در تره‌بارها چه کسي قيمت‌تعيين مي‌کند؟
هر هفته خبرهايي از طرف نهادهاي مختلف درباره ساماندهي ميادين تره بار منتشر مي‌شود. از وزارت کشاورزي وزارت صنعت و معدن تا بخش هاي مختلف استانداري و شهرداري. هدف از ساماندهي معمولا سر و سامان دادن به قيمت است. در گزارش زير نگاهي مي‌اندازيم به ميادين تره بار و چگونگي تلاش دولت براي شفافيت قيمت در اين ميادين.
به گزارش ابتکار، هر شهري ميدان تره بار دارد. احتمالا در گذشته اين ميادين در نزديکي جاليزها و باغات بوده اما با گسترش شهرها آن زمين ها امروزه تبديل به خانه هاي مسکوني يا ساختمان هاي اداري شده اند. ميدان تره بار لزوما نبايد همجوار محل هاي توليد سبزي و ميوه باشد، اما ميدان تره بار الزاما بايد دسترسي آسان به جاده ها داشته باشد چرا که بسياري ميوه ها از شهرهاي ديگر و معمولا با کاميون وارد مي‌شوند. پس يکي از شروط ميدان تره بار آسودگي براي عبور و مرور ماشين هاي باري است.
در تهران 22 ميدان ميوه و تره بار وجود دارد که به مناطق 22 گانه مشهورند. از مشکلات ميادين تره بار مسئله ورود و خروج بار است. همان طور که گفته شد شهرها روز به روز بزرگ تر مي‌شوند و فضايي که ده سال پيش براي ميدان تره بار مناسب بوده امروزه کارايي مناسب ندارد. روز سه شنبه همين هفته جلسه اي در هيئت مديره سازمان ميادين ميوه و تره بار برگزار شد. در اين جلسه علي اصغر قائمي رئيس سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات شهرداري تهران نيز حضور داشت.
دليل حضور قائمي در اين جلسه ابتکار تازه اي است که شهرداري براي سازماندهي ورود خروج ميدان مرکزي ميوه و تره بار تهران به خرج داده است: نصب فيبر نوري. در اين جلسه که علاوه بر قائمي، مجتبي عبدالهي معاون خدمات شهري شهرداري تهران و سيد احمد صفوي مديرعامل سازمان ميادين ميوه و تره بار شهرداري تهران، حضور داشت، عبدالهي خواستار ساماندهي ورودي و خروجي بار به ميدان مرکزي ميوه و تره بار شد و گفت: با اتخاذ تدابير لازم، مکان يابي مناسبي براي نصب فيبر نوري در ميدان مرکزي ميوه و تره بار تهران انجام شود.
عبدالهي در ادامه جلسه گفت: بايد با يک حرکت جهادي و اتخاذ تدابير لازم، اقدامات تخصصي و فني در اين خصوص انجام شود، ضمن اين که تمامي جوانب کار سنجيده شود. در اين جلسه همچنين در خصوص مکانيزه کردن ورودي ميدان و تعيين تکليف گيت هاي ميدان مرکزي ميوه و تره بار،نصب گيت هاي استاندارد، کم کردن فاصله باسکول توزين با گيت هاي ورودي، تعداد و چگونگي چيدمان گيت ها در اين ميدان بحث و بررسي و بر اهميت شرايط نگهداشت شبکه فيبر نوري تاکيد شد.
از اقدامات ديگر شهرداي هاي شهرهاي مختلف براي سامان دادن به قيمت راه اندازهاي سايت هاي اينترنتي است که درآن ها اطلاعت گوناگون از جمله نرخ ميوه ها در آن ذکر مي‌شود. مثلا روز گذشته در پورتال اطلاع رساني سازمان ميادين ميوه و تره بار شهرداري تهران (اين سايت به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي خدمات ارائه مي‌دهد.) نرخنامه انواع ميوه ها يعني دقيقا 34 نوع ميوه با سه کيفيت مختلف طي اطلاعيه اي اعلام شد. اين سه کيفيت عبارت اند از نمونه، عادي (شامل درجه يک و دو) و بسته بندي شده يا دست چين. اين اطلاعيه تا اطلاع ثانوي اعتبار دارد. اين قيمت ظاهرا تنها در اين سايت ارائه نمي‌شود. اوايل مهرامسال شهرداري تهران خبر داد که براي اين که غرفه اولا هر ميوه اي ارائه نکنند و ثانيا امکان گران فروشي گرفته شود از اين به بعد براي تعيين نرخ روزانه ميوه و تره بار تابلوهاي هوشمند نصب خواهد شد.
