خرس‌های سیبری
به گزارش صدای ایران، کتاب «خرس‌های سیبری» به زودی به زیر چاپ می‌رود. به گزارش خبرنگار فرهنگی دیدار، ناشر در مقدمه خود آورده است: "بی مقدمه؛ کتاب ارزشمند "خرس‌های سیبری" را شاهکار سیاسی قرن جدید می‌دانم، زیرا روشنگر بخش‌هایی از رویکرد‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی روسیه به عنوان همکاری غیر قابل اعتماد است که در طول یکصد و پنجاه سال اخیر ایران را در بزنگاه‌های حیاتی در برابر چالش‌های پیش رو تنها گذاشته و در لابلای سطور این کتاب غیرت و شجاعت زایدالوصفی مشهود است که بی شک در این کویر تفتیده دلواپسی و روز‌های ماراتن نان و جان صرفا از عهده قلم مانا و توانای فرهیخته خوشنام جناب آقای دکتر صادق خانی علی اکبری بر می‌آید».
سونیا روشن افزود: فصل اول کتاب پیرامون تاریخ روابط ایران و روسیه از دوره صفویه تا انقلاب اسلامی واکاوی شده و این مسئله برجسته گردیده که روسیه از همان آغاز روابط در پی توسعه طلبی در مرز‌های ایران بوده است. قرارداد‌های فاجعه بار برای ایران، به توپ بستن مجلس، ماجرای لیاخوف، اشغال تبریز، اشغال شمال ایران، قرارداد تقسیم ایران در سال ۱۹۰۷ با انگلیس و تجاوز به مرز‌های ایران در جنگ جهانی اول ازجمله موضوعات مورد بررسی در فصل اول است که دخالت‌های آشکار روسیه در امور داخلی ایران را به وضوح نشان می‌دهد سپس بدعهدی‌های تجاری و سیاسی روس با ایران در دوره رضاشاه، ترویج کمونیسم در ایران برای نفوذ هر چه بیشتر در ساختار‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران، تنش‌های سیاسی و اقتصادی در روابط دو کشور، تجاوز به مرز‌های ایران در جنگ جهانی دوم، اشغال بخش‌هایی از ایران در دههی ۱۳۲۰ شمسی، حمایت از جدایی طلبان آذربایجان و کردستان برای به دست آوردن امتیاز نفت شمال و نفوذ در ساختار‌های سیاسی ایران از طریق حزب توده از نمونه‌های دخالت‌های شوروی در امور ایران در دوران پهلوی است که در این فصل به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته اند.
ناشر خاطرنشان می‌کند: در فصل دوم روابط روسیه با ایران در دوره جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است و این دوره به دلیل روابط گسترده و پیچیده ایران با روسیه و همچنین تغییرات اساسی در روابط بین الملل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هرچند روس‌ها در این دوره ایران را «همکار استراتژیک» خطاب می‌کنند، اما عملکرد آن‌ها در چهار دههی اخیر نشان می‌دهد که همچنان پایبند به اصول سیاست خارجی دوران تزار‌ها و شوروی سابق هستند. در دهه‌های اخیر روسیه بار‌ها و در موضوعات مختلفی از جمله ساخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر، مذاکرات برجام، تحویل سامانه اس ۳۰۰ به ایران و... با آمریکایی‌ها وارد معامله شده اند که این موارد در فصل دوم کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
روشن فصل سوم کتاب را اینگونه شرح می‌دهد: فصل سوم کتاب "خرس‌های سیبری" به «فعالیت‌های جاسوسی روسیه در ایران» می‌پردازد و جاسوسی را یکی از ابزار‌های روسیه برای پیشبرد سیاست خارجی خود در ایران و جهان معرفی می‌نماید و بر همین اساس فعالیت گسترده جاسوسی روسیه در ایران بخصوص در دوران پهلوی مورد بررسی قرار گرفته است.
وی اظهار می‌دارد: در پایان از کلیه دست اندرکاران، مشاورین و پژوهشگران گرانقدری که نویسنده محترم را همراهی نمودند سپاسگزارم و امیدوارم این اثر فاخر مورد توجه مردم قرار گیرد.
سخن مولف "خرس‌های سیبری"
صادق خانی علی‌اکبری نویسنده این اثر در مقدمه خود می‌نویسد: چند سالی بود که به فکر تالیف کتابی با موضوع تحلیل و بررسی رویکرد‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی روسیه در قبال ایران بودم و هر بار که دستم به سمت قلم می‌رفت، می‌لغزید، مشاورین ارجمندم مرا از پرداختن به این مقوله بر حذر می‌داشتند و بعضا در شرایطی که به برکت آزادی که در سایه جمهوری اسلامی، اندیشه‌های امام راحل و رهبر عزیز انقلاب حاصل شده و مردم به راحتی می‌توانند از هر مقامی انتقاد کنند، با نگاهی اشتباه تصور می‌کردند روسیه و بصورت خاص ولادیمیر پوتین کدخدا و خط قرمز است و هرگونه تحلیل و بررسی رویکرد‌های روسیه ممنوع می‌باشد. گویا روس‌ها به خوبی توانسته‌اند فرهنگ استراتژیک و دیدگاه سنتی رهبران خود (احترام بین المللی با ایجاد ترس در دل سایر کشورها) را در ذهن حاکمان ما نیز نهادینه کنند. تا اینکه گردش روزگار ما را به گرماگرمی رساند که از یکسو قادر نبودیم راستی‌ها را به درستی دریابیم و از سوی دیگر فهم مردم را نیز، چون خویش می‌پنداشتیم و خواندن دو رکعت نماز در کرملین را دستاورد بزرگ دیپلماسی معرفی می‌کردیم.
