توصیه های دکتر سپیده جعفری نائینی به بیماران نارسائی قلبی/ چه کسانی نیاز به تست ژنتیکی دارند؟

صدای ایران- دکتر سپیده جعفری نائینی متخصص قلب و عروق، فلوشیپ نارسایی قلب و پیوند در گفت و گو با سایت صدای ایران، توصیه های مهمی برای بیماران نارسائی قلبی مطرح کرد. در ادامه متن مشروح مصاحبه این پزشک با پایگاه خبری صدای ایران از نظر می گذرد. همچنین می توانید برای اطلاعات بیشتر به اینستاگرام ایشان به آدرس  dr.jafari.hf مراجعه کنید. 

با سلام و تشکر به دلیل قبول انجام مصاحبه، لطفا خود را معرفی بفرمایید. 

با سلام و تشکر از شما بابت وقتی که در اختیار من قرار دادید. من دکتر سپیده جعفری هستم متخصص قلب و عروق، فلوشیپ نارسایی قلب و پیوند و عضو هیات علمی دانشگاه 

به عنوان اولین سوال علت، علت بروز نارسایی قلبی چیست؟

در دنیا تنگی عروق کرونر (قلب) به عنوان اصلی ترین علت نارسایی قلبی شناخته می شود ولی در حقیقت این بیماری علل بسیار زیادی دارد که از جمله آنها می توان به دیابت، فشارخون بالا، کاردیومیوپاتی های ارثی، مواجهه با مواد شیمیایی با اثر مضر روی قلب و مصرف داروهای شیمی درمانی که اثر شناخته شده ای روی عملکرد قلب دارند، اشاره کرد. همچنین مصرف الکل و ترکیبات آمفتامینی و مت آمفتامینی مثل شیشه و قرص اکستازی نیز از جمله علل این بیماری هستند. 

-روش تشخیص این بیماری چیست؟ 

معمولا بیماران زمانی که دچار علامت های بیماری مثل تنگی نفس، ورم پاها یا ورم شکم (به علت تجمع آب اضافه در شکم) می شوند به متخصص قلب مراجعه می کنند. در این مرحله از بیمار آزمایشاتی شامل ProBNP خواسته می شود که بالا بودن آن به معنای تایید وجود بیماری است. البته به شرط نبود علت دیگری که توجیه کننده بالا بودن آن باشد. 

اکوکاردیوگرافی قدم بعدی است که درصد عملکرد قلب (کسر جهشی) را که اصطلاحا به آن EF گفته می شود  نشان می دهد و بر اساس مجموعه اطلاعات فوق، درمان بیمار شروع می شود. 

-بیماران بعد از انجام اکو و اطلاع از افت EF دچار استرس زیادی می شوند. چه توصیه ای در این مرحله دارید؟ 

EF  فقط یک عدد است که مسیر درمان را برای ما مشخص می کند. متاسفانه گاهی بیماران به تعداد زیاد و در فواصل کوتاه به درخواست خودشان اکو می شوند و همانطور که گفتید با مقایسه جوابها نسبت به ادامه درمان مایوس می شوند.

به جز برخی علت های برگشت پذیر نارسایی قلبی که انتظار داریم EF  در مدت کوتاهی بهتر شود، معمولا بهبود عملکرد قلب تا چندین سال زمان می برد. نکته مهمتر این است که در مسیر درمان، حال عمومی بیمار و بهبود علائم بسیار مهمتر از اطلاعاتی است که اکوکاردیوگرافی به ما می دهد. یعنی معمولا تا زمانی که شرایط عمومی بیمار خوب است و نیاز به بستری پیدا نمی کنند، در مسیر خوبی هستیم و جای نگرانی نیست و به دلیل تغییرات جواب اکو نباید نگران شویم.

چه کسانی باید برای نارسائی قلبی غربالگری کنند؟

-آیا همه مردم باید از نظر نارسایی قلبی بررسی شوند؟

نه این طور نیست که نیاز به غربالگری در همه مردم باشد. کسانی که در بستگان درجه یک خود، فرد مبتلا به نارسایی قلبی داشته اند و نوع ابتلای بیماری با موارد فامیلی یا ژنتیکی همخوانی دارد باید بررسی شوند. یعنی مثلا کسی که پدرش به دلیل سکته قلبی دچار اختلال عملکرد قلب شده احتمالا نیز به غربالگری ندارد. ولی اگر برادر یا خواهری دارد که بدون درگیری عروق کرونر قلب دچار نارسایی قلبی شده یا سابقه فوت ناگهانی در بستگان درجه یک وجود دارد حتما نیاز به غربالگری برای چنین افرادی هست. 

در گاید لاین های جهانی توصیه می شود که در  برخورد با فرد بیمار، وجود بیماری در سه نسل اول از بستگان اهمیت دارد. (مثلا وجود بیماری یا سابقه مرگ ناگهانی در خاله، دایی، پسر عمو و ...) 

نکته بعدی این است که اگر کسی شیمی درمانی با داروهایی انجام داده که عوارض شناخته شده قلبی دارند، یا رادیوتراپی در محدوده قفسه سینه و گردن و خصوصا سمت چپ قفسه سینه (مثلا در سرطان پستان سمت چپ) انجام داده است باید تا سال های بعد تحت نظر متخصص قلب، به صورت دوره ای اکو و بررسی شود. 