به نظر مي‌رسد همت و عزم مسئولان براي ساماندهي به ميادين تره بار با نامه نعمت زاده به شهردار تهران آغاز شده است. دوم مهر امسال ترکي از نامه نعمت زاده به قاليباف خبر داد. معاون برنامه ريزي و اشتغال استانداري تهران در جلسه تنظيم بازار گفت: وزير صنعت و معدن در نامه اي به قاليباف، در تاريخ سي ام شهريورماه خواستار ساماندهي عرضه ميوه و تره بار شد. از شهردار تهران درخواست کرده ايم که به منظور ساماندهي عرضه ميوه و تره بار هفت مورد را پيگيري کند که از جمله آنها به ساماندهي غرفه داران و حجره داران و جلوگيري از عرضه هرگونه ميوه و تره بار در اطراف ميدان اصلي مي‌توان اشاره کرد. يک ماه بعد در 30 مهر نعمت الله ترکي در همان جلسه تنظيم بازار از کاهش 15 درصدي يازده قلم ميوه نسبت به سال گذشته خبر داد. ترکي دليل اين کاهش را به طرح ساماندهي ماه گذشته ميادين تره بار مربوط دانست.
ترکي در اين جلسه گفت: با توجه به اين که در ميدان مرکزي حدود يک هزار و 400 غرفه وجود دارد و نزديک به دو دهه است که فعاليت مي‌کنند؛ اما متاسفانه نه تعزيرات، نه فضا و نه انجمن، نظارت کامل و جامعي روي آنها نداشته‌اند. به گفته معاون استاندار قبلا در ميدان مرکزي علاوه بر حجره داران، نزديک به 2400 نفر در حريم حجره‌ها به صورت غيرقانوني و بدون پروانه فعاليت مي‌کردند، به شکلي که حجره‌ها تعطيل شده و حريم آنها به اين واسطه‌ها واگذار شده بود. نتيجه طرح ساماندهي اين بوده که 1400 حجره را فعال کرده اند و واسطه ها را به طور کامل کنار گذاشته اند.
در اين طرح اتاق اصناف، اتحاديه و انجمن ميدان مرکزي، تعزيرات استان و بازرسي استان مشارکت کرده بودند. ترکي در اين جلسه درباره قيمت صحبتي کرد که بسياري اقدامات ديگر براي تثبيت قيمت را بي معني مي‌کند. ترکي گفت: در حوزه قيمت‌ها تلاش مي‌کنيم بحث ساماندهي، توليد، توزيع و نظارت را پيگيري کنيم. هدف شفاف کردن توليد، توزيع و نظارت است و به هيچ عنوان بحث قيمت گذاري را نداريم چون ميوه کالايي است که عرضه و تقاضا قيمت آن را تعيين مي‌کند. اما هم توليد کننده و هم مصرف کننده بايد قيمت واقعي را بداند.
ترکي تغيير نگرش را به شکل ديگري اين گونه بيان مي‌کند: اگر نظمي در زنجيره توليد، توزيع و نظارت به وجود بيايد هم قيمت‌ها شفاف مي‌شوند و هم توليد کننده و مصرف کننده راضي مي‌شوند. جملات ذکر شده از ترکي و اقدامات اخير نمونه اي از رويکرد کلي دولت براي ساير مباحث اقتصادي. هدف شفاف سازي و ايجاد رقايت است. لازمه ايجاد رقابت عدم دخالت دولت است. اگر به ساير آماري که ترکي در اين جلسه داد توجه کنيم بهتر متوجه منظور او از شفاف سازي خواهيم شد.
او گفت: بر اساس آمار‌هاي گرفته شده حدود 6000 فروشنده در کف بازار فعاليت دارند که به گفته اتحاديه و انجمن حدود 3000 واحد پروانه ندارند و غير مجاز هستند. بايد ابتدا اين واحدها ساماندهي شوند، در اين راستا با اماکن استان هماهنگ کرده‌ايم و تکليف شد اين واحدها پس از ساماندهي شناسنامه دار شوند.
اما ميادين يک سوي قضيه است و فروشندگان طرف ديگر قضيه قيمت ميوه. 19 مهر امسال حسين مهاجران رييس اتحاديه فروشندگان ميوه و سبزي تهران به ايسنا گفت: مصاديق گران‌فروشي در ميوه‌فروشي‌ها را ارائه دهند نه اينکه با اتهام زدن به واحدها، آنها را به گران‌فروشي محکوم کنند. عصبانيت مهاجران از آن جا ناشي مي‌شود که يکي از وظايف اتحاديه فروشندگان، نظارت براي عدم گران فروشي است.
