آیت‌الله خامنه‌ای: هاشمی رفسنجانی را برای همه مسوولیت‌ها تائید می‌کنم
برگرفته از روزنامه «رسالت» - ۲۷ مهر ۱۳۶۶
آقای موسویان مدیرمسوول به اتفاق سردبیر و اعضای هیات تحریریه روزنامه انگلیسی‌زبان تهران تایمز پیش از ظهر یکشنبه به حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی خامنه‌ای رئیس‌جمهور رسیدند و با ایشان دیدار کردند. در این دیدار مطبوعاتی سؤالاتی از سوی آنان مطرح شد که توسط رئیس‌جمهور پاسخ داده شد. متن کامل سؤالات و پاسخ‌ها به شرح زیر می‌باشد.
اگر هیاتی بر اساس قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت برای مشخص شدن متجاوز تعیین شود، آیا در این مرحله ما جنگ را متوقف می‌کنیم؟
رئیس شورایعالی دفاع: در اجرای قطعنامه ۵۹۸ ما چند نکته را به آقای دبیرکل یادآور شدیم. این نکات عبارتند از اینکه ما از نظر زمانی برای آتش‌بس تقدمی نسبت به اعلام متجاوز قائل نیستیم، بلکه معتقدیم که این چند کار همزمان باید انجام شود، اعلام متجاوز، تشکیل دادگاه یا کمیته صالحی برای بررسی مجازات متجاوز و آتش‌بس. این کیفیت سؤال شما به معنای تقدم آتش‌بس بر بقیه ارکان است که از نظر ما مهم هستند. ما هیچ تقدم زمانی برای آتش‌بس قائل نیستیم. ما زمان اعلام متجاوز را همراه با آتش‌بس می‌پذیریم.
این اعلام متجاوز باید از سوی چه نهادی صورت گیرد؟
رئیس‌جمهور: قاعدتاً به اعتقاد ما شورای امنیت باید اعلام متجاوز را بکند. البته طرح‌های دیگری هم دیگران در این زمینه دارند که اعلام صد درصد از سوی شورای امنیت نباشد. به این مساله باید توجه شود که اگر صرفاً با تشکیل هیات برای بررسی متجاوز آتش‌بس هم برقرار شود این به معنای تقدم آتش‌بس خواهد بود که مورد قبول ما نیست.
با توجه به برخورد دو سه هفته اخیر بین ایران - آمریکا و با توجه به این امر که تشنج بین دو کشور در حد اعلای خود قرار دارد نظرتان پیرامون امکان برخورد نظامی ایران و آمریکا چیست؟
رئیس شورایعالی دفاع: دولت کنونی آمریکا در یک تضاد بسیار دشواری در حال حاضر گرفتار است. از طرفی برای جلب افکار عمومی مردم آمریکا مجبور است که از خود اقتداری نشان بدهد و دار و دسته کنونی حاکم بر آمریکا از آغاز روی کار آمدن با داعیه قدرت‌نمایی و اعاده قدرت همه‌جانبه آمریکا بر سر کار آمدند و چون در حوادث یک سال و نیم اخیر بارها این چهره مقتدر از سوی جمهوری اسلامی مخدوش شده به شدت نیاز دارند که آب رفته را به جوی برگردانند و قدرت‌نمایی کنند. از طرف دیگر قضیه هرگونه عمل خشونت‌آمیز در خلیج فارس به منافع کنونی بلندمدت آمریکا به شدت لطمه خواهد زد و این مطلب هم برای سردمداران کنونی آمریکا آشکار است. در مجموع به اعتقاد ما شرایط بسیار دشواری برای رژیم کنونی برقرار است. معلوم نیست عناصر لازم در جهت اعمال فشار در اختیار رژیم کنونی باشد.
