7 تفاوت مهم میلگرد صنعتی با ساختمانی

فعالیت در بازار آهن و نیز صنایع مختلفی چون صنعت ساختمان، خودروسازی، کشتی‌سازی و... بدون آشنایی با انواع میلگرد و نحوه کاربرد آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

کد خبر: ۲۹۰۳۹۳

تاریخ انتشار: ۰۲ اسفند ۱۴۰۲ - ۲۲:۲۲

به گزارش صدای ایران، از سوی دیگر، برای داشتن عملکرد حرفه‌ای، نیاز به انتخاب درست میلگرد و توجه به تناسب آن با نیازهای پروژه داریم. بررسی تفاوت‌ میلگرد صنعتی و ساختمانی و ارزیابی ویژگی‌‌های آن‌ها شما را در مسیر حرفه‌ای شدن قرار می‌دهد. اگر تا پایان این مطلب، به پاسخ پرسش‌های خود نرسیدید، کارشناسان آسن در بخش نظرات، سوالات شما را پاسخ خواهند داد.

میلگرد صنعتی چیست؟

میلگرد صنعتی در واقع همان میلگرد ساده است که یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه مورد استفاده در صنایع مختلف به شمار می‌آید. البته میلگردهای آجدار نیز در موارد خاص به طور بسیار محدود در صنایع مختلف کاربرد دارند. این میلگردها به دلیل داشتن سطحی صاف و غالبا صیقلی برای استفاده در ساخت‌وساز مناسب نیستند. چرا که توانایی ایجاد چسبندگی لازم با بافت بتنی سازه را ندارند. در ساخت هر دو میلگرد ساده و آجدار، از فولاد استفاده می‌شود. با این وجود، اصلی‌ترین تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی در ساختار شیمیایی آن‌ها نهفته است. این تفاوت به تغییر در میزان کربن موجود در آلیاژ این دو میلگرد بازمی‌گردد.

کاربرد میلگرد صنعتی

میلگرد صنعتی به دلیل ویژگی‌های ساختاری و شیمیایی که دارد، قابلیت جوشکاری و خمکاری مناسبی از خود نشان می‌دهد. از این‌رو به نسبت میلگردهای آجدار، بیشتر در صنعت برای ساخت اتصالات کاربرد دارد. برخی از موارد کاربرد میلگردهای صنعتی عبارتند از:

تولید پیچ و مهره و... برای اتصالات صنعتی
ساخت ابزار و ماشین‌آلات کشاورزی
ساخت مهمات و ادوات جنگی
ساخت انواع لولاها
کاربرد در صنعت خودروسازی
کاربرد در نصب مخازن بزرگ پتروشیمی
کاربرد به عنوان دورپیچ در آرماتوربندی
کاربرد به عنوان میلگرد حرارتی در سقف‌های تیرچه بلوک و...

میلگرد ساختمانی چیست؟

میلگرد ساختمانی یا همان میلگرد آجدار یکی دیگر از مقاطع فولادی است که بدون آن‌ نمی‌توان اسکلت فلزی ساختمان را بالا برد. همچنین طبق قوانین مبحث نهم ساختمان برای گرفتن مجوز پایان کار، انتخاب میلگرد مناسب و رعایت اصول جایگذاری درست، الزامی است. میلگرد ساختمانی دارای آج‌ها و شیار‌هایی است که باعث افزایش استحکام و همبستگی آن با بتن می‌شود. تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی در این ویژگی نیز قابل بررسی است. از آن‌جا که میلگردهای آجدار دارای ضریب شکست و مقاومت کششی بالایی هستند، استقامت سازه بتنی را در برابر تنش‌های کششی و برشی بالا می‌برند. به همین دلیل در ساختمان‌هایی که بتن آن‌ها مسلح شده،‌ شکست و ترک کمتری در بدنه سازه بتنی مشاهده می‌شود. در حالت کلی میلگردها در گریدهای متنوعی ساخته می‌شوند که عبارتند از:

میلگرد گرید A1: سختی کم و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. اما به دلیل آجدار نبودن میلگردها در این گرید، در پروژه‌های ساخت‌وساز از این نوع میلگرد استفاده نمی‌شود.
میلگرد گریدA2 و A3: با توجه به سختی و مقاومت بالا، خواص مکانیکی ایده‌آل و ایجاد چسبندگی مناسب با بتن، بیشترین کاربرد را در صنایع ساختمانی و عمرانی دارد.
میلگرد گریدA1: علی‌رغم استحکام بالا و افزایش قابلیت جوش‌پذیری و انعطاف، به دلیل قیمت بالا استفاده از آن در پروژه‌های ساخت‌وساز صرفه اقتصادی ندارد.