اتحاديه همچنين اصناف را موظف کرده است که از حجره هاي داراي پروانه خريد کنند.” فروشندگان بايد سود حداکثر 35 درصدي را نسبت به ميادين رعايت کنند. اما مسئله به همين سادگي نيست. رئيس اتحاديه فروشندگان دو دليل براي بالاتر رفتن اين درصد ذکر مي‌کند: يکي وزن ناخالصي ميوه و کارتن و... که فروشنده وقتي که به ميدان مي‌رود بايد پول آن را نيز بپردازد. دوم پول کارگر است. شما در ميادين تره بار ملزم به استفاده از کارگران براي جابجايي ميوه هستيد. يعني حتي اگر از کارگر استفاده نکنيد بايد پول کارگر را بدهيد.
در بالا به عزم دولت براي عدم دخالت در بازار اشاره کرديم. اما در سال هاي گذشته شاهد بوده ايم که شهرداري براي مقابله با گران فروشي اقدام به احداث دکه هايي در محله ها کرده است. هدف اين ميادين کوچک کوتاه کردن دست واسطه هاست. صاحبان اين دکه ها آن ها را از شهرداري مي‌خرند و ماهانه نيز پولي به شهرداري مي‌پردازند. بالطبع اين ميادين روي دست مغازه داران بلند شده اند و مانع کسب آن ها هستند. طبيعي است که اجاره مغازه بيشتر از يک دکه ي بي در و پيکر است و مغازه دار براي جبران اين اجاره بايد ميوه ها را گران تر بفروشد.
از اقدامات ديگر که هم بوي دخالت مي‌دهد و هم کمي خنده دار است تعيين ساعت کار باري ميادين تره بار است. در 8 مهر امسال ساعت کاري جديد ميادين تره بار را اعلام کردند که قرار است تا آخر اسفند ادامه داشته باشد. ساعات اعلام شده روز کاري ميدان را به دو بخش تقسيم مي‌کند. يکي از هشت صبح تا يک بعد از ظهر و ديگري از ساعت دو و نيم تاهفت شب. آيا واقعا اين ساعات رعايت مي‌شود؟ و اصلا چرا بايد رعايت شود؟ مشتري از ميوه فروش انتظار دارد اول صبح که به مغازه مي‌رود ميوه تازه بخرد. پس طبيعي است که بعيد است ميادين از ساعت 8 صبح شروع به کار کنند. ميادين بايد شبانه ميوه وارد کنند و صبح خيلي زود آن را به مغازه دار بفروشند.
به گزارش ابتکار، هر شهري ميدان تره بار دارد. احتمالا در گذشته اين ميادين در نزديکي جاليزها و باغات بوده اما با گسترش شهرها آن زمين ها امروزه تبديل به خانه هاي مسکوني يا ساختمان هاي اداري شده اند. ميدان تره بار لزوما نبايد همجوار محل هاي توليد سبزي و ميوه باشد، اما ميدان تره بار الزاما بايد دسترسي آسان به جاده ها داشته باشد چرا که بسياري ميوه ها از شهرهاي ديگر و معمولا با کاميون وارد مي‌شوند. پس يکي از شروط ميدان تره بار آسودگي براي عبور و مرور ماشين هاي باري است.
در تهران 22 ميدان ميوه و تره بار وجود دارد که به مناطق 22 گانه مشهورند. از مشکلات ميادين تره بار مسئله ورود و خروج بار است. همان طور که گفته شد شهرها روز به روز بزرگ تر مي‌شوند و فضايي که ده سال پيش براي ميدان تره بار مناسب بوده امروزه کارايي مناسب ندارد. روز سه شنبه همين هفته جلسه اي در هيئت مديره سازمان ميادين ميوه و تره بار برگزار شد. در اين جلسه علي اصغر قائمي رئيس سازمان فناوري اطلاعات و ارتباطات شهرداري تهران نيز حضور داشت.
دليل حضور قائمي در اين جلسه ابتکار تازه اي است که شهرداري براي سازماندهي ورود خروج ميدان مرکزي ميوه و تره بار تهران به خرج داده است: نصب فيبر نوري. در اين جلسه که علاوه بر قائمي، مجتبي عبدالهي معاون خدمات شهري شهرداري تهران و سيد احمد صفوي مديرعامل سازمان ميادين ميوه و تره بار شهرداري تهران، حضور داشت، عبدالهي خواستار ساماندهي ورودي و خروجي بار به ميدان مرکزي ميوه و تره بار شد و گفت: با اتخاذ تدابير لازم، مکان يابي مناسبي براي نصب فيبر نوري در ميدان مرکزي ميوه و تره بار تهران انجام شود.
