وزارت رفاه در مسیر اصلاح یارانه‌ها/ حذف ۳ میلیون نفر و تغییر شاخص‌های جدید

به گزارش صدای ایران، با حذف ۳ میلیون یارانه‌بگیر و اعلام شاخص جدید، به نظر می‌رسد حذف ۳ دهک پردرآمد تا پایان سال کلید خورده است.

 خبرها حاکی از آن است که در تازه‌ترین مرحله واریز یارانه‌های نقدی، حدود سه میلیون نفر از افراد پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند. همزمان، گزارش برخی رسانه‌ها نشان می‌دهد وزارت رفاه دلیل حذف یارانه برای برخی از این خانوارها را «سرانه درآمد بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره» اعلام کرده است. با این حال، ابهاماتی نسبت به دور جدید حذف یارانه ثروتمندان وجود دارد.
بر اساس آمارهای سازمان هدفمندی یارانه‌ها، در مرداد ماه، جمعیت یارانه‌بگیران نسبت به تیرماه حدود سه میلیون نفر کاهش یافته است. برخی گزارش‌ها این کاهش را به دهک‌های چهارم تا نهم نسبت داده‌اند، اما اظهارات «دبیری» سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی وزارت رفاه به نقل از وزیر رفاه نشان می دهد که کاهش بیشتر مربوط به دهک دهم بوده است.
پیشتر، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از تصمیم دولت برای حذف سه دهک بالای درآمدی از فهرست یارانه‌بگیران خبر داده بود و رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها نیز اعلام کرده که تا پایان سال حدود ۱۸ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف خواهند شد. به همین دلیل، این مرحله جدید را می‌توان در راستای اجرای سیاست حذف سه دهک پردرآمد تلقی کرد، هرچند جزئیات رسمی هنوز منتشر نشده است.
 شاخص جدید حذف یارانه  

سال گذشته، هیئت وزیران شش شاخص را برای حذف یارانه دهک‌های بالا معرفی کرده بود: مجموع درآمد اعضای خانوار، تراکنش‌های خرید ماهانه، ارزش املاک و مستغلات، ارزش خودروهای لوکس، سفرهای خارجی و اقامت در خارج از کشور. اما شواهد اخیر و اظهارات کارشناسان نشان می‌دهد که در این مرحله، سرانه درآمد بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره به‌عنوان ملاک حذف یارانه به‌کار رفته است. این در حالی است که طبق گزارش خبرگزاری فارس به نقل از رستمی رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاهی ایرانیان سرانه درآمد هر خانواده ایرانی در دهک هشتم در اسفندماه ۱۴۰۳ نیز همین حدود ۱۰ میلیون تومان در ماه بوده است.
دو ابهام
با این اوصاف باید گفت سیاست جدید به رغم مفید و مورد تاکید بودن دارای دو ابهام است. اولین ابهام ناظر به تعیین هزینه مسکن است. مشخص نیست این رقم چه مقدار بوده و آیا تفاوت اجاره در مناطق مختلف لحاظ شده است یا خیر. بدون در نظر گرفتن این موضوع، ممکن است در مناطق با هزینه های واقعی بیشتر، عملاً هزینه اجاره کمتری از درآمد خانوار کسر شود در نتیجه احتمال حذف خانوارها به نسبت بالاتر باشد و بالعکس.
دومین ابهام مربوط به آستانه درآمدی یکسان برای کل کشور است. هزینه واقعی زندگی در شهرهای بزرگ و کوچک متفاوت است و ممکن است خانوارهایی که هنوز نیازمند حمایت هستند، به اشتباه از دریافت یارانه محروم شوند.
این گام جدید اگرچه در راستای سیاست حذف سه دهک پردرآمد است، اما ابهامات موجود درباره هزینه مسکن و آستانه درآمدی ثابت، نیاز به شفاف‌سازی وحذق داده‌های کامل‌تر را آشکار می‌کند.