کاربرد میلگرد ساختمانی

همانطور که اشاره شد، مهم‌ترین کاربرد میلگرد ساختمانی یا آجدار در تقویت استحکام کششی سازه بتنی است. ضعف بتن در برابر فشارهای پیچشی و کششی و ایجاد ترک و خم شدگی در آن، استفاده از میلگرد را در سازه ضروری می‌سازد. برخی از کاربردهای میلگرد آجدار در ساخت‌وساز عبارتند از:

بهینه‌سازی مقاومت سازه بتنی در برابر تنش‌های کششی و برشی
کاربرد در مسلح کردن بتن و افزایش ماندگاری و طول عمر سازه
تقویت و افزایش استحکام پی و فونداسیون سازه در برابر زلزله از طریق آرماتورهای تقویتی
افزایش استحکام سازه‌هایی چون پل، تونل، ایستگاه‌های مترو و اتوبوس و...

تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی

برای انتخاب درست، کاربرد مناسب و ایجاد بهترین عملکرد، آگاهی درباره تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی ضروری است. میلگردها مشخصه‌های فراوانی را چه در ظاهر و چه در خصوصیات ساختاری و شیمیایی دارا هستند که وجوه تمایز بسیاری را در آنها ایجاد می‌کند. در ادامه با بررسی هر کدام از این مشخصه‌ها، شناخت کامل‌تری از میلگردهای صنعتی و ساختمانی پیدا خواهید کرد.

تفاوت از نظر شکل ظاهری

تفاوت در شکل ظاهری میلگردها تا حد زیادی به دلیل رعایت استاندارهای تعریف شده در ساخت میلگرد، ایجاد می‌شود. اغلب میلگردها طبق استاندارد GOST روسی در 4 گرید ساخته می‌شوند که شکل هندسی و علامت اختصاری مربوط به خود را دارند. در جدول زیر مشخصات این استاندارد برای هر گرید آمده است.

7 تفاوت مهم میلگرد صنعتی با ساختمانی

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، میلگردهای صنعتی یا ساده، سطحی صاف و بدون آج دارند که با نام A1 (S240) نیز در بازار شناخته می‌شوند. میلگردهای ساختمانی نیز غالبا به صورت آجدار با طرح مارپیچ یا جناغی با نام‌های S340 و S400 شهرت دارند.

تفاوت از نظر خواص مکانیکی

خواص مکانیکی میلگرد به درصد عناصر موجود در ترکیب شیمیایی شمش فولاد و نوع آلیاژ آن بستگی دارد. میزان انعطاف‌پذیری، جوش‌پذیری، خمش، استحکام کششی و... از مورد توجه‌ترین خواص مکانیکی میلگرد هستند. تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی از نظر خواص مکانیکی در مشخصه‌هایی چون قابلیت خمکاری، ماشین‌کاری و انعطاف بالا، بیشتر قابل مشاهده است. چرا که میلگردهای صنعتی عمدتا به دلیل کاربرد در بدنه و ستون‌بندی اتاقک خودرو، هواپیما یا کشتی، انعطاف‌پذیری بالایی دارند. در مقابل، قابل توجه‌ترین خاصیت مکانیکی میلگردهای ساختمانی، بالا بودن استحکام کششی برای جبران ضعف سازه بتنی در این زمینه است. با مقایسه ضریب استحکام کششی و استحکام تسلیم در هر دو میلگرد، می‌توان انتخاب مناسبی برای کاربرد مورد نظر داشت.

در میلگردهای صنعتی علاوه بر قابلیت جوشکاری، خمش، ماشین‌کاری و خمکاری به مدول الاستیک و استحکام خستگی نیز توجه می‌شود.