عبدالهي در ادامه جلسه گفت: بايد با يک حرکت جهادي و اتخاذ تدابير لازم، اقدامات تخصصي و فني در اين خصوص انجام شود، ضمن اين که تمامي جوانب کار سنجيده شود. در اين جلسه همچنين در خصوص مکانيزه کردن ورودي ميدان و تعيين تکليف گيت هاي ميدان مرکزي ميوه و تره بار،نصب گيت هاي استاندارد، کم کردن فاصله باسکول توزين با گيت هاي ورودي، تعداد و چگونگي چيدمان گيت ها در اين ميدان بحث و بررسي و بر اهميت شرايط نگهداشت شبکه فيبر نوري تاکيد شد.
از اقدامات ديگر شهرداي هاي شهرهاي مختلف براي سامان دادن به قيمت راه اندازهاي سايت هاي اينترنتي است که درآن ها اطلاعت گوناگون از جمله نرخ ميوه ها در آن ذکر مي‌شود. مثلا روز گذشته در پورتال اطلاع رساني سازمان ميادين ميوه و تره بار شهرداري تهران (اين سايت به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي خدمات ارائه مي‌دهد.) نرخنامه انواع ميوه ها يعني دقيقا 34 نوع ميوه با سه کيفيت مختلف طي اطلاعيه اي اعلام شد. اين سه کيفيت عبارت اند از نمونه، عادي (شامل درجه يک و دو) و بسته بندي شده يا دست چين. اين اطلاعيه تا اطلاع ثانوي اعتبار دارد. اين قيمت ظاهرا تنها در اين سايت ارائه نمي‌شود. اوايل مهرامسال شهرداري تهران خبر داد که براي اين که غرفه اولا هر ميوه اي ارائه نکنند و ثانيا امکان گران فروشي گرفته شود از اين به بعد براي تعيين نرخ روزانه ميوه و تره بار تابلوهاي هوشمند نصب خواهد شد.
به نظر مي‌رسد همت و عزم مسئولان براي ساماندهي به ميادين تره بار با نامه نعمت زاده به شهردار تهران آغاز شده است. دوم مهر امسال ترکي از نامه نعمت زاده به قاليباف خبر داد. معاون برنامه ريزي و اشتغال استانداري تهران در جلسه تنظيم بازار گفت: وزير صنعت و معدن در نامه اي به قاليباف، در تاريخ سي ام شهريورماه خواستار ساماندهي عرضه ميوه و تره بار شد. از شهردار تهران درخواست کرده ايم که به منظور ساماندهي عرضه ميوه و تره بار هفت مورد را پيگيري کند که از جمله آنها به ساماندهي غرفه داران و حجره داران و جلوگيري از عرضه هرگونه ميوه و تره بار در اطراف ميدان اصلي مي‌توان اشاره کرد. يک ماه بعد در 30 مهر نعمت الله ترکي در همان جلسه تنظيم بازار از کاهش 15 درصدي يازده قلم ميوه نسبت به سال گذشته خبر داد. ترکي دليل اين کاهش را به طرح ساماندهي ماه گذشته ميادين تره بار مربوط دانست.
ترکي در اين جلسه گفت: با توجه به اين که در ميدان مرکزي حدود يک هزار و 400 غرفه وجود دارد و نزديک به دو دهه است که فعاليت مي‌کنند؛ اما متاسفانه نه تعزيرات، نه فضا و نه انجمن، نظارت کامل و جامعي روي آنها نداشته‌اند. به گفته معاون استاندار قبلا در ميدان مرکزي علاوه بر حجره داران، نزديک به 2400 نفر در حريم حجره‌ها به صورت غيرقانوني و بدون پروانه فعاليت مي‌کردند، به شکلي که حجره‌ها تعطيل شده و حريم آنها به اين واسطه‌ها واگذار شده بود. نتيجه طرح ساماندهي اين بوده که 1400 حجره را فعال کرده اند و واسطه ها را به طور کامل کنار گذاشته اند.
در اين طرح اتاق اصناف، اتحاديه و انجمن ميدان مرکزي، تعزيرات استان و بازرسي استان مشارکت کرده بودند. ترکي در اين جلسه درباره قيمت صحبتي کرد که بسياري اقدامات ديگر براي تثبيت قيمت را بي معني مي‌کند. ترکي گفت: در حوزه قيمت‌ها تلاش مي‌کنيم بحث ساماندهي، توليد، توزيع و نظارت را پيگيري کنيم. هدف شفاف کردن توليد، توزيع و نظارت است و به هيچ عنوان بحث قيمت گذاري را نداريم چون ميوه کالايي است که عرضه و تقاضا قيمت آن را تعيين مي‌کند. اما هم توليد کننده و هم مصرف کننده بايد قيمت واقعي را بداند.
