سریال «سووشون» و مسألهی میهندوستی

به گزارش صدای ایران؛ یادداشت-رضا نصرتی(فارغالتحصیل تاریخ): سریال سووشون را باید مهمترین اقتباس حداقل دو دهه اخیر سینما و تلویزیون دانست که از همان ابتدای عرضه با واکنشهای مختلف روبرو شده و هرچه جلوتر میرود بیش از پیش بر وامداری رمان منبع تاکید میکند.
نرگس آبیار کارگردان سووشون سعی کرده بی دخل و تصرف در رمان سیمین دانشور، عین ماجراهای کتاب را واو به واو به تصویر برگرداند و این برگردان تصویری توانسته بار دیگر فرازهای و فرودهای تکنیکی رمان را محل ارزیابی قرار دهد.
گرچه بسیاری از مخاطبان ناآشنا با رمان دانشور در نگاه اول محو روایت عاشقانه سریال شده اند ولی هر چه سریال جلوتر میرود آن مایه های ضدّاستعماری پررنگتر میشود و سریال کاملا ناخودآگاه بیش از پیش همذات پنداری سیاسی معاصر را رقم میزند.
اینکه یوسف سریال سووشون با بازی میلاد کیمرام یک مرد یکدنده و ایدهآلیست است که اصلا نمیخواهد به هیچ روی به اجنبی باج دهد و از این منظر در کنتراست با برادرش -خان کاکا- قرار میگیرد که از زدوبند ابایی ندارد و میخواهد وسطخوابی پیشه کند کاملا تداعیگر دوقطبیهای این روزهای ایران و به خصوص فضای شکل یافته بعد از جنگ دوازده روزه هم هست.
پس از جنگ ایران و اسرائیل هم شاهد دو جور کنش سیاسی هستیم؛ یکی از جانب آنها که میخواهند سیاستورزی بهاصطلاح گفتمانمحور را دربرگیرند و باز به سراغ گفتگو با فرنگ بروند و کنش دوم از جانب آنها که میگویند به هیچ نحو دیگر نباید به اجنبی باج داد و باید سفت و سخت پای آرمان های ایران و پای ایرانیان ایستاد و جا نزد.
فارغ از آن که کدام گفتمان از نظر سیاسی هوادار بیشتری دارد اینکه سالها بعد از سریالهایی ضدّاستعماری مثل مرغ حق، کیف انگلیسی یا فیلم ضدّاستعماری یتیم خانه ایران، با سریالی مثل سووشون مواجهیم که میتواند درباره خیانت های استعمارگران و تلاشهای آزادیخواهان ایرانی برای قطع دست اجانب، به طرح مساله بپردازد جای تامل دارد.
در سالهای اخیر سریال تاریخی کم تولید نشده ولی ورای بی توجهی به اقتباس از آثار ادبی تاریخی، یک معضل اعظم تولیدات تاریخی عدم توجه به ایرانیت و تعلق خاطر ایرانیان به ریشه های میهنی است. سووشون خواسته یا ناخواسته با اقتباس از رمان سیمین دانشور در این امر ورود بجایی داشته و فضایی را باز کرده که همچنان باید ادامه یابد.
گفتنی است سریال «سووشون» اولین اقتباس از رمان سیمین دانشور محصول نماوا را نرگس آبیار به تهیهکنندگی محمدحسین قاسمی ساخته با داستانی در بستر تاریخ و متاثر از رخدادهای سیاسی-اجتماعی معاصر ایران.