تاسوعا، روایت ساقی کربلا

روز تاسوعا به نام حضرت ابوالفضل العباس(ع) معلم رشادت، ایثار و گذشت است، بزرگمردی که با شجاعت و جوانمردی برای رفع تشنگی لبان کودکان خیمه های حسینی بسوی فرات رفت وعاشقانه به حق پیوست.

واقعه ی تاسوعا رخدادی به گستره ی تاریخ غنی اسلام است که اکنون پس از گذر سده ها از رخدادش همچنان دیدگان را گریان می کند. روزی به نام قمر بنی هاشم، ماه تابان خاندان اهل بیت و والامقامی بی همتا که دشت نینوا سالهاست که شرمنده ی لبان تشنه ی او و یاران باوفای اسلام راستین است. روزگاری که در آن انسان های مظلوم و پاک هدف کین دشمن قرار گرفتند، اما هرگز در برابر ظلم و ستم آنان سرخم نکردند و برای رضای پروردگار خویش به پیکار با طاغوت زمانه پرداختند. 

آری به حق، نهمین روز از محرم الحرام به نام حضرت ابوالفضل العباس (ع) معلم رشادت، ایثار و گذشت است، اویی که لبان تشنه ی کودکان، قلب مهربانش را آزرده ساخت و به خاطر آنان به قلب سپاه دشمن شتافت. او فرزند گرامی امام علی(ع) و ام البنین بود که همچون پدر، آینه ی تمام نمای معرفت، ایمان و دانایی به شمار می رفت. 

سقای دشت کربلا که تاریخ دگر همچون اویی را به خود ندید، دلاور عرصه نبرد و خورشید تابناک خاندان نبی از چنان مقامی برخوردار است که او را باب الحوائج، قمر بنی هاشم، شهید، سقا، طیار، عبد صالح، سپه سالار، پرچمدار و علمدار لقب دادند. 

حضرت عباس(ع) همچون کوهی استوار پشت و پناه برادر خویش امام حسین(ع) بود و در پیکار سپاه اسلام با لشگریان یزید همواره یار و یاور سومین پیشوای مسلمانان محسوب می شد و هنگامی که دشمنان آب را بر روی یاران امام حسین(ع) بستند، سردار دلیر که تاب دیدن لب های تشنه کودکان و زنان را نداشت به طرف رود فرات حرکت کرد. 

حضرت ابوالفضل العباس(ع) هنگام بازگشت، با سپاه کفار روبرو شد و آنان که یقین داشتند نخواهند توانست به پیکار با او بپردازند، دست های او را هدف کین خود قرار دادند اما پهلوان رشید کربلا مشک آب را به دهان گرفت، تا آن که دشمنان، مشک آب را نشانه گرفتند و سرانجام پهلوان علقمه را به شهادت رساندند. 

شهادت حضرت عباس(ع) برای سیدالشهدا بسیار سخت و ناگوار بود. هنگامه ی شهادت ماه قمربنی هاشم، امام مظلومان فرمود: اکنون کمرم شکست و چاره و تدبیرم گسست. 

اکنون آرامگاه حضرت عباس(ع) در کربلا در نزدیکی بارگاه امام حسین(ع) زیارتگاه دوستداران آن حضرت است و عاشقان دل سوخته ی خاندان نبی میان این 2 آرامگاه مطهر را بین الحرمین می نامند. 

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت تاسوعا به گفتگو با حجت الاسلام حسین قرنی کارشناس امور دینی پرداخته است. 

حجت الاسلام حسین قرنی با اشاره به اهمیت قیام امام حسین(ع) و یارانش گفت: نهضت امام حسین(ع) از منظرهای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است و هر کدام، قله ی بروز و ظهوری دارد. هدف های نهضت امام سوم(ع)، محتوای نهضت و نتیجه های به دست آمده از این رخداد هر کدام استدلال خاص خود را دارند. آیت الله مطهری در کتاب حماسه ی حسینی، در بخش برشماری هدف های نهضت عاشورا، 2 عنصر اساسی «امر به معروف» و «نهی از منکر» را تفسیر و تحلیل می کند. 

این کارشناس امور دینی، مفهوم «عزت» را یکی از ویژگی های مهم نهضت حسینی عنوان کرد و یادآور شد: مفهوم «عزت» به دقت و بررسی زیادی نیاز دارد، عزت شاکله ی نهضت امام حسین(ع) و به عبارت دیگر رنگ و صبغه ی نهضت حسینی است که در روز تاسوعا به اوج خود می رسد. همانطور که می دانید یکی از اسم های الهی، اسم شریف «عزیز» است، یکی از نام های خدا که در قرآن بیان شده به مفهوم عزت اشاره دارد. امام حسین(ع) و یاران باوفایش در سراسر این نهضت به عنصر «عزت» اعتنا و اهتمام جدی داشتند و این مفهوم در تار و پود آن نهضت همواره جریان داشته است. 

