟ اکنون وقت آن رسیده است تا در این خصوص فعال و پویا باشیم و زبان خود را به گوش جهان برسانیم.