استبراء چیست؟
به گزارش صدای ایران احتمال دارد بعضی از مردان با عمل استبراء آشنا باشند و حتی آن را انجام هم بدهند و در مقابل ، ممکن است عده‌‍ای از مردان از این عمل اطلاعی نداشته یا با وجود اطلاع ، آن را انجام ندهند. اینکه استبراء چیست و چه اثری می تواند بر روی مساله باروری مردان داشته باشد موضوع این مطلب است. چنانچه شما نیز مایل به دانستن در مورد عمل استبراء و تاثیر آن هستید با دلگرم همراه باشید.
یادآوری یک نکته ضروری به نظر می‌رسد و آن اینکه منظور این نوشتار از عبارت استبراء ، استبراء از بول میباشد و نوع دیگری از استبرا که استبراء از منی است منظور این مطلب نیست و عزیزان علاقمند می‌توانند در این خصوص به منابع معتبر مراجعه نمایند. قبل از پرداختن به بحث ، روایتی را در خصوص عمل استبراء بیان می کنیم.
روایت شده است که شخصی نزد یکی از ائمه معصومین (علیه السلام) از نداشتن فرزند شکایت کرد. آن حضرت از آن مرد در مورد انجام عمل استبراء پرسیدند و ظاهرا پاسخ این شخص ، منفی بود. آن حضرت ، مرد مورد نظر را به انجام عمل استبراء توصیه فرمودند و پس از مدتی ، آن مرد صاحب فرزند شد.از این روایت به خوبی می‌توان به نقش عمل استبراء در باروری مردان و صاحب فرزند شدن آنان پی برد. حال ببینیم واقعا استبراء چیست و تاثیر و نقش آن در باروری مردان چه میباشد.
استبراء یک عمل مستحبی میباشد و واجب نیست
استبراء ، عملی است که مردان پس از ادرار کردن و بیرون آمدن بول ، آن را انجام می‌دهند تا باقی‌مانده بول از مخرج (محل خروج بول) خارج شود. معمولا در مردان در زمان ادرار کردن ، همه ادرار از بدن خارج نمی‌شود و مقداری از آن در کانال ادرار باقی می‌ماند که انجام عمل استبرا سبب خروج این باقی‌مانده ادرار می‌گردد. استبراء یک عمل مستحبی میباشد و واجب نیست اما اگر انجام نشود معمولا ، وضو و در نتیجه نماز مردان را باطل می‌کند. علاوه بر باطل شدن وضو و نماز ، انجام ندادن استبراء می‌تواند بر باروری مردان هم تاثیر منفی بگذارد که این مورد ، بحث عمده مطلب حاضر میباشد.
روش و طرز انجام استبراء
روش انجام عمل استبراء در توضیح المسائل یا فتاوای مراجع تقلید ذکر شده است و روش انجام این عمل در این مطلب ، از رساله حضرت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) بیان می‌گردد:استبراء عمل مستحبی است که مردها بعد از بیرون آمدن بول انجام می‌دهند و آن دارای اقسامی است. و بهترین آنها این است که بعد از قطع شدن بول ، اگر مخرج غائط نجس شده ، اول آن را تطهیر کنند ، بعد سه دفعه با انگشت میانه دست چپ از مخرج غائط تا بیخ آلت (تخمدان ها) بکشند ، و بعد انگشت شست را روی آلت و انگشت پهلوی شست را زیر آن بگذارند و سه مرتبه تا ختنه گاه بکشند و پس از آن ، سه مرتبه سر آلت را فشار دهند.
این روش استبراء از بول میباشد. ممکن است علمای دیگر نظرات متفاوت تری هم داشته باشند که هرکس می‌تواند به رساله مرجع تقلید خود یا فتوای او در این زمینه مراجعه کرده و طبق آن عمل کند.حال که با مفهوم عمل استبراء و طرز انجام آن آشنا شدیم ، ببینیم چگونه انجام عمل استبراء می‌تواند تاثیر و نقش مثبتی در باروری مردان داشته باشد.
روش انجام استبراء از دیدگاه مراجع
روش انجام استبراء از دیدگاه مراجع مختلف با یکدیگر متفاوت است و دلایل مختلفی را شامل می شود که در این بحث نمی گنجد اما بر هرفردی که سن بلوغ را گذرانده و به بلوغ فکری نیز رسیده است؛ لازم است تا مرجع مناسبی را برای خود برگزیند و اعمال خود را مطابق با دستورات وی تنظیم نماید. در ادامه به روش انجام استبراء مطابق با نظر آیات اعظام خواهیم پرداخت.