وی افزود: مضاف بر این گستاخی، گروگانگیری و امتیازگیری روس‌ها در برجام بر سر منافع ملت ایران و سکوت آنانی که باید فریادمان باشند را تاب نیاوردیم و قلم را برداشته و عاقبت تالیف کتاب "خرس‌های سیبری" را با امیدی شیرین به خداوند واگذار نمودم. لازم است به عنوان نویسنده و عضوی از مردم که خوشبختانه هیچ گاه عضویتی در لایه‌های قدرت و ثروت نداشته ام خواندن این کتاب را به هر ایرانی وطن دوست توصیه کنم، زیرا شایسته است هموطنانم نیک بدانند؛ همان تصویر یادگاری سه نفره چرچیل، روزولت و استالین در نوامبر ۱۹۴۳ سفارت روسیه در تهران بیانگر عمق و ریشه تاریخ دخالت عوامل خارجی در تصمیم‌های سیاسی ملت ایران است.
دکتر خانی در ادامه این مقدمه خاطرنشان کرد: دخالت‌هایی که شاید زمانی به دلیل ناکارآمدی نظام وقت و در زمانی دیگر به دلیل تغییر توازن قدرت و مناسبات بین‌المللی در منطقه و فرامنطقه صورت می‌گرفته است. قدرت‌هایی که همیشه سعی داشته‌اند با کارت ملت ایران در زمین سایر ملل بازی را به نفع خود تغییر دهند. در خلق این اثر دوستان ارجمندی بنده را یاری نمودند که صمیمانه از آنان تقدیر می‌نمایم. «صادق خانی علی اکبری/تهران؛ ۵ خرداد ۱۴۰۱»
روابط ایران و روسیه، هیچ گاه منحصر به روابط تهران و مسکو نبوده و پیوسته عنصر بین المللی بر آن اثرگذار بوده است. علت این برجستگی را اولا باید در عامل پایدار جغرافیای استراتژیک، ثانیا در تمایلات استراتژیک ایران و روسیه و سرانجام در پیوند ژئوپلتیک روابط ایران و روسیه با مناسبات قدرت‌های جهانی جستجو کرد. رابطه ایران و روسیه، پیوسته عنصر سومی در مناسبات بین المللی به همراه داشته است و این عنصر سوم در قرن هجده و نوزده و اوایل قرن بیستم، انگلیس می‌باشد. در سال‌های جنگ جهانی اول و دوم، عنصر سوم آلمان و متحدان آن بودند. از پایان جنگ دوم تا پایان جنگ سرد، و حتی تا حال حاضر که سال هاست از فروپاشی نظام دوقطبی می‌گذرد، عنصر سوم آمریکاست. چگونگی رابطه روسیه با عنصر سوم یعنی آمریکا سایه سنگینی بر مناسبات دوجانبه دارد و از این رو، مناسبات دوجانبه در پرتو ماهیت عملکرد عنصر سوم «متغیر»، ولی حضور عنصر سوم «پایدار» قابل تحلیل می‌باشد. به طور واضح می‌توان گفت روسیه همواره تلاش کرده است از ایران به عنوان برگ برندهای در مقابل کشور‌های غربی خصوصا امریکا استفاده کند و به هیچ وجه در رئالیسم روسی خود در حوزه سیاست خارجی به ایران به عنوان شریک استراتژیک ننگریسته است اگر چه در دهه‌های گذشته به دلیل فعل و انفعالاتی که در داخل ایران بعد از انقلاب اسلامی رخ داد و در منطقه پژواک داشت تلاش داشتند خود را در جبهه‌ی موافقان و دوستان نشان دهند، اما در عمل همواره تلاش کرده اند از امتیازات ایران در حوزه‌ی منطقه‌ای و بین المللی استفاده کرده و به گونه‌ای از ایران به عنوان شریک تجاری سیاسی خویش در جهت منفعت بیشتر بهره ببرند. اصولا هرگونه رابطه اعم از سیاسی یا تجاری و حتی نظامی روسیه با ایران در رابطه فی مابین روسیه و امریکا تعریف می‌شود.
دکتر صادق خانی علی‌اکبری گفت: دبیرخانه مربوطه با همکاری ناشر و مشاوران مولف به زودی با دعوت از اصحاب رسانه از این کتاب رونمایی خواهند کرد.
