روزنامه روسی وستی کافکازا: حصول توافق 95 درصدی ایران و 1+5

روزنامه روسی وستی کافکازا نوشت: توافق بر سر برنامه هسته ای ایران می تواند دقیقا تا یک ماه دیگر بدست آید. حسن روحانی رئیس جمهور ایران گفت تهران در مسیر مذاکره با شش کشور قرار داد و توسعه اقتصادی ایران به بهبود روابط با دنیای خارج بستگی دارد. 

ولادیمیر ساژین عضو ارشد انستیتو مطالعات شرقی روسیه گفت: مذاکره کنندگان پنج بعلاوه یک و ایران معتقدند که امکان توافق هسته ای تا 24 نوامبر امکان پذیر است. در واقع بر روی 95 درصد متن، توافق شده و پنج درصد باقی مانده مسائل فنی دشوار است.

ساژین افزود: حجم مجاز غنی سازی اورانیوم توسط ایران، مدت زمان اعتبار این قرارداد، مدت زمان حفظ کنترل دقیق بر فعالیت ایران. در این رابطه ارقام گوناگونی از 10 الی 20 سال مطرح است. به نظر من، برای ایران، مساله اصلی لغو تحریم ها است، یعنی چگونگی الگوریتم لغو تحریم ها. بخشی از تحریم های اعمالی علیه ایران، به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد رسیده است، یعنی بدون رضایت شورای امنیت، لغو این تحریم ها غیرممکن است. بخشی از تحریم ها نیز توسط دولت های دیگر و یا گروهی از دولت ها تصویب شده اند – اتحادیه اروپا، امریکا، استرالیا و بسیاری از کشورهایی که باید این تحریم های یک جانبه را مستقلا لغو کنند. برای نمونه، در امریکا، این یک اقدام پیچیده ای است، زیرا بدون تصویب آن از سوی کنگره نمی توان کاری از پیش برد و در این میان، کنگره نیز به هیچ وجه از سیاست دولت اوباما در رابطه با ایران حمایت نمی کند.

به گفته ی ساژین، مساله پیچیده، چگونگی لغو تحریم ها است: لغو همزمان تمامی تحریم ها و به عبارتی، حال که قرارداد امضا شده، تحریم ها نیز باید لغو شوند؟ یا این که به هر حال باید روندی طی شود؟ یعنی، ابتدا بخشی از تحریم ها لغو شوند و سپس، تحریم های بعدی و الی آخر.... اعمال تحریم ها آسان تر از لغو آنها است.

اما، به اعتقاد این کارشناس، مساله اصلی، تصمیم غرب است – ایران به قدرت هسته ای بدل می شود: «قدرت هسته ای» نه بدان معنا که ما فکر می کنیم ایران سلاح هسته ای در اختیار خواهد داشت، بلکه این که ایران می تواند مستقلا تحقیقات هسته ای انجام دهد و غیره، البته با نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی. به عقیده من، مساله اصلی این است که این قرارداد باید تضمین کند که ایران مطالبات ذکر شده در پروتکل الحاقی توافقنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی را اجرا خواهد کرد. تمامی کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی توافقنامه مربوط به کنترل آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تمامی فعالیت های هسته ای این و یا آن کشور را امضا کرده اند. اما، برخی از کشورها پروتکل الحاقی این توافقنامه را نیز امضا کرده اند که بر ضرورت کنترل بدون کسب رضایت دولت های این و یا کشور دیگر تاکید دارد. یعنی، برای نمونه، بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی و یا ریاست آژانس بین المللی انرژی اتمی می تواند اعلام کند که ما فردا به آنجا پرواز خواهیم کرد و فلان تاسیسات را بازرسی خواهیم کرد و این کشور نیز باید بدون کمترین کاغذ بازی و یا دیگر دفع وقت ها شرایط لازم را مهیا سازد.

براساس اطلاعات رسیده برای ساژین، ایران این پروتکل الحاقی را امضا کرده، اما مجلس آن را تصویب نکرده است. «هر چند، ایران به مدت دو یا سه سال قبل از انتخاب احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور کشور، عملا مطالبات پروتکل الحاقی را بدون تصویب مجلس اجرا می کرد. اما، بعد از روی کار آمدن احمدی نژاد، ایرانی ها از اجرای آن امتناع کردند. البته آنان می گویند که ایران طی ماه های اخیر آن را اجرا می کند. اما، باید این مساله در قرارداد نهائی مورد نظر ذکر شود. مساله اصلی، کنترل دقیق بر فعالیت هسته ای ایران است. زیرا، انجام کنترل دقیق بدون حضور آژانس بین المللی انرژی اتمی عملا غیر ممکن است».

ساژین معتقد است که بسیاری از افراد در ایران منتظر امضای این سند هستند، اما نه همه: «روحانی مخالفانی دارد، اما در نهایت، هواداران وی در پی اتخاذ تصمیمات سازنده ای هستند. هر سندی که در پایان مذاکرات تدوین شود، روحانی آن را به عنوان پیروزی دیپلماسی ایران و پیروزی ایران تلقی خواهد کرد. امریکایی ها و اروپایی ها نیز به حل و فصل هر چه سریع تر مساله هسته ای ایران تمایل دارند. و من عمیقا اعتقادم بر این است که عقد این سند در روز 24 ماه نوامبر و یا 24 دسامبر و یا 24 ژانویه به هیچ وجه مهم نیست. مساله اصلی این است که این سند با جزئی ترین بند ها، تمامی ویرگول ها تدوین شود تا در مورد بندی در آن، آینده برنامه هسته ای ایران، چگونگی لغو تحریم ها و اوضاع پس از لغو تحریم ها، کمترین بحثی پیش نیاید. 24 نوامبر – مبدا سیاسی مهم، به ویژه، برای دولت روحانی و دولت اوباما خواهد بود. اما، از جنبه حل و فصل مساله هسته ای ایران، حذف نهائی مساله هسته ای ایران از دستور کار سیاست جهانی اهمیت دارد».