معرفی سه دانشمند برجسته از ایران، ترکیه و هند در ششمین جایزه مصطفی (ص)
به گزارش صدای ایران، نشست خبری ششمین دوره اعطای جایزه علمی و فناوری مصطفی (ص) با حضور دکتر علی‌اکبر صالحی، رئیس کارگروه علمی جایزه مصطفی (ص)، و مهدی صفاری‌نیا، مدیرعامل بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص)، برگزار شد. در آغاز این نشست، دکتر صالحی ضمن تقدیر از اصحاب رسانه گفت: ابتدا از شما عزیزان رسانه‌ای که همواره یار و یاور این حرکت بزرگ علمی بوده‌اید، سپاسگزاری می‌کنم. جایزه مصطفی (ص) بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 2012 (1391 هجری شمسی) شکل گرفت. پس از آن، مقرر شد بنیادی برای اجرای این رویداد طراحی و تأسیس شود. این بنیاد از سال 1394 (2015 میلادی) فعالیت خود را آغاز کرد.
وی افزود: مبنای ارزش جایزه، پرداخت مبلغ 500 هزار دلار به هر برگزیده است که در صورت انتخاب دو برگزیده رقم مجموع به یک میلیون دلار می‌رسد. گاهی نیز جایزه بین سه نفر به‌طور مشترک تقسیم می‌شود. تصمیم مهم و ارزشمند در این مسیر آن بود که هزینه‌های جایزه از منابع دولتی تأمین نشود؛ این جایزه که به نام پیامبر اعظم (ص) مزین شده، باید با مشارکت و همیاری پیروان ایشان و از منابع مردمی پرداخت شود.
رئیس کارگروه علمی جایزه مصطفی (ص) با اشاره به عملکرد بنیاد گفت: تاکنون پنج دوره این جایزه برگزار شده و 19 دانشمند از کشورهای مختلف جهان آن را دریافت کرده‌اند که 17 نفر مرد و 2 نفر زن بوده‌اند. این دانشمندان از کشورهایی همچون ترکیه، ایران، سنگاپور، بنگلادش، هند، لبنان، اردن و دیگر کشورها انتخاب شده‌اند.
صالحی عنوان کرد: برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) در دو دسته قرار می‌گیرند؛ اول "مقیم" که در کشورهای اسلامی زندگی و فعالیت می‌کنند، و دوم "غیرمقیم" که دانشمندان مسلمان ساکن در کشورهای غیر اسلامی هستند. ششمین دوره این جایزه، ان‌شاءالله در آستانه هفته وحدت و میلاد با سعادت پیامبر اعظم (ص) برگزار و جوایز اهدا خواهد شد. امسال یک تفاوت مهم با دوره‌های قبل وجود دارد و آن افزودن بخش "دانشمند جوان" به مجموعه جوایز است. این بخش با وقف جایزه توسط دو برگزیده پیشین، آقای فرخزاد و آقای شاهین، ایجاد شد. به این ترتیب، سرمایه‌گذاری حاصل از این وقف به ما امکان می‌دهد در هر دوره تعدادی از دانشمندان جوان را که از طریق فرایند دقیق انتخاب می‌شوند، شناسایی و به آنان جایزه‌ای با مبلغی کمتر اهدا کنیم.
صالحی با بیان اینکه حوزه‌های علمی برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) متنوع بوده است گفت: در پنج دوره گذشته، پژوهشگران از رشته‌هایی همچون علوم پایه، فنی و مهندسی، پزشکی، نانو، زیست‌فناوری و فناوری اطلاعات انتخاب شده‌اند. معیار مهم انتخاب، داشتن دستاوردهایی است که اثر ملموس و مثبت در بهبود کیفیت زندگی بشر داشته باشد. وی افزود: یکی از مهم‌ترین نتایج این جایزه، ایجاد بستر مؤثر و کارآمد برای تبادل دانش و تجربه میان دانشمندان جهان اسلام و تقویت تعامل میان آنان بوده است؛ چه دانشمندان مقیم و چه غیرمقیم. این تعاملات می‌تواند موجب توسعه مرزهای دانش در جامعه بشری و ملت‌های مسلمان شود.