تفاوت از نظر خواص شیمیایی

خواص شیمیایی عناصر موجود در آلیاژ به کار رفته در میلگرد، تاثیر مستقیمی بر خواص مکانیکی آن دارد. بدیهی است که با نظر به تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی در مشخصات مکانیکی، باید انتظار خواص شیمیایی متفاوتی نیز از آن‌ها داشت. درصد کربن مورد استفاده در آلیاژ میلگرد، سختی و استحکام میلگرد را تعیین می‌کند. هرچه این میزان کمتر باشد، سختی میلگرد پایین‌تر خواهد بود. این امر، به معنای افزایش انعطاف، جوش‌پذیری و قابلیت خمکاری در میلگرد است. با این توصیف، میلگردهای صنعتی کمترین مقدار کربن (22/0 بر اساس استاندارد) را در ترکیب شیمیایی خود دارند. سایر عناصر موجود در ترکیب شیمیایی میلگرد صنعتی عبارت است از:

مولیبدن
کروم
وانادیوم
نیکل

در میلگردهای ساختمانی درصد کربن موجود در ساختار میلگرد، تنوع بیشتری دارد و میزان آن با توجه به گرید میلگرد متغیر است. به طور مثال در گرید A2، 32/0 درصد کربن و در گرید A3، 37/0 درصد کربن در ساختار شیمیایی میلگرد وجود دارد. از دیگر عناصر موجود در ترکیب شیمیایی میلگرد ساختمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سیلیسیم
فسفر
منگنز
گوگرد

میلگردهای صنعتی علاوه بر گرید A1 در گروه فولاد زنگ نزن و گرید 316، و استنلس استیل نیز کاربرد دارند. میلگردهای ساختمانی را عمدتا با فولاد St37 می‌سازند.

تفاوت از نظر قطر و سایز

از نظر ضخامت و سایز میلگرد، تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی بسیار محسوس است. میلگردهای صنعتی معمولا در سایزهای بزرگ‌تر و با قطرهای ضخیم‌تری ساخته می‌شوند. بازه عددی قطر میلگرد برای میلگردهای ساختمانی بین 8 تا 32 میلی‌متر است. در حالی‌که، میلگردهای صنعتی با سایزهای بزرگ‌تر از 32 نیز تولید می‌شوند. این موضوع به طور مستقیم بر وزن میلگرد و قیمت میلگرد تاثیر گذار خواهد بود. برای اینکه خرید به صرفه تری داشته باشید پیشنهاد ما رصد کردن قیمت میلگرد درب کارخانه از وبسایت آسن است. در جدول زیر تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی را به لحاظ وزنی برای میلگردهای ذوب آهن اصفهان آورده‌ایم.

تفاوت از نظر قابلیت جوش‌پذیری

قابلیت جوش‌پذیری یکی از مشخصه‌های مهم میلگرد به ویژه در صنایع است. چرایی این موضوع در اهمیت ایجاد اتصالات به وسیله جوشکاری در صنعت، نهفته است. وجود سطح صاف و صیقلی در میلگرد یکی از نشانه‌های بالا بودن قابلیت جوش‌پذیری است و این مشخصه در میلگردهای صنعتی پررنگ است. در میلگردهای ساختمانی با سطح آجدار و ناهموار و نیز درصد کربن بالا مواجه هستیم که قابلیت جوشکاری پایین در این میلگردها را نشان‌ می‌دهد. به همین دلیل درباره اکثر میلگردهای آجدار، آلارم ممنوعیت انجام جوشکاری به مشتری اعلام می‌شود.

تفاوت از نظر قیمت

تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی در قیمت، علاوه بر پیوند با عوامل متعدد اقتصادی، سیاسی، نرخ ارز و... به کیفیت مواد اولیه نیز بستگی دارد. چگونگی تاثیر نوسانات قیمت میلگرد بر قیمت ساختمان نیز از همین کانال قابل برررسی است. به طور کلی میلگردهای صنعتی به طور سفارشی و با مواد اولیه مرغوب‌تری تولید می‌شوند. از این‌رو قیمت تمام شده آن‌ها به نسبت میلگردهای ساختمانی کمی گران‌تر است.

سخن پایانی

به طور کلی میلگردها در دو رده صنعتی و ساختمانی طبقه‌بندی می‌شوند. ویژگی‌هایی چون شکل ظاهری، خواص شیمیایی، خواص مکانیکی، سایز و قطر میلگرد، قیمت میلگرد، قابلیت جوش‌پذیری و... عوامل ایجاد تفاوت میلگرد صنعتی و ساختمانی هستند. آگاهی درباره این مشخصه‌ها بسیار مهم است، زیرا انتخاب نادرست میلگرد می‌تواند اثرات منفی بر روی عملکرد و ایمنی ساختمان یا محصول ساخته شده در صنعت بگذارد. با اطلاعاتی که در این مقاله از آسن خواندید، می‌توانید برای خرید میلگرد مناسب پروژه‌ خود، تصمیم بهتر و آگاهانه‌تری بگیرید.