با اوج گرفتن مذاکرات سیاسی در مورد خاتمه جنگ در صحنه بین‌المللی عملیات مهمی در جبهه‌ها مشاهده نشده. آیا این امر به مذاکرات سیاسی در مورد خاتمه جنگ ارتباط دارد؟
رئیس شورایعالی دفاع: ارتباطی بین مذاکرات و عملیات وجود ندارد. عملیات نظامی در جبهه‌ها وابسته به عوامل گوناگون خاص خودش است، البته ما خودمان برای شروع عملیات یکسری عوامل سیاسی را در نظر می‌گیریم؛ مثلاً بعد از هر حمله‌ای یک مدتی به دشمن و عناصر جهانی فرصت می‌دهیم تا فکر بکنند و تصمیم بگیرند. یعنی ما هرگز راه تاثیر انگیزه‌های سیاسی را نمی‌بندیم.
با توجه به روند تیرگی روابط غربی با جمهوری اسلامی در یک سال گذشته که منجر به قطع روابط دیپلماتیک برخی کشورهای غربی با ایران شد، آیا ایران خط و سیاست مشخصی را در مورد داشتن رابطه با غرب دارد؟
رئیس‌جمهور: آمریکا بعد از آنکه احساس کرد که منافعش از سوی جمهوری اسلامی ایران به خطر افتاده، در مقابل درصدد خشونت برآمد و بر عادت جهانی با مقاومت و ایستادگی جمهوری اسلامی ایران مواجه شد، یک سیاستی را در دستور کار خود قرار داد که امروز در خلیج فارس نشانه‌های این سیاست را مشاهده می‌کنیم و آن این بود که همه غرب را با خودش به میدان بیاورد و اهداف متعددی را از این عمل تعقیب می‌کرد و متاسفانه بسیاری از کشورهای غربی کاملاً در این دام قرار گرفتند و احساس نکردند که این کاری است که هیچ به سود آن‌ها نیست و بلکه به زیان آن‌هاست و صرفاً آمریکا سود خواهد برد. آمریکا از یکسو می‌خواست فشار بر روی جمهوری اسلامی را زیاد کند و راه مانور سیاسی را بر روی او ببندد و هم اینکه می‌خواست خودش را از تنهایی در مقابل این نیروی زنده پر طپش (جمهوری اسلامی) خلاص کند.
حقیقت این است که ما هیچ انگیزه خصومت با غرب نداریم. ما برایمان غرب و شرق و کشورهای گوناگون یکسان است. ما خصومت با دستگاه‌هایی داریم که نسبت به ما سابقه خصومت دارند و یا امروز انگیزه استکباری دارند. ما امروز با برخی از کشورهای غربی روابط دوستانه و دارای حجم بالای روابط سیاسی و اقتصادی هستیم. البته باید بگویم که ما کسانی نیستیم که خصومت و یا اهانت کسی را بدون پاسخ بگذاریم و این حقیقت را دریافتیم که در دنیای مادی امروز هنگامی که یک خصومت و یک اهانت بدون پاسخ بماند، حمل بر ضعف می‌شود و خصومتگر را تشویق به ادامه خصومت می‌کند و بر همین اساس با تعداد معدودی کشور غربی برخورد پیش آمد.
اگر ممکن است سیاست نه شرقی و نه غربی را به وضوح تبیین بفرمایید تا برخی ابهامات برطرف شود؟
امام جمعه تهران: نه شرقی و نه غربی، به معنای عدم ارتباط دوستانه با شرق و غرب نیست، به معنای نپذیرفتن سلطه شرق و غرب است و عدم الحاق به طیف قدرت شرق و غرب است. نه شرقی و نه غربی به معنای ضدیت با شرق و غرب به هیچ‌وجه نیست. ما از نظامی خلاص شدیم که صد درصد وابسته به غرب بود و در مقابل توطئه کسانی قرار گرفتیم که صد درصد وابسته بودند به شرق. و ما هیچ کدام از این‌ها یعنی نه وابستگی به شرق و نه وابستگی به غرب را نمی‌خواهیم اما روابط دوستانه با همه را خواهانیم جز چند استثناء از جمله رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی و یا رژیم صهیونیستی اسرائیل که به اعتقاد ما دارای موجودیت نامشروعی است و یا در شرایط کنونی آمریکا زیرا برخورد کنونی آمریکا با ما طوری است که ما نمی‌توانیم با او برخورد دوستانه داشته باشیم. اما می‌توانست وضعیتی وجود داشت که حتی با آمریکا روابط دوستانه داشته باشیم، این دست او بود.
