رای الیوم: قمار پرهزینه بازی نفتی برای ریاض

روزنامه «رای الیوم» در مطلبی به قلم 'عبدالباری عطوان' تحلیلگر مسایل جهان عرب نوشت: عربستان با بازی با قیمت نفت و افزایش تولید، دست به قمار بزرگی در برابر ایران و روسیه می زند و هزینه های این تصمیم سیاسی، برای ریاض بسیار بالا خواهد بود.

عطوان با اشاره به حضور وزیر نفت عربستان درنشست اوپک نوشت: 'علی النعیمی' در وین از کاهش تولید نفت(روزانه 30 میلیون بشکه) ممانعت کرد، ولی پیامدهای سیاسی این اقدام با توجه به ناخشنودی کشورهایی مانند روسیه، ایران، ونزوئلا، الجزایر و عراق می شود، برای ریاض بسیار گزاف خواهد بود. 

نویسنده مطلب افزوده است: عربستان سلاح نفت را با هماهنگی آمریکا به کار بسته تا با کاهش حدود 40درصدی قیمت از 120 دلار به زیر 70 دلار، اقتصاد کشورهایی مانند ایران و روسیه که بیش از نیمی از درآمدشان متکی به صادرات نفت است، در ماه های آتی با چالش جدی مواجه کند. 

این تصمیم عربستان در وهله نخست صرفا یک تصمیم سیاسی است، همان گونه که در میانه دهه 80 میلادی نیز با اقدامی مشابه زمینه تسریع روند فروپاشی شوروی را فراهم کرد و سال 1988 با هدف فشار بر صدام، قیمت نفت را به زیر بشکه ای شش دلار رساند. 

عطوان افزوده است: احتمالا عربستان سعودی با حجم صندوق ذخیره ارزی معادل بیش از 675 میلیارد و 900 میلیون دلاری، در کوتاه مدت از این سقوط قیمت نفت آسیب نخواهد دید، همچنان که همپیمانان حوزه خلیج فارس این کشور نیز مانند کویت (با ذخیره 410میلیارد دلاری) امارات(773میلیارد دلار ) و قطر (170میلیارد دلار ) آسیب چندانی در حوزه اقتصاد نخواهند دید. اما این کشورها در حوزه سیاسی با پیامدهای بسیار منفی مواجه شده و ناگزیر به پرداخت هزینه های سیاسی گزافی در ابعاد داخلی، خارجی و منطقه ای خواهند شد. 

یکی از شاهزادگان بلندپایه و مهم خاندان پادشاهی عربستان، شاهزاده ولید بن طلال درنامه سرگشاده ای به وزیر نفت این کشور و جمعی دیگر از وزرا نسبت به این پیامدها هشدار داده و در صفحه توییتر خود ضمن انتقاد از «کوچک انگاری آثار منفی این کاهش قیمت نفت بر بودجه و اقتصاد عربستان»، اظهارنظرهای مسوولان عربستانی با این رویکرد را محکوم کرده است. 

واقعیت این است که باید این موضع گیری را مورد توجه قرار داد زیرا این دیدگاه نماینده تفکر بخش مهمی از ساختار قدرت و جامعه عربستان است. 

هنگامی که عربستان در میانه دهه 80 میلیون ها بشکه نفت را وارد بازارکرد تا با هماهنگی امریکایی ها، روند فروپاشی شوروی را تسریع بخشد، امپراطوری شوروی در حال افول و در موضع ضعف بود و رهبری این کشور نیز در دستان «میخاییل گورباچف» متزلزل و شکست خورده سیاسی وپس از وی «بوریس یلتسین» «میخواره» قرار داشت، درحالی که امروز روسیه در شکوفایی و مسیر بازیابی جایگاه و اقتدار بین المللی خود به رهبری پوتین مقتدر قرار دارد و بعید نیست عدم ملاقات پوتین با سعود الفیصل در سفر اخیرش به مسکو ، حاوی پیامی خاص و نشانه ای از تیرگی روابط عربستان و روسیه باشد. 

نویسنده مطلب ادامه داده است: در مجموع اقدام عربستان در کاهش قیمت نفت در سال 88 و براساس نظر امریکایی ها برای در تنگنا قرار دادن صدام، حمله وی به کویت، اشغال این کشور، سقوط دیکتاتور عراق و ویرانی این کشور منجر شد؛ ولی در نهایت مشخص شد که آسایش خاطر عربستان و هم پیمانانش در خلیج فارس کاملا موقتی است و پیامدهای این سیاست در درازمدت کاملا معکوس شد. 

در عراق، دولتی کاملا مخالف عربستان و همراستا با ایران روی کار آمد و آشوب کنونی نیز در این کشور نیز مستقیما امنیت داخلی و ثبات سیاسی،تمامیت ارضی عربستان را به مخاطره انداخته است. 

در کل هنوز برای پیش بینی واکنش ایران و روسیه به این سیاست عربستان زود است ولی بدیهی است که این واکنش چندان دوستانه نخواهد بود، ضمن اینکه این بار هم معلوم نیست پیامدهای این اقدام سیاسی به نفع عربستان باشد. 

شاید اصحاب قدرت و هواداران آنها در ریاض بگویند برای تامین منافع کشور و مقابله با نفوذ روزافزون نظامی و ایدئولوژیک ایران در منطقه (ودر سوریه و لبنان و یمن وعراق ) چاره ای جز این نداشته اند که البته بخشی از این استدلال پذیرفتنی است، ولی واقعیت این است که عربستان در برابر واکنش های احتمالی روسیه و ایران در عرصه داخلی و خارجی نیز آسیب پذیراست. 

عطوان نوشته است: ما نیز مانند بسیاری دیگر امیدوار بودیم سلاح نفت در منطقه برای مبارزه با امریکا، بازپس گیری حقوق ملت فلسطین و آزادسازی قدس شریف به کار گرفته شود نه برای تامین منافع امریکایی ها؛ نفت تنها سلاحی است که ما همواره بر لزوم استفاده از آن سخن رانده و تاکید کرده ایم، ولی گویا گوشی برای این حرف ها نیست و با این حال، چاره ای نداریم که همچنان به فریادهای خود ادامه دهیم حتی اگر گلوی ما دریده شود.