چند واقعیت درباره سرنوشت دو ارکستر مهم از زبان معاون هنری وزارت ارشاد

نزدیک دو سال از تعطیلی ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر موسیقی ملی ایران می‌گذرد و تا کنون وعده‌های متفاوتی از سوی برخی مدیران درباره‌ی بازگشایی ارکسترها داده شده‌ است. حالا در حالی که کمتر از سه‌ماه به آغاز جشنواره‌ی موسیقی فجر باقی مانده، معاون امور هنری وزارت ارشاد بدون این‌که وعده‌ی جدیدی بدهد، واقعیت‌های دیگری را در این‌باره مطرح کرده است.

علی مرادخانی درباره‌ی اقدامات خود و مدیرانش در راستای بازگشایی ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی، اظهار کرد: من پیش از آن‌که در دولت سر کار بیایم، در جریان مسائل‌ ارکستر‌ها بوده‌ام. ارکسترهای دولتی ایران مشکلات زیادی دارند و رسیدگی به آن‌ها کار و زمان زیادی می‌برد.

او ادامه داد: در درجه‌ی اول باید بدانیم، چه برنامه‌هایی در راستای فعالیت یک ارکستر ملی خوب و یک ارکستر سمفونیک با کیفیت داریم. در این راستا، داشتن امکانات و بودجه از همه مهم‌تر است. مثلا یکی از مشکلاتی که ارکسترها در زمان فعالیت‌شان و در دوره‌ی قبل با آن مواجه بودند، مشکل ادوات و سازها بود که قصد داریم، این مشکل را حل کنیم. از طرفی باید برای ارکسترهای کشور امکانات و بودجه‌ای پایدار فراهم کرد.

معاون امور هنری وزیر ارشاد بیان کرد: در این مدت که در تلاش برای بازگشایی ارکسترها هستیم، من به سازمان مدیریت مراجعه کردم که با ما همکاری زیادی داشت. ما توانستیم برای ارکستر‌ها برنامه تدوین کنیم. برای ارکسترها باید برنامه نوشت که البته پس از نوشتن همین برنامه و پیگیری‌هایی که انجام شد، اقدامات اولیه را همکاران‌مان در دفتر موسیقی انجام دادند؛ آزمون‌ها برگزار شد و رهبران با صدور احکامی، سر کار آمدند؛ اما مورد دوم، بودجه است که با پیگیری‌های‌مان از سازمان برنامه، چندی پیش جناب آقای نوبخت ابلاغیه‌ای به ما داد تا امکان اولیه برای تشکیل ارکستر برای ما فراهم شود.

وی افزود: من به آن‌ها گفتم، این مبلغ باید زودتر آماده شود که بدانیم، می‌خواهیم چه برنامه‌ای بنویسیم. اگر ارکستر‌ها تشکیل شوند، حدود 200 نفر باید ماهانه حقوق بگیرند که در واقع هزینه‌ی آن حدود 400 میلیون تومان در ماه می‌شود. اگر ما این پول را نداشته باشیم، نمی‌توانیم برنامه تنظیم کنیم و دچار نگرانی خواهیم شد.

مدیرعامل موزه‌ی موسیقی با اشاره به بدهی‌های دولت قبل به ارکستر سمفونیک، گفت: من در این مدت، حق و حقوق کسانی را که در دوره‌ی قبل مشکلاتی با ارکستر داشتند، پرداختم و تا حدی، شرایط به حالت عادی برگشت. در صورتی که این موضوع خیلی هم در وظایف ما نمی‌گنجید. در حال حاضر هم کارها به‌خوبی پیش می‌روند. اقداماتی که باید انجام می‌شد، انجام شده و فکر می‌کنم، پایه‌ها و امکانات فراهم شده‌اند و در این راستا سازمان مدیریت، بسیار همراه ما بود.

مرادخانی درباره‌ی روند دریافت ردیف بودجه برای ارکسترها نیز توضیح داد: بودجه، چند بخش را شامل می‌شود؛ در درجه‌ی اول باید بودجه به ما اعلام شود تا بتوانیم برنامه‌ریزی انجام دهیم و براساس آن، کار را پی بگیریم. ما در این بخش، تقاضای خرید ساز را مطرح کرده‌ایم و پس از این‌که طراحی‌های‌مان را ارائه دادیم، بودجه در اختیار ما قرار می‌گیرد. هر وقت من خیالم راحت شود که همه‌ی ابعاد کار خوب است‌، کار را آغاز خواهیم کرد.