ترکي تغيير نگرش را به شکل ديگري اين گونه بيان مي‌کند: اگر نظمي در زنجيره توليد، توزيع و نظارت به وجود بيايد هم قيمت‌ها شفاف مي‌شوند و هم توليد کننده و مصرف کننده راضي مي‌شوند. جملات ذکر شده از ترکي و اقدامات اخير نمونه اي از رويکرد کلي دولت براي ساير مباحث اقتصادي. هدف شفاف سازي و ايجاد رقايت است. لازمه ايجاد رقابت عدم دخالت دولت است. اگر به ساير آماري که ترکي در اين جلسه داد توجه کنيم بهتر متوجه منظور او از شفاف سازي خواهيم شد.
او گفت: بر اساس آمار‌هاي گرفته شده حدود 6000 فروشنده در کف بازار فعاليت دارند که به گفته اتحاديه و انجمن حدود 3000 واحد پروانه ندارند و غير مجاز هستند. بايد ابتدا اين واحدها ساماندهي شوند، در اين راستا با اماکن استان هماهنگ کرده‌ايم و تکليف شد اين واحدها پس از ساماندهي شناسنامه دار شوند.
اما ميادين يک سوي قضيه است و فروشندگان طرف ديگر قضيه قيمت ميوه. 19 مهر امسال حسين مهاجران رييس اتحاديه فروشندگان ميوه و سبزي تهران به ايسنا گفت: مصاديق گران‌فروشي در ميوه‌فروشي‌ها را ارائه دهند نه اينکه با اتهام زدن به واحدها، آنها را به گران‌فروشي محکوم کنند. عصبانيت مهاجران از آن جا ناشي مي‌شود که يکي از وظايف اتحاديه فروشندگان، نظارت براي عدم گران فروشي است.
اتحاديه همچنين اصناف را موظف کرده است که از حجره هاي داراي پروانه خريد کنند.” فروشندگان بايد سود حداکثر 35 درصدي را نسبت به ميادين رعايت کنند. اما مسئله به همين سادگي نيست. رئيس اتحاديه فروشندگان دو دليل براي بالاتر رفتن اين درصد ذکر مي‌کند: يکي وزن ناخالصي ميوه و کارتن و... که فروشنده وقتي که به ميدان مي‌رود بايد پول آن را نيز بپردازد. دوم پول کارگر است. شما در ميادين تره بار ملزم به استفاده از کارگران براي جابجايي ميوه هستيد. يعني حتي اگر از کارگر استفاده نکنيد بايد پول کارگر را بدهيد.
در بالا به عزم دولت براي عدم دخالت در بازار اشاره کرديم. اما در سال هاي گذشته شاهد بوده ايم که شهرداري براي مقابله با گران فروشي اقدام به احداث دکه هايي در محله ها کرده است. هدف اين ميادين کوچک کوتاه کردن دست واسطه هاست. صاحبان اين دکه ها آن ها را از شهرداري مي‌خرند و ماهانه نيز پولي به شهرداري مي‌پردازند. بالطبع اين ميادين روي دست مغازه داران بلند شده اند و مانع کسب آن ها هستند. طبيعي است که اجاره مغازه بيشتر از يک دکه ي بي در و پيکر است و مغازه دار براي جبران اين اجاره بايد ميوه ها را گران تر بفروشد.
از اقدامات ديگر که هم بوي دخالت مي‌دهد و هم کمي خنده دار است تعيين ساعت کار باري ميادين تره بار است. در 8 مهر امسال ساعت کاري جديد ميادين تره بار را اعلام کردند که قرار است تا آخر اسفند ادامه داشته باشد. ساعات اعلام شده روز کاري ميدان را به دو بخش تقسيم مي‌کند. يکي از هشت صبح تا يک بعد از ظهر و ديگري از ساعت دو و نيم تاهفت شب. آيا واقعا اين ساعات رعايت مي‌شود؟ و اصلا چرا بايد رعايت شود؟ مشتري از ميوه فروش انتظار دارد اول صبح که به مغازه مي‌رود ميوه تازه بخرد. پس طبيعي است که بعيد است ميادين از ساعت 8 صبح شروع به کار کنند. ميادين بايد شبانه ميوه وارد کنند و صبح خيلي زود آن را به مغازه دار بفروشند.
گزارش خطا
آخرین اخبار