بیماری ذات الریه چیست؟
به گزارش صدای ایران،شُش یا همان ریه نیز مانند هر عضو دیگر بدن ممکن است عفونت کند که به این عفونت، ذات‌الریه یا سینه پهلو گفته می‌شود. عفونت ریه می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد، به‌حدی که بیمار را به بیمارستان بکشاند. در ریه، هوا در نهایت وارد جایی می‌شود که کیسه هوایی نام دارد. هنگام بروز ذات‌الریه برخی از این کیسه‌های هوایی با مایع چرکی پُر می‌شوند؛ بنابراین، نفس کشیدن برای بیمار سخت شده و اکسیژن کافی وارد خون نمی‌شود تا به همه نقاط بدن برسد. هر شخصی ممکن است دچار عفونت ریه شود، اما کودکان زیر ۲ سال و افراد بالای ۶۵ سال بیشتر از دیگران در معرض خطر عفونت ریه هستند زیرا دستگاه ایمنی بدن آنها قدرت کمتری برای مبارزه با میکروب‌ها دارد.
عفونت ریه می‌تواند یک یا هر دو ریه را درگیر کند. نکته مهم اینجاست که برخی از مبتلایان به ذات‌الریه از بیماری خود مطلع نیستند. به اصطلاح این افراد دچار «ذات‌الریه متحرک» هستند و عامل عفونت را در محیط پراکنده می‌کنند. برخی عادات مانند استعمال دخانیات هم خطر بروز عفونت ریه را تشدید می‌کند.
علل بروز ذات‌الریه (عفونت ریه)
باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند باعث ایجاد عفونت ریه شوند. شایع‌ترین علل بروز ذات‌الریه عبارتند از:
ویروس‌های آنفلوانزا، ویروس‌های سرماخوردگی، ویروس RSV (شایع‌ترین عامل ایجاد عفونت ریه در کودکان زیر یک سال) و باکتری‌هایی با نام‌های استرپتوکوک پنومونیه و مایکوپلاسما پنومونیه.
برخی افراد که از طریق دستگاه (ونتیلاتور) تنفس می‌کنند ممکن است به عفونت ریه مبتلا شوند. به این نوع، «ذات الریه ناشی از ونتیلاتور» می‌گویند.
اگر شخصی در طول مدت زمان بستری شدن در بیمارستان (بدون استفاده از دستگاه تنفس) به عفونت ریه مبتلا گردد، گفته می‌شود که آن شخص به «ذات الریه اکتسابی از بیمارستان» دچار شده است. قابل ذکر است که بیشتر مبتلایان، عفونت را از جامعه می‌گیرند، بدون این که به بیمارستان رفته باشند؛ به این نوع ذات‌الریه، «ذات‌الریه اکتسابی از جامعه» گفته می‌شود.
نشانه‌ها و علائم ذات‌الریه
در ابتدا، علائم ذات‌الریه مانند سرماخوردگی است و گاهی اوقات این موضوع فرآیند تشخیص عفونت ریه را دشوار می‌کند. زیرا همان میکروبی که سرماخوردگی را پدید آورده به ریه راه می‌یابد و سبب بروز ذات‌الریه می‌شود. به این ترتیب، در حالی که علائم سرماخوردگی رو به بهبود بوده، وضع تغییر می‌کند و علائم تشدید شده و وخیم‌تر می‌شوند.
در عفونت ریه علاوه بر علائم سرماخوردگی، نشانه‌های زیر نیز قابل مشاهده است:
تب حدود ۴۰ درجه
لرز
سرفه با خلط زرد یا سبز یا خونی
احساس کم آوردن نفس (به‌خصوص در زمان تحرک)
خستگی زیاد
کاهش اشتها
درد خنجری و تیز در قفسه سینه
تعریق زیاد
تنفس و نبض تند
کبود شدن لب و ناخن
منگی (به خصوص در کهن‌سالان)
بنابراین، اگر سرماخوردگی تشدید شد و علائم فوق را مشاهده کردیم، در اسرع وقت به پزشک عمومی، یا داخلی یا عفونی مراجعه نماییم. پزشک ممکن است برای تشخیص بیماری، از ما بخواهد آزمایش خون یا تصویربرداری پزشکی (مانند رادیولوژی) انجام دهید.