وی در ادامه بیان داشت: زمانی که مروان حکم به عنوان والی معاویه در مدینه پیشنهاد بیعت را به امام حسین(ع) می دهد. امام حسین(ع) نخست از «عزت» سخن می گوید. ایشان در پاسخ مروان حکم می گوید: من از خانواده ی کرامت هستم، من از خانواده ی عزت هستم، من روی زانوی علی پرورش یافتم، من از فضیلت زهرا(س) بهره بردم. من هرگز این بیعت را تحمل نمی کنم. در طول سفر موضوع عزت در سخنان امام حسین(ع) بارها تکرار شده است و در روز تاسوعا به اوج بروز و ظهور می رسد. 

حجت الاسلام حسین قرنی در ادامه اظهار داشت: دشمن در روز تاسوعا به طور کامل امام حسین(ع) و یارانش را محاصره و عمر بن سعد برای آخرین بار پیشنهاد بیعت با یزید را به امام(ع) ابلاغ کرد، با این تصور که امام زمانی که در مدینه بود به دلیل وجود اصحاب و خویشان، بیعت یزید را نپذیرفته، اما اینک که در موقعیت و شرایط دشوار کربلا قرار گرفته است و هر کجا را نگاه می کند، جز سر نیزه نمی بیند و به طور حتم تسلیم می شود و پاسخ امام حسین(ع) ملایم خواهد بود. 

عمر سعد برای آخرین بار پیشنهاد بیعت و تسلیم را ابلاغ می کند. اما ایشان این بار لحنشان برای عزت طلبی این نهضت شدیدتر و محکم تر می شود. امام در جواب عمرسعد و عبیدالله بن زیاد می فرماید: آی مردم، آگاه باشید، دشمنان، مرا بین 2 امر مخیر کرده اند: میان شمشیر و شهادت سرخ با عزت و تسلیم و بیعت با ذلت. تعبیر امام این است که در پیشانی آسمان برای حسینیان تاریخ تا قیام قیامت بنویسید «هیهات من الذله.» 

این کارشناس امور دینی در ادامه به فراگیر شدن مفهوم این شعار اشاره کرد و گفت: نه تنها شیعیان، بلکه مردم در کشورهای مختلف، هر جا سخن از کرامت و عزت در میان باشد ندای «هیهات من الذله» را سر می دهند و به این معنی است که: ذلت از ما دور باد. ما باید مفهوم «عزت» را به عنوان یک اصل در جلوه ی واقعه ی کربلا بپذیریم. 

حجت الاسلام و المسلمین حسین قرنی با اشاره به جایگاه والای حضرت عباس(ع) در واقعه ی کربلا بیان کرد: امام حسین(ع) به قمر بنی هاشم که خلق صحنه های شجاعت زیادی از او به ثبت رسیده بود، فرمود: بروید به اینها بگویید الان شب است این رسم مردانگی نیست که بخواهد جنگ در بگیرد. سردار لشکر امام حسین(ع) فریاد زد: امیر لشکر عاشورا فرمان داده که من جلوی شما را بگیرم و امروز جنگ نباشد. که این خواسته تنها با کمال عزت و اقتدار حضرت ابوالفضل(ع) تحقق یافت. امام حسین(ع) در شب تاسوعا، عاشوراییان را به شهود و مشاهده دعوت کرد و دشمنان به گمان این که یاران امام از زیادی دشمنان ترسیده اند، برای حضرت عباس(ع) امان نامه فرستادند، با این تصور که حضرت ابوالفضل(ع) برای نجات جان خویش، برادرش حسین(ع) را رها می کند. اما قمر بنی هاشم در جواب امان نامه گفت: خدا لعنت کند آن امان نامه نویس را و تو حامل را که با صراحت به من این پیشنهاد را می دهید. شعار پیشوا و مولایم این است که من شهادت سرخ و مرگ با عزت را در قالب شهادت، جز سعادت چیز دیگری نمی بینم. 

امام از شب هفتم در محاصره ی کامل دشمن قرار گرفت و آنها آب را بر ایشان و یارانش بستند، قمر بنی هاشم تا پنج نوبت توانست آب بیاورد و دشمنان یارای مقابله با ایشان را نداشتند، آخرین بار هم قمر بنی هاشم برای آوردن آب از امام اجازه گرفت و در روز عاشورا برای آب آوردن رفت، دشمن او را به شهادت رساند و این گونه آموزگار جانبازی و دلاوری شد. 

قرنی در پایان گفت: اصل عزت باید در نهضت حسینی لحاظ شود و هر کجا جز عزت در این حماسه دیدید یا شنیدید، به گفته آیت الله مطهری تحریف هایی است که در این باره انجام شده است. عنصر عزت یک صبغه نمادین در نهضت حسینی(ع) محسوب می شود، چنانچه امام حسین(ع) به حضرت زینب(س) سفارش می کند، مبادا صبغه و رنگ این نهضت در قالب اسارت خدشه دار شود و حضرت زینب(س) از این نهضت با افشاگری و رسواکردن یزیدیان پاسداری کرد