اگر آمریکا دست از خصومت بر علیه جمهوری اسلامی بردارد و اموال ایران را پس بدهد، روابط ایران و آمریکا برقرار خواهد شد؟
رئیس شورایعالی دفاع: مطمئناً می‌تواند شرایطی به وجود بیاید که روابط بین ما و آمریکا عادی شود. البته برخی از شرایط برای عادی‌سازی روابط مواردی است که در سؤال شما ذکر گردد، ولی این همه شرایط ما نیست.
روابط فرانسه و انگلیس با جمهوری اسلامی ایران در چه شرایطی است؟
رئیس‌جمهور: در مورد روابط با دو کشور یاد شده آن‌ها مقصر بودند و موجب خراب شدن رابطه آن دو کشور بودند. هر موقع که آن‌ها حاضر باشند اشتباه گذشته خود را جبران نمایند ما در موضع همیشگی خودمان هستیم.
در تحلیل برخی رسانه‌های غربی گفته می‌شود که خصومت آمریکا و متحدینش بر علیه جمهوری اسلامی باعث سرعت بخشیدن نزدیکی ایران و شوروی شده است. نظر حضرتعالی در مورد این نظریه چیست؟
رئیس‌جمهور: معمولاً اظهارات و تحلیل‌های رسانه‌های غربی نسبت به ما مغرضانه است. لکن در مورد روابط ما با شوروی هیچ شکی نیست که ما قدرت مانور سیاسی را بر روی خودمان نمی‌بندیم. شوروی یک همسایه بزرگ ماست و ما هیچ‌وقت با شوروی مثل آمریکا قطع رابطه سیاسی نداشته‌ایم و در طول دوران‌های بعد از انقلاب پیش آمده همواره روابط بازرگانی و ترانزیتی خود را با شوروی هم داشتیم. الان هم روابط ما با شوروی رو به گسترش است و این ناشی از مصلحت کشور ماست و طبیعی است که دو همسایه مثل ما و شوروی مسائل مشترک زیادی داریم که می‌توانیم همواره مورد بررسی قرار دهیم و به هر حال عملاً همکاری دوستانه بین دو کشور الان وجود دارد و ممکن است از آنچه که هم هست بیشتر شود.
آیا آقای هاشمی رفسنجانی به زودی مسکو خواهند رفت. زمان آن چه وقت است؟
امام جمعه تهران: بله، دولت شوروی از ایشان دعوت به عمل آوردند و ما هم رد نکردیم و با نظر مثبت آن نگاه کردیم، ولی زمان دقیق سفر هنوز مشخص نشده است.
گرم شدن روابط تهران و مسکو آیا بر موضع ایران پیرامون مساله افغانستان اثر خواهد گذارد؟
آیت الله خامنه‌ای: ما در هیچ شرایطی اصول خود را فراموش نمی‌کنیم. ما در قضیه افغانستان اصول مشخصی داریم و شاید این اصول برای خیلی‌ها در سطح جهان قابل فهم و قابل قبول باشد و حتی برخی از آن‌ها برای خود شوروی. بنابراین ما در افغانستان به دنبال یک بازی سیاسی نیستیم؛ به دنبال اصولی هستیم و پایبند به آن اصول هم باقی خواهیم ماند.