این دو دسته، اصلی ترین گروه هایی هستند که غربالگری باید در درازمدت برای آنها انجام شود. یعنی حتی نرمال بودن بررسی های اولیه هم بروز بیماری در سال های آینده را رد نمی کند. 

-تست های ژنتیک در چه بیمارانی توصیه می شود؟ 

گفتیم که افرادی که در خانواده، خصوصا بستگان درجه اول (پدر، مادر، خواهر و برادر) بیمار مبتلا به نارسایی قلبی دارند ممکن است به دلیل مسائل ژنتیکی، استعداد  ابتلا به این بیماری را داشته باشند. بنابراین برای بررسی ژنتیک ارجاع می شوند. 

دسته بعدی انواعی از کاردیومیوپاتی ها هستند به معنی اختلالات در ساختار و عملکرد عضله قلب که ممکن است عضله قلب به شکل غیرطبیعی ضخیم شود (کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک)، یا ممکن است حفره قلب کوچک شده و فشارهای داخل آن در زمینه رسوب برخی موارد مثل آهن در داخل عضله بالا برود (کاردیومیوپاتی تحدیدی یا رستریکتیو) و به طور شایع تر ممکن است قلب بزرگ شده و افت عملکرد واضح پیدا کند (کاردیومیوپاتی دیلاته).

اینها و چند مورد دیگر، سر دسته اختلالاتی هستند که اگر در بررسی ها به علت خاصی مشکوک شویم بیمار جهت بررسی ژنتیکی ارجاع می شود. البته در گایدلاین های اخیر اروپا و آمریکا تمام بیماران کاردیو میوپاتی هیپرتروفیک و اکثر موارد کاردیومیوپاتی دیلاته نیاز به به بررسی ژنیتکی دارند که البته در کشور ما بالا بودن هزینه ها در این زمینه محدودیت هایی را ایجاد کرده است. 

درمان نارسائی قلبی چقدر طول می کشد؟ چه کسانی نیاز به پیوند قلب دارند؟ 

-مدت زمان درمان نارسایی قلبی چقدر است؟ 

به عنوان یک قانون کلی، نارسایی قلبی یک بیماری مزمن است که همیشه با فرد خواهد بود. پس درمان آن نیز همیشگی است و مطالعات نشان داده اند که کم کردن یا قطع داروها پس از بهتر شدن عملکرد قلب ، باعث عود بیماری شده و خطرناک است. پس به طور کلی، ما همیشه توصیه می کنیم که حتی با بهبود حال عمومی و طبیعی شدن اکو، داروها را قطع نکنید. 

گروه کوچکی از بیماران از این قاعده ممکن است مستثنی باشند که تشخیص آن با پزشک معالج است. 

-و صحبت آخر را در مورد پیوند قلب بفرمایید.

پیوند قلب، آخرین راه حل است و فقط به کسانی پیشنهاد می شود که علیرغم درمان دارویی پاسخ مناسب نگرفته باشند. 

پس همیشه سعی ما بر این است که با پیگیری درمان بیمار و ویزیت منظم (حداکثر هر 3 ماه یکبار) اجازه پیشرفت بیماری را ندهیم ولی در مواردی که سن بیمار بالا نباشد و عملکرد کبد و کلیه و ریه مناسب باشد و نیز پاسخ به درمان مطلوب نباشد از روش های دیگر مثل پیوند قلب استفاده می کنیم که البته در همه ی بیماران قابل انجام نیست و محدودیت هایی دارد. تعبیه ی دستگاه  LVAD (قلب مصنوعی) هم سالهاست که در دنیا نتایج موفقی داشته و بر اساس شرایط خاص می تواند گزینه بعدی ما برای بیمار باشد.

در مرکزی که شما فعالیت دارید ، بیمارستان شهید مدرس تهران ، چه خدماتی به بیماران نارسایی قلبی ارایه می شود ؟ 

بیمارستان شهید مدرس یکی از مراکز بزرگ قلب تهران است که انواع خدمات مورد نیاز بیماران قلبی مانند آنژیوگرافی ، اکوکاردیوگرافی پیشرفته ، کاتتریزاسیون قلب راست ( کت راست ) در بیماران کاندید پیوند قلب و نیز در فشار بالای ریه و  تعبیه انواع دستگاه های داخل قلبی (ICD,  CRT ,...)  در آن در حال انجام است . همچنین این مرکز سابقه ی چندین ساله در پیوند قلب بزرگسالان دارد و در صورت نیاز اقدامات لازم در این زمینه نیز برای بیماران صورت می گیرد . بیماران مبتلا به فشار بالای شریان ریه  نیز در مرکز ما تحت درمان و پیگیری منظم سرویس قلب و ریه هستند .

ضمن تشکر از وقتی که در اختیار سایت صدای ایران قرار دادید ،  چه توصیه ی نهایی برای بیماران دارید؟ 

در سال های اخیر پیشرفت های چشمگیری در درمان نارسایی قلبی صورت گرفته که کیفیت زندگی و طول عمر بیماران را بسیار بهتر کرده است. پس امیدوارانه پیگیر درمان باشید . از کاهش مصرف نمک، مصرف منظم داروها و ویزیت دوره ای غافل نشوید. ترک سیگار، الکل و قطع مصرف ترکیبات مخدر خصوصا ترکیبات جدیدی که مصرف آن متاسفانه در جوانان دیده می شود  را جدی بگیرید . فعالیت مناسب فیزیکی  و زندگی سالم رمز سلامتی قلب است .