شیوع تب دانگ در کشور ؛ نیش پشه آئدس در طلوع و غروب آفتاب گزنده‌تر است

ابتلا به بیماری تب دانگ یا دِنگی در ماه‌های اخیر در ایران افزایش یافته است، بیماری که عامل آن گزش پشه آئدس است، پشه‌ای که در تایر‌ها و آب‌های راکد کوچک تخمگذاری می‌کند و البته مسافرت به کشور‌های همسایه به خصوص امارات می‌تواند به گسترش این بیماری در کشور دامن بزند.

بیماری تب دانگ یا دِنگی یک بیمار ویروسی است که از گزش پشه آئدس ایجاد می‌شود. به شرطی که این پشه قبلا فردی را که ویروس این بیماری را داشته نیش زده باشد و بر اثر گزش افراد، ویروس این بیماری را به فرد دیگر منتقل کند. در غیر این صورت گزش این پشه به تنهایی خطری ندارد.

یکی از مهمترین علائم این بیماری تب شدید است به همین علت به این بیماری تب استخوان شکن هم می‌گویند. این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیر و استوایی دیده می‌شود، اما انتقال پشه آئدس به کشور‌های دیگر باعث گسترش این بیماری به بیش از ۱۱۰ کشور در دنیا از جمله در اروپا شده است. تب، سردرد، کمردرد، درد در پشت چشم، جوش و حساسیت‌های پوستی و در مواردی خونریزی به خصوص از لثه از جمله علائم اصلی این بیماری است، اما گاهی اشتراک علائم آن با برخی بیماری‌های تنفسی مثل کرونا و آنفلوانزا کار شناسایی آن را سخت می‌کند.

بیماری تب دنگ درمان اختصاصی ندارد، اما علائم آن تا حدود ۱۴ روز بعد از گزش پشه آئدس در صورتی که ناقل ویروس این بیماری باشد در فرد بروز می‌کند، اما در بیش از ۸۰ درصد موارد علائم بسیار خفیف و در مواردی بدون علامت است. میزان مرگ و میر این بیماری نیز حدود ۲.۵ درصد است، اما گسترش این بیماری از طریق تخمگذاری پشه آئدس می‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد و در مواردی مرگ آور باشد؛ بنابراین مهمترین راه برای کنترل این بیماری جلوگیری از تخمگذاری پشه آئدس است، پشه‌ای که در آب‌های کوچک راکد مثل ظرف گلدان‌ها یا در داخل تایر خودرو‌ها تخمگذاری می‌کند و در شرایط سخت نیز تخم این پشه زنده می‌ماند.

مسافران به دبی یا امارات حتماً مراقبت کنند

معاون درمان وزیربهداشت با بیان اینکه ۳۰ درصد از افرادی که باعلائم تب استخوان‌شکن به مراکز درمانی مراجعه کردند، دارای بیماری تب دنگی بودند، گفت: عمده این افراد مسافرینی بودند که از کشور‌های حاشیه خلیج فارس آمدند؛ اگر افرادی مسافرتی به دبی یا امارات داشته اند، حتماً مراقبت کنند. اغلب افراد مبتلا، کسانی هستند که به کشور‌های حاشیه خلیج فارس به ویژه امارات متحده عربی سفر کرده اند.

سعید کریمی با اعلام اینکه یک درصد موارد ابتلاء به تب دنگی منجر به فوت می‌شود، افزود: تب بالای ۴۰ درجه و استخوان درد شدید، از علائم این بیماری است و ۳۰ درصد از افرادی که با علائم استخوان درد شدید و تب بالا به مراکز درمانی مراجعه کردند، دارای بیماری تب دنگ بودند.

وی افزود: از ۲۰۰ نفری که با علائم شدید استخوان درد و تب بالای ۴۰ درجه به مراکز درمانی مراجعه کردند، ۶۳ نفر آزمایش آنها مثبت شده و هنوز جواب آزمایش برخی نیامده است.

وی ادامه داد: حداکثر ۵ روز پس از اینکه پشه آلوده افراد را مورد گزش قرار دهد، علائمی، چون افت فشار خون، ضعف، بی‌حالی و در صورت حاد بودن منجر به خون ریزی و حتی بستری می‌شود.

