تسویه حساب نفتی عربستان با ایران از نگاه نشریه ایتالیایی پانوراما

نشریه پانوراما ایتالیا نوشت: امروز بیش از همیشه، قدرت های خاورمیانه در جست و جوی ساماندهی جدید منطقه ای و سلطه جویی در عرصۀ انرژی هستند. این در حالی ست که جنگ همچنان شدت می گیرد

تنش های موجود در بازار نفت که اخیراً به درخواست کارتل کشورهای عضو اوپک (سازمان کشورهای صادرکنندۀ نفت) که به تنهایی 40% نفت خام تولید شده در جهان را تأمین می کند و تحت سلطۀ عربستان سعودی است، قیمت آن به زیر 70 دلار در هر بشکه تنزل یافته، این گونه قابل توجیه است. تصمیم به عدم انجام اقدامی به منظور تغییر روند قیمت نفت خام به میزان فراوانی اقتصادهای متعدد و از همه بیش تر اقتصاد روسیه و ایران را متضرر می سازد. ایران به ویژه به سبب وابستگی بیش از حدش به نفت دارای کمبود است: تهران به میزان 60% صادرات خود و معادل 25% تولید ناخالص داخلی به سوخت وابسته است.

لیکن پایین نگاه داشتن قیمت تولید نفت برای بیرون راندن بخشی از رقابت جدید غربی و کندتر ساختن روند توسعۀ آن فن آوری که به نفت و گاز شل شهرت دارد، نیز مفید است. فن آوری که هم اکنون نیز به آمریکا این امکان را می دهد که تقریباً به طور کامل در عرصۀ انرژی خودکفا گردد و خود اسرائیل نیز می خواهد دقیقاً در حوزۀ شام آن را مورد استفاده قرار دهد.

با آنکه منافع متقاطعی وجود دارند که به سختی در جایگاه خود قرار می گیرند، می توان برخی از اتحادهای راهبردی را مشخص کرد. ایرانی ها، مسکو، آن بخش از سوریه که هنوز بشار اسد بر آن حکمرانی می کند و حزب الله لبنان را در طرف خود دارد لیکن سعی هم می کند تا آمریکا را نسبت به مقاصد خویش متقاعد سازد، تا به طور نهایی اسرائیل را منزوی ساخته و بار دیگر به اقتصاد خویش رونق بخشد. به همین دلیل به طور کامل در کنار ائتلاف بین المللی در جنگ علیه داعش درگیر است. به علاوه از جنبش های شیعه و مخالف نظام در یمن و بحرین نیز حمایت می کند.

لیکن عربستان سعودی در وهلۀ اول نفت و رهبری اهل سنت را در طرف خود دارد. دلیلی که شرکت های متعدد خصوصی به خاطر آن، منابع هنگفتی را در راه چریک های سنی داعشسرمایه گذاری کرده اند. چریک هایی که امروز بخشی از بازار نفت عراق را در دست خود گرفته اند و می کوشند دولت شیعۀ سوریه را که بر اثر تقریباً چهار سال جنگ ویران شده است، نابود سازند. ضمن آنکه به منظور اعمال نفوذ بر سایر نقاط خاورمیانه رقابت مستقیمی را با تهران در پیش گرفته اند.

لیکن اسرائیل به نظر می رسد به طور جدی دچار مشکل شده است و نه به مقاصد خوب تهران در خصوص برنامۀ هسته ای اعتماد می کند و نه به راهبرد آمریکا برای آیندۀ خاورمیانه.

بنابراین امروز، در رقابت به منظور اعمال سلطه در خاورمیانه، بعد از قرن بیستمی که توسط نیروهای امپراطوری اروپایی و به دنبال آن توسط قدرت دلار کنترل شده، نیات مدعیان محلی، نقش آفرینان جنگی منطقه ای که از غزه تا موصل امتداد دارد و تصفیه حسابی را در نظر دارد که امروز پیش بینی نتیجۀ آن غیرممکن است لیکن اوجگیری نظامی آن به هیچ وجه بعید نیست، در عرصه های متعدد با هم تداخل می یابند و با هم درگیر می شوند. از دید غرب شاید تعدیل کلی خواسته های جاه طلبانۀ کشورهای فوق الذکر مطلوب باشد. باید گفت که این وظیفۀ دیپلماسی است.