افق روابط ایران و برزیل با انتخاب دوباره دیلما روسف

روابط ایران و برزیل در سال‌های اخیر همواره روند رو به رشدی را تجربه کرده است، این دو کشور پیشتر نیز در زمان حملات تبلیغاتی غرب برسر موضوع هسته‌ای ایران در کنار یکدیگر بوده‌اند که نقطه اوج آن در بیانیه تهران و سپس رأی مخالفت برزیل به قطعنامه تشدید تحریم‌ها علیه ایران بود.

حتی تنها شانس آمریکا و غرب برای تغییر این وضع با اعلام نتایج انتخابات برزیل و انتخاب دیلما روسف به عنوان رئیس ‌جمهور جدید این کشور پایان یافت.

حمایت همه جانبه لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور پیشین برزیل از مخالفان اصلی سیاست‌های آمریکا و غرب و نیز یکی از ارکان اصلی پیشرفت برزیل، از دیلما روسف در دوره گذشته در انتخابات ریاست جمهوری که پیش از انتخابات رئیس دفتر لولا داسیلوا بود و همچنین قول روسف به مردم برزیل که او نیز ادامه دهنده راه داسیلوا خواهد بود، از همان ابتدا مشخص کرد که با رفتن داسیلوا و آمدن روسف باز هم جایی برای آمریکا و غرب در برزیل نخواهد بود.

نکته مهمی که باید مورد تأکید قرار گیرد آن است که روابط ایران و برزیل ریشه‌ای و عمیق است از این رو پیش بینی می‌شود برخلاف میل آمریکا و نیز انتخاب دوباره روسف به مدت 4 سال دیگر به عنوان رئیس جمهور برزیل، روند نزدیکی دو کشور با افزایش روزافزون روبه‌رو است.

غرب هم اکنون بازده عمل خود را دربرزیل می‌بیند. سال‌ها پیش، آمریکا و غرب حامی سرسخت نظام دیکتاتوری در برزیل بودند. درآن زمان دیلما روسف با عضویت در یک گروه مسلحانه مارکسیستی با نظام مورد حمایت غرب جنگید و پس از دستگیری تحت شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفت. او به مدت سه سال در زندان بود؛ روسف به دلیل این ایستادگی در برابر غرب و مزدورانش، در برزیل به "بانوی آهنین" معروف است.

مردم کشور قهوه خواستار آن هستند که کشورشان در سطح تصمیمات جهانی جایگاه بالاتری داشته باشند.

ایران به عنوان یک کشور پیشرو در مقابله با نظام سرمایه‌داری غرب همانند ونزوئلا و کوبا در میان مردم و مقامات حزب کارگر برزیل که هم اکنون قدرت را در اختیار دارند محبوبیت دارد.

در میان کشورهای آمریکای لاتین، برزیل بیشترین میزان صادرات را به ایران دارد، همچنین این کشور در میان سه کشور اصلی واردکننده محصولات ایران در آمریکای لاتین است.

همان‌طور که مقامات ارشد برزیل بارها اظهار کرده‌اند ایران نقش پررنگی در سیاست خارجه این کشور دارا است. چنان‌چه در انتخابات گذشته و حتی در این دوره دیدیم که موضوع ایران و برنامه هسته‌ای‌اش یکی از اصلی‌ترین چالش‌های گفتمانی میان نامزدهای انتخاباتی بود. برزیل جزء چهار کشور نوظهور و قدرتمند گروه ‌BRIC(برزیل، روسیه، هند و چین) است. این کشور در تلاش است که خود را به عنوان یک قدرت سیاسی و اقتصادی مطرح نماید. بازار پررونق ایران و نیز محبوبیت آن در میان کشورهای اسلامی، موقعیتی خاص به برزیل برای گسترش مراودات اقتصادی با ایران و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن داده است. بر این اساس در بعد اقتصادی نیز دورنمای مثبتی در روند همکاری‌های دوجانبه ایران و برزیل دیده می‌شود.

در سال‌های اخیر شاهد نوعی دلالی سیاسی میان آمریکا و غرب با روسیه بودیم. روسیه سعی داشت سکان روابط ایران و غرب را در اختیار داشته باشد و چندین بار به اقتضای منافعش به ایران پشت کرد. اما بروز اختلافات گسترده میان روسیه و آمریکا و غرب بر مسأله اوکراین و البته نقش پررنگ برزیل در مذاکرات هسته‌ای باعث تضعیف و در نهایت حذف روسیه به عنوان واسطه ایران و غرب شد.

برزیل به عنوان کشوری که سابقه استعماری ندارد و همواره مورد ظلم و استثمار دولت‌های غربی بوده است، محبوبیت خاصی در میان افکار عمومی جهان دارد. قرارگرفتن این کشور در کنار ایران غرب را به موضع انفعالی کشانده است. برزیل در سال‌های اخیر، همواره با حمایت از حقوق هسته‌ای ایران سکوی بسیار مهمی برای عرض اندام جهانی به دست آورده‌ است، بر این اساس نزدیکی با ایران در بعد جهانی برای برزیل نیز بسیار حائز اهمیت است.

بر این اساس، به نظر می‌آید آینده روابط ایران و برزیل در تمامی زمینه‌ها روبه رشد و ترقی خواهد بود.

هر دو کشور دارای منافع مشترکی در ابعاد مختلف هستند. ایران و برزیل دو کشور تأثیرگذار جهانی هستند که دارای نگاهی ریشه‌ای و عمیق در برابر غرب هستند که این مسأله خود ضامن بسیار خوبی برای تصمیمات بلندمدت دولت‌های ایران و برزیل خواهد بود.