روش‌های درمان ذات‌الریه
شکی نیست که پزشک معالج پس از تشخیص بیماری، داروهای گوناگونی تجویز می‌کند که یکی از آنها ممکن است یک نوع آنتی‌بیوتیک باشد. در درمان ذات‌الریه خوردن به موقع آنتی‌بیوتیک و فراموش نکردن حتی یک نوبت در ابتدای بیماری بسیار ضروری است. همچنین، برای مهار تب باید از تب‌بُرهای مناسب استفاده کرد.
در کنار ادامه درمان دارویی کارهای زیر می‌تواند به ما کمک کند:
استراحت در منزل تا رفع تب و بهبود سرفه نه‌تنها به سلامتی ما کمک می‌کند بلکه برای پیشگیری از ابتلای دیگران هم مفید است. یادمان باشد در منزل هستیم که استراحت کنیم نه کارهای عقب‌افتاده را سر و سامان دهیم. استراحت به بدن ما کمک می‌کند که توان لازم برای مبارزه با عامل عفونت را داشته باشد.
تا می‌توانیم مایعات بنوشیم. با نوشیدن مایعات آب کافی به بدن می‌رسد، خلط ریه رقیق می‌شود و خلط بیشتری از ریه خارج می‌شود.
شاید بیمار نفهمد که سرفه چه کمکی به بهبودی وی می‌کند و آن را ناراحت‌کننده بداند. سرفه و خارج نمودن خلط کمک زیادی می‌کند که بیماری زودتر خوب شود. اگر سرفه به‌حدی زیاد است که اجازه نمی‌دهد بیمار بخوابد باید با پزشک معالج مشورت کند.
از هرگونه دود خود را دور نگه داریم. دود سیگار، دود شومینه، آلودگی هوا و امثال آنها.
بخور و افزایش رطوبت هوا می‌تواند به پاکسازی ریه و راه‌های هوایی کمک کند.
با کمی بهتر شدن سریع استراحت را رها نکنید دوره نقاهت عفونت ریه طولانی است و کم‌کم به سلامت کامل باز می‌گردیم.
پاکیزگی را رعایت کنیم. دست‌های خود را مرتب و به‌خوبی بشوییم. هنگام سرفه، داخل آرنج را جلوی دهان بگیریم. جاهایی که زیاد لمس می‌کنیم مانند دستگیره یخچال را مرتب تمیز کنیم.
روش های خانگی درمان ذات الریه
به گزارش صدای ایران، امکان ابتلا به بیماری ذات‌الریه برای همه وجود دارد، اما افراد سیگاری و الکلی بیشتر از سایرین در معرض خطر قرار دارند. از علائم شایع این بیماری می‌توان به بزرگ‌شدن غده‌های چرکی، احساس درد در قفسه سینه، تند شدن فاصله نفس‌ها و خلط چرکین اشاره کرد. این بیماری ممکن است طی یک هفته تا یک ماه بهبود یابد؛ پزشک با توجه به نوع ذات‌الریه، ممکن است داروهایی برای مبارزه با باکتری‌ها یا ویروس‌ها تجویز کند. در اینچا شما را با روش‌های خانگی برای تسکین سرفه، درد و تب ناشی از ذات‌الریه آشنا می‌کنیم:
مخلوط عسل و لیمو
سرفه، روش طبیعی بدن برای پاک‌کردن مخاط از درون ریه‌ها است و لازم است که این اتفاق بیفتد، اما مصرف هرگونه داروی سرفه باید با تجویز پزشک انجام شود. اگر سرفه‌های خشک و کوتاه مانع استراحت افراد شود، مصرف داروهای ضد سرفه و یا مخلوط گرم عسل و لیمو به کاهش سرفه‌ها کمک می‌کند. علاوه بر مصرف دارو برای پایین‌آمدن تب، مرطوب‌کردن یک پارچه با آب ولرم و قرار دادن آن به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی پیشانی یا گردن، در خنک کردن بدن و پایین آوردن دمای آن موثر است.