صالحی با اشاره به جایگاه جهانی جایزه مصطفی (ص) گفت: این جایزه ارزشمند، در سطح بین‌المللی مورد پذیرش و احترام دوست و دشمن قرار گرفته است. اهمیت جایزه در فرایند انتخاب دقیق و علمی برگزیدگان آن است که بر اساس شاخص‌های معتبر علمی انجام می‌شود.
وی افزود: همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم، منابع مالی جایزه از طریق خیرین و شرکت‌های بزرگ تأمین می‌شود. طبق مصوبات مجلس، شرکت‌ها می‌توانند به فعالیت‌های علمی و پژوهشی کمک کنند و این امر در پیشبرد علم و تحقیقات بسیار مؤثر است. هیئت‌مدیره جایزه، آن را مدیریت می‌کند و مدیرعامل این بنیاد نیز در کنار ما فعالیت دارد. امکان برگزاری این رویداد در کشورهای دیگر اسلامی نیز وجود دارد و امیدواریم در آینده بتوانیم آن را در پایتخت‌های اسلامی دیگر نیز برگزار کنیم.
صالحی سپس به معرفی منتخبین ششمین دوره (سال 2025 میلادی/1404 هجری شمسی) پرداخت و گفت: امسال دانشمندان در دو گروه اصلی ارزیابی شدند:
گروه اول: علوم پایه و فنی‌مهندسی - گروه دوم: علوم و فناوری‌های زیستی، پزشکی و اطلاعات
در گروه علوم پایه و فنی‌مهندسی، 1,688 دانشمند مقیم (کشورهای اسلامی) و 2,458 دانشمند غیرمقیم (دانشمندان مسلمان در کشورهای غیر اسلامی) غربال‌گری اولیه شدند. در گروه علوم و فناوری‌های زیستی، پزشکی و اطلاعات نیز 290 دانشمند مقیم و 890 دانشمند غیرمقیم ارزیابی شدند. در نهایت، سه برگزیده نهایی انتخاب شدند:
1. پروفسور محنت تونر – حوزه فناوری‌های زیستی و پزشکی و اطلاعات - دستاورد: توسعه سامانه‌های نانو و میکروفلوئیدی با کاربردهای بالینی، پیشگامی در فناوری‌های جداسازی سلول‌های نادر و کرایوبیولوژی، طراحی تراشه‌های جداسازی سلول‌های تومور و فناوری‌های تشخیص سریع بیماری‌ها - اثرگذاری: ارتقاء سلامت انسان‌ها و بهبود روش‌های تشخیص بیماری - متولد: 1958، استانبول، ترکیه
2. دکتر وهاب میروکنی – حوزه علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات - دستاورد: رهبری تحقیقات در زمینه الگوریتم‌ها، بهینه‌سازی بازار، اکتشاف گراف‌های بزرگ و بهینه‌سازی در مقیاس وسیع - متولد: 1977، ایران
صالحی در این زمینه اینگونه توضیح داد: «هوش مصنوعی شامل چهار رکن اصلی است: تدوین الگوریتم‌ها، ایجاد بانک‌های اطلاعاتی، ساخت ابررایانه‌های سریع و تربیت نیروی انسانی متخصص. دکتر میروکنی نقش برجسته‌ای در رکن الگوریتم‌ها ایفا کرده است.»
3. پروفسور محمد خواجه نصیرالدین – حوزه علوم پایه و مهندسی - دستاورد: پژوهش بر سلول‌های خورشیدی پروسکایتی، دیودهای نورافشان و فناوری‌های انرژی پاک - اثرگذاری: پیشرفت قابل‌توجه در توسعه فناوری‌های انرژی پایدار - متولد: 1957، هندوستان
صالحی یادآور شد: امسال، علاوه بر جایزه اصلی، سه دانشمند جوان نیز مورد تقدیر قرار خواهند گرفت. مراسم اعطای این جوایز روز شنبه آینده در فرهنگستان علوم ایران برگزار می‌شود و برگزیدگان آن از میان دانشمندان کشورهای ایران، ترکیه و مالزی انتخاب شده‌اند.
وی در پایان تأکید کرد: این بود گزارشی مختصر از ششمین دوره جایزه مصطفی (ص) و امیدواریم همانند گذشته، این رویداد گامی مؤثر در اعتلای علم و فناوری جهان اسلام باشد.
