اعمال شب و روز اول محرم چیست؟

به گزارش صدای ایران، محرم یا محرم‌الحرام نخستین ماه از ماه‌های دوازده گانه قمری و از ماه‌های حرام است. در این ماه، امام سوم شیعیان، امام حسین (ع) و یاران خود برای زنده نگه داشتن دین اسلام و به پا داشتن نماز جان خود را فدا کردند. شیعیان در این ماه با برگزاری مراسم‌های روضه و عزاداری، اقدامات امام حسین (ع) و یاران با وفای خود را ارزشمند و زنده نگه می‌دارند.

اعمال شب اول ماه محرم

در شب اول محرم توصیه می‌شود که فرد مسلمان در ابتدا صد رکعت نماز به جا بیاورد که در هر رکعت آن حمد و توحید را قرائت کند. سپس دو رکعت نماز به جا بیاورد و در رکعت اول ابتدا باید سوره حمد و پس از آن سوره انعام را قرائت کند. در رکعت دوم پس از سوره حمد باید سوره یس را قرائت کند. سپس مجدداً دو رکعت نماز به جا بیاورد و در هر رکعت آن ابتدا یک سوره حمد و پس از آن ۱۱ بار سوره توحید را بخواند. پس از به جا آوردن نمازها فرد مسلمان بهتر است به احیای این شب بپردازد و با خالق خود راز و نیاز کند.

فضیلت روز اول ماه محرم

یکی از مهمترین حوادث ماه محرم شهادت امام حسین (ع)، اهل بیت ایشان و یاران با وفایشان است. نماز و روزه از اهداف امام حسین (ع) بود که در گرمای صحرای کربلا برای قطره‌ای از آب فرات پی در پی تلاش کردند تا در نهایت به نبردی برای زنده نگهداشتن اسلام بپردازند. در روز اول محرم توصیه می‌شود، فردی که شب اول ماه را به احیا و نماز پرداخته است، روز اول ماه را روزه بگیرد.

دعای روز اول محرم

سید ابن طاووس در اقبال از امام رضا (ع) از پدرانشان نقل کردند که سیره رسول خدا این بود که چون روز اول محرم می‌رسید دو رکعت نماز می‌خواندند، بعد از نماز دستشان را بالا گرفته این دعا را سه مرتبه تکرار می‌کردند:

اَللّهُمَّ اَنْتَ الاِْلهُ الْقَدیمُ وَهذِهِ سَنَةٌ

خدایا تویی معبود ازلی و این سال
جَدیدَةُ فَاَسْئَلُکَ فیهَاالْعِصْمَةَ مِنَالشَّیْطانِ وَالْقُوَّةَ عَلی هذِهِ النَّفْس

تازه است از تو خواهم در این سال نگهداریم را از شیطان و نیروی بر این نفس‌
الاْمّارَةِ بِالسّوَّءِ وَالاِْشْتِغالَ بِما یُقَرِّبُنی اِلَیْکَ [یاکَریمُ] یا ذَاالْجَلال

که پیوسته به گناه فرمان می‌دهد و سرگرمی بدان چه مرا به تو نزدیک کند ای صاحب جلالت

وَالاِْکْرامِ یا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ یا ذَخیرَةَ مَنْ لا ذَخیرَةَ لَهُ یا حِرْزَ

و بزرگواری‌ای تکیه گاه کسی که تکیه گاهی ندارد ای ذخیره آن کس که ذخیره ندارد ای پناهگاه

مَنْ لا حِرْزَ لَهُ یا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ یا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ یا کَنْزَ

آن کس که پناهگاهی ندارد ای فریادرس آن کس که فریادرسی ندارد ای پشتیبان آن کس که پشتیبانی ندارد ای گنج

مَنْ لا کَنْزَ لَهُ یا حَسَنَ الْبَلاَّءِ ی ا عَظیمَ الرَّج اَّءِ ی ا عِزَّ الضُّعَف آءِ ی ا مُنْقِذَ

آن کس که گنجی ندارد ای که آزمایشت نیکو است ای بزرگ مایه امید ای عزت بخش ناتوانان ای نجات بخش