هیدراته‌کردن بدن
حتی در مواقع سلامتی نیز بدن برای هیدراته‌ماندن، نیاز به مایعات فروان دارد، اما در هنگام ابتلا به ذات‌الریه، این مایعات اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا باعث نرم‌شدن مخاط ریه‌ها می‌شود. بهترین گزینه برای تامین آب مورد نیاز بدن و خارج شدن آسان مخاط ریه، مصرف آب، چای گرم و سوپ گوشت یا مرغ است. در چنین مواقعی مصرف کافئین به دلیل کم کردن آب بدن، توصیه نمی‌شود.
مصرف داروهای مسکن
در صورتی‌که درد یا تب باعث تحلیل نیروی بدن شود، مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن توصیه می‌شود. افراد باید آنتی‌بیوتیک تجویز شده از سوی پزشک را حتی پس از احساس بهبودی تا پایان دوره مصرف کنند، زیرا در صورت قطع مصرف این داروها، امکان عود دوباره ذات الریه وجود دارد.
نحوه پیشگیری از بیماری ذات الریه
پنومونی بیماری ذات الریه یا یک عفونت مسری همراه با علائمی است که از خفیف (سرماخوردگی و آنفلوانزا) تا شدید متغیر است. اینکه میزان ابتلاء به پنومونی تا چه اندازه جدی می‌باشد، به جوانب خاصی که باعث ایجاد ذات الریه می‌شوند از جمله، سلامت کلی و سن بستگی دارد. پنومونی معمولاً در افراد مسن، نوزادان و خردسالان، مبتلایان به بیماری مزمن پزشکی یا کسانی که عملکرد ایمنی ضعیفی دارند، جدی‌تر است.
چه زمانی ذات الریه اتفاق می‌افتد؟
کار اصلی ریه‌ها وارد کردن اکسیژن به خون و حذف دی اکسید کربن است. این اتفاق هنگام تنفس رخ می‌دهد. وقتی مریض نیستید، ۱۲ تا ۲۰ بار در هر دقیقه نفس می‌کشید. هنگامی که تنفس می‌کنید، هوا از قسمت پشت گلو عبور می‌کند و از طریق جعبه صوتی، به داخل نای منتقل می‌شود. نای به دو قسمت هوایی (لوله برونشی) تقسیم می‌شود، سپس یک لوله برونش به ریه چپ و دیگری به ریه سمت راست منتهی می‌شود.
برای اینکه ریه‌ها بهترین عملکرد خود را انجام دهند، مجاری هوایی باید هنگام دم و بازدم باز شوند. تورم (التهاب) و مخاط می‌تواند حرکت هوا را از طریق مجاری هوایی دشوارتر کرده و تنفس را سخت‌تر کند. این امر منجر به تنگی نفس، مشکل در تنفس و احساس خستگی بیشتر از حالت عادی می‌شود. ذات الریه التهاب فضای هوای (آلوئولی) موجود در ریه است، که بیشتر در اثر عفونت ایجاد می‌شود.
باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها (به ندرت) می‌توانند باعث عفونت شوند. همچنین چند نوع غیر عفونی کننده پنومونی وجود دارند که در اثر استنشاق یا آسپیراسیون مواد خارجی یا مواد سمی داخل ریه‌ها ایجاد می‌شوند. برخی از موارد پنومونی تهدیدکننده برای زندگی هستند.
در آمریکا هر سال حدود ۵۰ هزار نفر در اثر پنومونی جان خود را از دست می‌دهند، اگرچه ممکن است هرکسی در هر سنی به این بیماری مبتلا شود، ولی ذات الریه در افراد مسن شایع‌تر است و غالباً با ضعف سیستم ایمنی بدن از طریق یک عفونت قبلی یا شرایط دیگری رخ می‌دهد.