کریمی با توصیه به مردم در خصوص جمع آوری آب‌های راکد اطراف محل سکونت، گفت: درمان این بیماری عمدتاً علامتی است یعنی با کاهش تب و دادن مایعات سعی می‌شود بیماری کنترل شود.

تب استخوان شکن از علائم «تب دنگ»

کارشناس اداره کنترل بیماری‌های منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت نیز با اشاره به اهمیت کنترل پشه آئدس به منظور مقابله با بیماری «تب دانگ»، درعین حال تب استخوان‌شکن را از علایم مهم این بیماری برشمرد و فعالیت نظام مراقبت حشره‌شناسی کشور برای صید این پشه را تشریح کرد.

دکتر عبدالرضا میراولیایی با اشاره به گونه‌های «پشه آئدس» اظهار کرد: برخی گونه‌های پشه آئدس «مهاجم» و برخی «غیرمهاجم» هستند. پشه آئدس مهاجم، بومی ایران نیست و از سایر مناطق به کشور وارد شده، همچنین برخی گونه‌های غیرمهاجم و بی‌خطر نیز در تمام نقاط کشور وجود دارند.

وی با بیان اینکه پشه آئدس می‌تواند بیماری‌های مختلفی را منتقل کند، خاطرنشان کرد: «تب دانگ»، «بیماری چیکونگونیا»، «زیکا» و «تب زرد» بیماری‌هایی هستند که پشه آئدس به انسان منتقل می‌کند.

وی با بیان این که ابتلا به بیماری تب زرد در آسیا گزارش نشده و این بیماری در قاره کهن وجود ندارد، گفت: بیماری تب زرد، واکسن دارد. تب دنگ نیز که یک بیماری ویروسی است و جزو بیماری‌های منتقله از پشه آئدس به حساب می‌آید، در ۸۰ درصد موارد کم‌علامت است و در ۲۰ درصد موارد علائم شدیدی دارد.

کارشناس اداره کنترل بیماری‌های منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت اضافه کرد: علائم شدید شامل علایم سرماخوردگی، تب ناگهانی، بدن درد و استخوان درد شدید که «تب استخوان‌شکن» نامیده می‌شود، جزو علائم بیماری تب دنگ هستند. همچنین علائمی مانند گلودرد، درد پشت حدقه چشم که یک علامت مهم به حساب می‌آید و کادر درمان را در مسیر تشخیص تب دنگ قرار می‌دهد.
شیوع تب دانگ در کشور/آزمایش ۶۳ نفر مثبت شد

نیش پشه آئدس در طلوع و غروب آفتاب گزنده‌تر است

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز با بیان اینکه گروه‌های حساس در معرض خطر بیشتری نسبت به ابتلا به تب دنگ قرار دارند، گفت: احتمال بیماری تب دنگ در افرادی که به مناطق آلوده سفر کرده اند، بیشتر است. علایمی، چون تب و خونریزی از لثه و استخوان درد در این افراد اهمیت دارد.

هر فرد ممکن است بر اثر نیش پشه آلوده به این بیماری دچار شود، اما افرادی که در گروه‌های حساس هستند، از جمله بیماران زمینه‌ای و ضعف سیستم ایمنی و بیماران قلبی حساس‌تر هستند و باید بیشتر از آنها مراقبت شود.

شهنام عرشی گفت: نوبت اول ابتلا به این بیماری خفیف‌تر است، اما در موارد ابتلا مجدد بیماری مهلک تری ایجاد می‌کند که خطر جانی دارد.

وی افزود: خطر مرگ بر اثر تب دنگ در افراد مبتلا یک درصد است، البته در صورت ابتلا، سرعت تحت درمان بودن و رسیدگی به بیمار از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به افرادی که به مناطق آلوده به تب دنگ مسافرت می‌کنند، توصیه کرد؛ از دارو‌های دور کننده پشه و اسپری‌های دارویی استفاده کنند و در طلوع و غروب آفتاب که گزش پشه زیاد است، در مکان‌های آلوده قرار نگیرند و خود را در معرض هوای آزاد قرار ندهند.