عملکرد دوران ریاست‌جمهوری‌تان را تاکنون چگونه ارزیابی می‌کنید و پیرامون انتخابات آینده ریاست‌جمهوری چه نظری دارید؟
رئیس‌جمهور: هنوز از دوران ریاست‌جمهوری دو سال باقی مانده، وانگهی ارزیابی دوران مسوولیت من بیشتر بر عهده کسانی است که ناظر بر مسائل هستند و آنچه را خودم می‌توانم بگویم در این دوران ۶ سال تلاش ان‌شاءالله برای خدا گذراندیم، ولی اینکه محصول آن چگونه باشد، به اراده الهی وابسته است و تشخیص آن را هم مردم باید بدهند.
نظر شما در مورد کاندیداتوری آقای هاشمی رفسنجانی برای دوره آینده ریاست‌جمهوری چیست؟
امام جمعه تهران: البته این قضیه هنوز مطرح نشده، ولی من آقای هاشمی رفسنجانی را برای همه مسوولیت‌ها صد درصد می‌پسندم و تائید می‌کنم. من شخصیتی گیراتر، شیرین‌تر و محبوب‌تر و کارآمدتر از آقای هاشمی رفسنجانی در بین مسوولین جمهوری اسلامی ایران برای پست ریاست جمهوری و دیگر مسوولیت‌های مهم سراغ ندارم.
اخیراً شنیده شده که انتخابات مجلس شورای اسلامی برای مدتی به دلیل شرایط خاص جنگ در مملکت به تاخیر بیفتد و بر طبق اصل ۶۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، این پیشنهاد باید از سوی حضرتعالی مطرح گردد. آیا شما ضرورت این تاخیر را احساس می‌کنید و قصد پیشنهادش را به مجلس دارید؟
رئیس‌جمهور: این یک حرف بی‌استدلالی است که سوی برخی‌ها مطرح شده و هنوز هم به من رسماً چنین پیشنهادی نشده است و در صورت پیشنهاد بررسی همه‌جانبه لازم دارد و در حال حاضر به اعتقاد من شرایط لازم و کافی برای تاخیر وجود ندارد و در حال حاضر احساس ضرورت نمی‌کنم و قصد پیشنهاد به مجلس را هم ندارم، زیرا طی ۹ سال گذشته که چندین انتخابات برگزار کردیم، همیشه اوضاع و احوال کشور فوق‌العاده بوده است و به اعتقاد من الان زمان و شرایط مملکت فوق‌العاده‌تر از اوقات دیگر انتخابات نیست. ما حوادث سخت‌تر از امروز طی ۹ سال گذشته داشتیم که این حوادث هرگز مانع از روال قانونی مملکت بشود، نشده است.
کویت آسیب‌پذیرترین کشور حوزه جنوبی خلیج فارس است و علی‌رغم این آسیب‌پذیری خصومت غیرقابل توجیهی را بر علیه جمهوری اسلامی ایران در طول جنگ حفظ کرده است. آیا پس از حوادث اخیر، هیچ نشانه‌ای مبنی بر تغییر در این سیاست کویت مشاهده کرده‌اید؟
رئیس شورایعالی دفاع: تغییر سیاست کویت به مقداری قوت اراده در روسای این کشور احتیاج دارد. بایستی تحت تاثیر برخی از فشارهایی که آن‌ها را وادار می‌کند که روز به روز خودشان را از جمهوری اسلامی دورتر کنند، قرار نگیرند. این فشارها عمدتاً از سوی عراق و برخی دیگر از پشتیبانان عراق بر روی کویت اعمال می‌شود. ما هیچ‌وقت نمی‌خواستیم با کویت روابط خصومت‌آمیز داشته باشیم. همان‌طور که می‌دانید الان بین نقطه استقرار نیروهای ما و خاک کویت بیش از چند کیلومتر فاصله نیست. کویت کشوری است که با ما سوابق دوستی زیادی دارد و ما هم همیشه می‌خواستیم این دوستی ادامه پیدا کند. منتهی برخوردهای غیرقابل توجیه و یا شاید بتوان گفت غیرعاقلانه از سوی برادران کویتی ما مشاهده شد که طبیعی است که هر رفتار غیرعادلانه‌ای یک آثار و تبعاتی بر روی صاحب آن رفتار خواهد شد. آنچه را که امروز آن‌ها می‌کشند، ناشی از رفتار خود آن‌هاست. همچنان که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ اَیْدِی النّاسِ». ما دوست داریم که آن‌ها از زحمات و بلایایی که خود آن‌ها در حقیقت، زمینه و موجبات آن را فراهم کردند، نجات پیدا کنند و ما حقیقتاً هیچ احساس خصومتی نسبت به او نمی‌کنیم. ما بارها گفتیم به کویت که خود را از میدان نبرد ایران و عراق بیرون بکشند و این بیرون کشیدن بسیار ساده است. فقط کافی است کویت رسماً اعلام کند که به عراق کمک نمی‌کند و ما احساس کنیم که این گفته صادقانه است.