الْغَرْقی یا مُنْجِیَ الْهَلْکی یا مُنْعِمُ یا مُجْمِلُ یا مُفْضِلُ یا مُحْسِنُ

غریقان ای خلاص کننده هالکان ای نعمت بخش ای زیبا پرور ای فزون بخش ای نیکوده

اَنْتَ الَّذی سَجَدَ لَکَ سَوادُ اللَّیْلِ وَنُورُ النَّهارِ وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ

تویی که سجده کرد (و به کمال خضوع درآمد) برائت سیاهی شب و روشنی روز و تابش ماه و شعاع

الشَّمْسِ وَدَوِیُّ الْمآءِ وَحَفیفُ الشَّجَرِ یا اَللّهُ لا شَریکَ لَکَ اَللّهُمَّ

خورشید و صدای ریزش آب و بهم خوردن درخت ای خدایی که شریک نداری خدایا

اجْعَلْنا خَیْراً مِمّا یَظُنُّونَ وَاغْفِرْ لَنا ما لا یَعْلَمُونَ وَلا تُؤ اخِذْنا بِما

قرارمان ده بهتر از آنچه مردم گمان کنند و بیامرز از ما آنچه را که نمی‌دانند و مگیر ما را بدان چه

یَقُولُونَ حَسْبِیَ اللّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ

گویند بس است مرا خدا معبودی جز او نیست بر او توکل کنم و او است پروردگار عرش

الْعَظیمِ امَنّا بِهِ کُلُّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَما یَذَّکَّرُ اِلاّ اُولُوا الاْلْبابِ رَبَّنا

عظیم ایمان داریم به او و هرچه هست از نزد پروردگار ما است و اندرز نگیرند جز خردمندان پروردگارا

لاتُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهّابُ

منحرف مساز دل‌های ما را پس از آنکه هدایتمان کردی و ببخش به ما از پیش خود رحمتی که به راستی تویی بخشایشگر.

اعمال روز اول محرم

اول محرم هر سال اولین روز سال قمری است. از امام محمدباقر(ع) روایت شده است: آن کس که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می‌کند، همانگونه که دعای زکریا(ع) را اجابت کرد. همچنین برای این روز نمازی دو رکعتی توصیه شده است که پس از اقامه آن سه بار دعای «اللّهم انت الاله القدیم و هذه سنهٌ جدیدهٌ فاسئلک فیها العصمه من الشیطان و القوَّه علی هذه النّفس الامّاره بالسُّوء؛ بارالها! تو خدای قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می‌خواهم که مرا در این سال از شیطان حفظ کنی و بر نفس اماره (راهنمایی کننده) به بدی پیروز سازی» باید خوانده شود.

برای سومین روز از ماه محرم از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند. همچنین روزه گرفتن در روز هفتم محرم نیز جزو اعمال مستحبی است.

اعمال شب عاشورا

برای این شب خاص چند نماز در روایات آمده است که یکی از آنها چنین است: چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از سوره‌ حمد، ۵۰ بار سوره‌ توحید خوانده می‌شود. پس از پایان نماز، ۷۰ بار «سبحان الله والحمدالله و لا اله الاّ الله و الله اکبر ولا حول ولا قوه الاّ بالله العلیّ العظیم» خوانده می‌شود. احیای این شب در کنار قبر امام حسین(ع) و دعا و نیایش نیز از اعمال توصیه شده است.

اعمال روز عاشورا

رها کردن هر کاری و عزاداری بر امام حسین(ع) و شهدای کربلا، مهم‌ترین عمل و شایسته هر انسانی است که انجام دهد. در این مورد از امام رضا(ع) نقل شده است هر کس کار و کوشش را در این روز رها کند خداوند خواسته‌هایش را برآورد و هر کس این روز را با حزن و اندوه سپری کند، خداوند قیامت را روز خوشحالی او قرار دهد.

زیارت امام حسین(ع) نیز بسیار توصیه شده است. روزه گرفتن در این روز کراهت دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود، آب دادن به زائران امام حسین(ع)، خواندن سوره توحید هزار مرتبه، خواندن زیارت عاشورا و گفتن هزار بار ذکر «اللّهم العن قتله الحسین(ع)» دیگر اعمال این روز است. روزه روز بیست و یکم محرم نیز از اعمال توصیه شده است.

روز بیست و یکم محرم
روزه این روز مطلوب است.