عرشی ادامه داد: این پشه در مکان‌های مرطوب به‌ویژه ظرف آب تخم ریزی و تکثیر می‌کند و باید از نظر بهداشتی نیز افراد تلاش کنند محیط خود را از مکان‌های مورد نظر تکثیر پشه آئدس پاکسازی کنند.

ابتلای سالانه ۴۰۰ میلیون نفر در دنیا به تب دنگ/ ۱۲۸ کشور تا کنون درگیر تب دنگ شده اند

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت همچنین در کنگره یک روزه تب دنگ از ابتلای ۴۰۰ میلیون نفر در سال به این بیماری خبر داد و گفت: در حال حاضر ۱۲۸ کشور درگیر این بیماری شده‌اند که نسبت به سال ۱۹۶۰ با درگیری ۱۰ کشور، آمار چشمگیری است.

دکتر عرشی با اشاره به اینکه تب دنگ بیماری ویروسی است که توسط پشه منتقل می‌شود، اظهار کرد: این بیماری از سال ۲۰۱۹ به عنوان ۱۰ تهدید اصلی بشر از سوی سازمان بهداشت جهانی مطرح شده و شایع‌ترین بیماری است که از طریق ناقلین محلی منتقل می‌شود.

وی افزود: حدود ۲۰ درصد از بیماران علامت دار خواهند بود بنابراین موضوع مهم، بی علائم بودن حدود ۸۰ درصد بیماران مبتلا به این بیماری است و حجم بیشتر انتقال توسط افراد بدون علامت صورت می‌گیرد. ۴۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت کره زمین در مواجهه با این نوع پشه هستند و این رقم سال به سال به دلیل تغییرات آب و هوایی، افزایش میانگین دما و آمار سفر‌ها افزایش می‌یابد.

سال گذشته میلادی، بیشترین موارد گزارش شده این بیماری در دنیا به ثبت رسید و اپیدمی فراگیر در آمریکای جنوبی نیز بسیار وسعت زیادی داشت. در کشور‌های اروپایی هم پشه ناقل اصلی بیماری aedes albopictus وجود دارد. بر اساس گزارش‌ها آسیای جنوب شرقی، منشا اصلی این پشه و بیماری بوده است.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد موارد بیماری در آسیای جنوب شرقی بوده است، گفت: در سال‌های گذشته در اندونزی، بنگلادش، هندوستان و تایلند این بیماری بسیار دیده شده است البته کشور‌هایی مثل سنگاپور تجربه بیشتری برای مقابله با این بیماری دارند.

وی ادامه داد: طبق مقایسه نقشه سال ۲۰۱۱ با نقشه سال گذشته شاهد گسترش بیشتر این بیماری در کشور‌هایی همچون آمریکای جنوبی، چین و استرالیا هستیم و برخی کشور‌های حاشیه خلیج فارس نسبت به ثبت این بیماری اقدام نکرده‌اند که این موضوع نگران کننده است البته اعلام ما به سازمان بهداشت جهانی از عواقب آینده این اپیدمی و جهت‌گیری کشور‌های حاشیه خلیج فارس نسبت به کشور جلوگیری خواهد کرد.

دکتر عرشی در خصوص عامل اصلی این بیماری عنوان کرد: Aedes aegypti پشه مهاجم‌تری از نوع دیگر است که در ایران نیز بیشتر وجود دارد. به دلیل فیزیولوژی این پشه توصیه ما به مردم این است که به محض حضور در مناطق آلوده دو ساعت اول صبح و دو ساعت مانده به غروب با لباس پوشیده تردد داشته باشند.

به گفته دکتر عرشی، دو روز قبل از ایجاد علامت بالینی و دو روز بعد از شروع تب احتمال انتقال وجود دارد. انتقال پشه به انسان و انسان به پشه صورت می‌گیرد و انتقال انسان به انسان از طریق انتقال خون یا سرنگ آلوده، مادر به جنین و پیوند اعضا خواهد بود. همچنین طول عمر این پشه‌ها یک تا چهار هفته است، پشه‌های بالغ هر یک تا دوساعت یک خونخواری و به طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواری انجام می‌دهد.