با توجه به فرمایشات رهبر انقلاب پیرامون عدم لیاقت حکام حجاز در مورد اداره حرمین شریفین، نظام جمهوری اسلامی چه راه‌حل عملی برای اداره این اماکن مقدسه توسط کلیۀ مسلمین جهان دارد؟
امام جمعه تهران: البته ما طرح‌هایی داریم لکن این مساله‌ای نیست که جمهوری اسلامی ایران به تنهایی بخواهد تصمیم بگیرد به همان دلیل که دولت عربستان به تنهایی حق تصمیم‌گیری نسبت به مرکزی که تعلق به یک میلیارد مسلمان است، ندارد و این مربوط به مسلمین است و همه ملت‌های اسلامی باید در آن سهیم باشند. البته طبیعی است که بسیاری از ملت‌های اسلامی در این مورد چشم امید به جمهوری اسلامی دوخته‌اند، زیرا اولین احساسات روشن صریح قوی در کشور ما ابراز شد و جمهوری اسلامی به شکل نظامی که در پرتو قرآن و هدایت اسلامی حرکت می‌کند، در چشم ملت‌های اسلامی شناخته شده است. لکن این به آن معنی نیست که ما به تنهایی تصمیم بگیریم و یا چنین حقی را برای خود قائل هستیم.
نظر شما پیرامون اجلاس آتی سران عرب و دستور کار آن که بناست در اردن تشکیل شود، چیست؟
رئیس‌جمهور: همان‌طور که می‌دانید یکی از دستورات کار این اجلاس را مساله جنگ قرار دادند. البته قبلاً دوستان صدام و نوکران آمریکا قصد داشتند که منحصراً دستور کار مساله جنگ ایران و عراق باشد که خوشبختانه در دنیای عرب هستند کسانی که واقع‌بینانه به مسائل نگاه می‌کنند که مانع این کار شدند و گروه وابسته کم شخصیت نتوانستند این مساله را تحمل کنند. در مورد جنگ هم می‌دانیم چه خواهد شد. یک نشست از افراد افراطی و نامعقول ابراز احساسات می‌کنند و شعارهای دروغ سر می‌دهند و از وحدت عرب که وجود ندارد و دفاع از مرزهای عرب که هرگز در مقابل اسرائیل و استکبار به آن نپرداختند دم خواهند زد و در مقابل یک عده افراد واقع‌بین‌تر هستند که آن‌ها را بر جایشان خواهند نشاند و آخرش هم قطعنامه‌ای مبنی بر خاتمه هر چه سریع‌تر جنگ منتشر خواهند ساخت. ضمن آنکه وقتی اجلاس سران عربی که در اردن و به ریاست شاه حسین باشد، با توجه به ماهیت شاه حسین به طور حتم به مشکل اسرائیل به طور جدی پرداخته نخواهد شد.
