پیدایش و نحوه تکامل گروه حماس

به گزارش خبرنگار بین الملل سایت صدای ایران، گروه حماس به مدت چندین دهه در جنگ‌ها و تحولات سیاسی فلسطین و خاورمیانه نقش مهمی ایفا کرده است. در این مقاله، به بررسی پیدایش و نحوه تکامل گروه حماس می‌پردازیم.

بدون شک، بررسی پیدایش حماس نیازمند نگاهی به شرایط تاریخی و سیاسی منطقه است. ظهور گروه حماس در دهه 1980 به عنوان یک حرکت مقاومتی مردم فلسطین در برابر تصاحب اسرائیل بر روی سرزمین‌های فلسطینی می‌باشد. این حرکت در پی بی‌عدالتی‌ها و سرکوب‌های اسرائیل، به ویژه در نتیجه جنگ ۶ روزه در سال ۱۹۶۷ و تشکیل دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ شکل گرفت.

حماس در سال ۱۹۸۷ در زمانی که جنبش مقاومت فلسطینی درگیری‌های شدید با نیروهای اسرائیل بود، به عنوان یک گروه اسلامی تشکیل شد. این گروه در ابتدا برای مبارزه با اسرائیل و تحقق هدف‌های فلسطینی تشکیل شد و به مرور زمان تبدیل به یک جنبش سیاسی گسترده شد. پایه‌های ایدئولوژیک حماس بر اساس اسلام بوده و اهداف آن شامل آزادی فلسطین، تشکیل دولت اسلامی فلسطین و رد توافقات صلح با اسرائیل است.

حماس از یک گروه مقاومتی به تدریج به یک نهاد سیاسی و نیروی سیاسی در منطقه تبدیل شد. این تحول تأثیر زیادی بر روابط حماس با دیگر نهادها و فصل‌های سیاسی داشته است. برخی از مراحل کلیدی در تکامل حماس عبارتند از:

1. تأسیس: تشکیل حماس در سال ۱۹۸۷ به عنوان جنبش مقاومتی، به ویژه در قالب اعتراضات و انتفاضه‌های عمومی مردم فلسطین علیه اشغال اسرائیل، آغاز شد. این تأسیس انعکاسی از نیاز به یک نیروی مقاومتی و سیاسی برای حمایت از حقوق فلسطینی‌ها بود.

2. رشد و تقویت: حماس در طول سال‌های بعدی به شکل یک حرکت گسترده‌تر و سازمان‌محور تبدیل شد. با افزایش پایگاه هواداری و مخالفت با رژیم اشغالگر اسرائیل، حماس توانست نفوذ و تأثیر قابل توجهی در جامعه فلسطینی پیدا کند.

3. جنگ‌ها و تحولات سیاسی: حماس در طول سال‌ها در جنگ‌ها و تحولات سیاسی منطقه نقش مهمی ایفا کرده است. به عنوان مثال، در جنگ اولین فلسطین علیه اسرائیل در سال ۲۰۰۸-۲۰۰۹ (عملیات "آهوی فولادین") و جنگ ۲۰۱۴ علیه اسرائیل (عملیات "خنجر شب")، حماس نقش اساسی در مقابله با نیروهای اسرائیلی داشت.

4. تحول به یک نهاد سیاسی: در سال ۲۰۱۷، حماس به صورت رسمی روابط خود را با جنبش فتح (یکی از نهادهای فلسطینی دیگر) تصحیح کرد و توافق برای تشکیل یک دولت واحد فلسطینی دستیابی به صلح و توافق از طریق روش‌های سیاسی را داشت.

گروه حماس از یک جنبش مقاومتی در برابر اشغال اسرائیل به یک نیروی سیاسی و نهاد سیاسی در منطقه تحول یافته است. پیدایش و تکامل حماس نتیجه نیازهای مردم فلسطین برای مقابله با سرکوب و بی‌عدالتی اسرائیل بوده و در برابر جنگ‌ها و تحولات سیاسی منطقه قرار گرفته است. با این حال، تأثیر حماس در منطقه و آینده آن همچنان به عوامل مختلفی نظیر تغییرات سیاسی، رقابت‌های منطقه‌ای و تحولات بین المللی وابسته است.