همه مراجع (به جز آیت الله مكارم)
استبراء عمل مستحبي است كه مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام ميدهند تا اطمينان پيدا كنند بول در مجرا نمانده است و آن داراي اقسامي است. بهترين آنها اين است كه بعد از قطع شدن بول، سه مرتبه با انگشت ميانه دست چپ از مخرج غائط تا بيخ آلت كشيده و بعد انگشت شست را روي آلت و انگشت پهلوي شست را زير آن گذاشته و سه مرتبه تا ختنهگاه بكشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند و استبراء از مني آن است كه بعد از خروج مني، بول كنند تا ذرات باقيمانده خارج شود.
استبراء عمل مستحبي است كه مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام ميدهند، به اين ترتيب كه چند مرتبه از بيخ آلت تا بالا، دست كشيده و قسمت بالا را چند مرتبه فشار دهند تا باقيمانده بول خارج شود، اما استبراء از مني آن است كه بعد از خروج مني، بول كنند تا ذرات باقيمانده خارج شود.
تبصره 1. فايده استبراء از بول، اين است كه اگر آب مشكوكي بعد از آن خارج شود، پاك است و وضو را هم باطل نميكند؛ اما اگر استبرا نكرده باشد، بايد وضو را اعاده كند و محل را بشويد.
فايده استبرا از مني، اين است كه اگر رطوبت مشكوكي از او خارج شود و نداند مني است يا يكي از آبهاي پاك، غسل ندارد و اگر استبرا نكند و احتمال دهد ذرات مني در مجرا باقي بوده و همراه بول يا رطوبت ديگري خارج شده، بايد دوباره غسل كند.
تبصره 2. براي زنها استبراء از بول نيست و اگر رطوبتي ببينند و شك كنند پاك است يا نه، پاك ميباشد و وضو و غسل او را هم باطل
احتیاط مستحب آن است كه طرف جلوی بدن در موقع استبراء (كه احكام آن بعداً گفته می‌‌شود) و موقع تطهیر مخرج ادرار و مدفوع، رو به قبله و پشت به قبله نباشد و در صورتی كه فرد می‌‌داند قطره یا قطرات اندکی از ادرار در مجرا باقی مانده و با عمل استبراء بیرون می‌‌آید، این احتیاط، شدیدتر میباشد.
استبراء از منی
برای بعد از خارج شدن منی هم استبراء وجود دارد و استبراء از منی به وسیله بول کردن است که این عمل هم مستحب است اما اگر بعد از بیرون آمدن منی و پیش از غسل کردن بول نکند، اگر بعدا ذره ای منی (که معمولا باقی مانده منی هنگام بول کردن خارج می شود) خارج شود غسلش باطل است و باید دوباره غسل کند.
چند پرسش متداول
اگر در هنگام استبرا از بول يا بعد از آن، مايع سفيد و غليظى خارج شود، آيا اين منى است يا چيز ديگر؟
همه مراجع: رطوبت ياد شده پاك است؛ مگر آنكه يقين كند كه منى يا بول است.
اينكه مى‌فرمايند رطوبت بعد از استبراء پاك مى‌باشد، فاصله زمانى بعد از استبراء تا ديدن رطوبت چقدر است؟
فاصله خاصى معتبر نيست.
حکم استبراء برای زن چيست؟
جواب: برای زن استبراء از بول نيست، و اگر رطوبتی ببيند و شک کند که بول است يا نه، پاک میباشد و وضو و غسل او را هم باطل نمیکند.
فواید استبراء
اسلام را دینی می نامند که سال ها از ظهور خود جلو تر بود! با وجود پیشرفت های گسترده علمی هنوز علت انجام برخی اعمال در اسلام کشف نشده و این خود سندی بر پیشتازی و خدایی بودن این دین است. اما علت انجام برخی اعمال و همچنین فواید علمی آن توسط دانشمندان به اثبات رسیده است که استبراء هم از این قائله مستثنی نیست و فواید بسیاری را برای حفظ سلامت در خود جای داده است.