او در بخش دیگری از سخنانش درباره‌ی منطق واگذاری ارکسترها به بنیاد رودکی و جدا کردن آن از بدنه‌ی دفتر موسیقی نیز توضیح داد: آقای ارجمند (مدیرکل دفتر موسیقی) یک شخص دولتی است و کارش هم ارکسترداری نیست. ارکسترداری یک کار بزرگ است و باید سیاست‌گذاری‌های خاصی بر آن اعمال شود. آقای ارجمند نمی‌تواند کارش را ول کند و به اداره‌ی ارکسترها بپردازد. اداره‌ی ارکستر وقت می‌گیرد. در حالی که او خودش کار اجرایی دارد. البته او در حوزه‌ی سیاست‌گذاری‌ برای ارکسترها، فعالیت‌هایی دارد، اما ما اجازه نمی‌دهیم که برای او گرفتاری ایجاد شود. مدیران ارشاد مواظب شرایط هستند و من، هم با انجمن و هم با دفتر موسیقی صحبت‌هایی داشته‌ام.

وی ادامه داد:‌ به این نکته هم توجه داشته باشید که بنیاد رودکی به‌لحاظ حقوقی، خیلی دولتی نیست. ما باید از امکاناتی که وجود دارد، استفاده کنیم. ضمن این‌که مدیر دفتر موسیقی بر این امر نظارت دارد و فکر می‌کنم این، کار درستی است.

معاون وزیر ارشاد در امور هنری در پاسخ به این پرسش که آیا ارکسترها تا جشنواره‌ی موسیقی فجر آماده‌ی اجرای صحنه‌یی می‌شوند، به خبرنگار ایسنا گفت: اگر ارکسترها به جشنواره‌ی فجر برسند، خیلی خوب است و ما تلاش می‌کنیم این اتفاق بیفتد. به هر حال، امیدوارم کار به‌درستی پیش برود؛ اما این نکته را در نظر داشته باشید که بحث رپرتوآر خیلی مهم است. ما فقر رپرتوآر داریم و باید این مشکل به‌واسطه‌ی هنرمندان خودمان حل شود. اگر ما ارکسترها را به‌درستی شکل دهیم، به‌گونه‌ای که چارچوب درستی داشته باشند، کار طبق روال پیش خواهد رفت.

مرادخانی در ادامه‌ی سخنانش یادآوری کرد: اگر تا کنون بودجه‌ای در دست داشتیم، بسیاری از این اتفاق‌ها رخ داده بود. فراموش نکنید که در این مدت، کارهای زیرساختی زیادی انجام دادیم. البته این‌ها فقط بحث اجرایی هستند و معتقدم باید قبل از تشکیل ارکسترها به هنرمندان کار سفارش دهیم. شاید در حوزه‌ی سمفونیک بتوانیم آثاری از هنرمندان جهانی را اجرا کنیم، اما این کافی نیست و در حوزه‌ی ملی هم خیلی کار هست که باید انجام دهید.

او اظهار کرد: ما با رهبران ارکسترها نیز صحبت کرده و شرایط را برای آن‌ها توضیح داده‌ایم. آن‌ها در حوزه‌ی خودشان فعالیت می‌کنند و ما هم امور دیگری را پیگیری می‌کنیم. در سال 93 بودجه‌ای برای ارکسترها پیش‌بینی نشده بود، اما با این حال، ما پس از اقداماتی برای گرفتن بودجه بلافاصله در این راستا اقداماتی انجام دادیم. در واقع باید بگویم، امسال تازه داریم برای سال آینده برنامه‌ریزی می‌کنیم، تا زمانی که ارکستر کار خود را شروع می‌کند، دچار کمبود بودجه و امکانات نباشد. باید به این نکته توجه داشته باشیم، ارکستر‌هایی که در کشور ما تشکیل می‌شوند، نمی‌توانند بدون تأثیر گرفتن از هویت و باورهای ما کار کنند.

مراخانی در پایان اضافه کرد: به کمال رسیدن ارکسترها زمان زیادی می‌خواهد. شاید دوماه دیگر فعالیت ارکستر‌ها به‌طور رسمی آغاز شود، اما دغدغه‌ی ما، داشتن یک ارکستر کامل است که این موضوع زمان زیادی می‌برد.