در مورد فوائد و آثار پزشکی و تاثیرات جسمانی این عمل نيز می توان به این نکته اشاره نمود که همه احكام دين بويژه احكام ناظر به بهداشت جسمي انسان نظير مسواك زدن / استبراء نمودن/ زمان خوابيدن و بيدار شدن /ايستاده و يا نشسته آب خوردن و … بر اساس واقعيات بيروني و جهت جلوگيري نمودن از برخي آسيبهاي طبيعي به جسم و يا روح انسان مي باشد. و لذا قطعا خداوند متعال در بيان آداب تخلي ، اين عمل را نيز در همين جهت توصيه فرموده اند كه مانند ساير احكام الهي مي توان برخي از اين حكمتهاي دنيوي آن را نيز به كمك علم و يا عقل به دست آورد.
مثلا در عمل استبراء با خروج باقيمانده مني و ادرار از مجاري مانع بوجود آمدن عوارضي نظير عفونت هاي مجاري ادراري كليه و پروستات مي گردد به ويژه زماني كه منشاء ورود عفونت از طريق محل خروج ادرار و مني از بدن انسان باشد كه در مقاربت هاي جنسي و يا ساير آلودگي هاي خارجي وارد آلت تناسلي مي گردد و يا در صورت بروز عفونت در داخل بدن و سرايت آن به ادرار مانع تاثير بيشتر اين عفونت موجود در ادرار به ديواره مجاري خروجي مي گردد و همچنين مي تواند مانع رسوب و تشكيل كريسالهاي سنگي در مجاري ادراري مي گردد .
تاثیر و نقش انجام عمل استبراء در باروری مردان
خدای متعال ساختمان عضو تولید مثل مردان را طوری آفریده است که مجرای خروج ادرار و مجرای خروج منی در قسمتی با یکدیگر مشترک هستند. همین اشتراک مجاری ادرار و منی سبب ایجاد حساسیت نسبت به انجام عمل استبراء از لحاظ باروری شده است. ادرار می‌تواند اسپرم ها را از بین ببرد و به همین منظور از لحاظ باروری در مردان ، بهتر است عمل استبراء (مخصوصا قبل از انجام عمل نزدیکی) انجام گیرد تا ادرار باعث از بین رفتن اسپرم و ناباروری در مردان نشود.
پس انجام عمل استبرا تضمینی است بر سلامت کانال عبور منی در ناحیه مشترک بین ادرار و منی و در نتیجه تضمینی است بر افزایش احتمال باروری در مردان. در روایت بالا هم که ذکر شد ، عدم انجام عمل استبراء توسط آن مرد احتمالا باعث از بین رفتن اسپرم‌ها توسط ادرار آن شخص شده و در نتیجه صاحب فرزند نمی‌شد و با انجام عمل استبرا ، دیگر اسپرم ها از بین نرفته و این موضوع سبب بچه دار شدن آن مرد گردید. امید است مردان عزیز با رعایت این یک دستور ساده ، علاوه بر نظافت و پاکیزگی و قبولی وضو و نماز ، از ناباروری خود که ممکن است از این ناحیه باشد ، جلوگیری کنند.
روش انجام اسبراء از دیدگاه مراجع
روش انجام استبراء از دیدگاه مراجع مختلف با یکدیگر متفاوت است و دلایل مختلفی را شامل می شود که در این بحث نمی گنجد اما بر هرفردی که سن بلوغ را گذرانده و به بلوغ فکری نیز رسیده است؛ لازم است تا مرجع مناسبی را برای خود برگزیند و اعمال خود را مطابق با دستورات وی تنظیم نماید. در ادامه به روش انجام استبراء مطابق با نظر آیات اعظام خواهیم پرداخت.
همه مراجع (به جز آیت الله مكارم):
استبراء عمل مستحبي است كه مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام ميدهند تا اطمينان پيدا كنند بول در مجرا نمانده است و آن داراي اقسامي است. بهترين آنها اين است كه بعد از قطع شدن بول، سه مرتبه با انگشت ميانه دست چپ از مخرج غائط تا بيخ آلت كشيده و بعد انگشت شست را روي آلت و انگشت پهلوي شست را زير آن گذاشته و سه مرتبه تا ختنهگاه بكشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند و استبراء از مني آن است كه بعد از خروج مني، بول كنند تا ذرات باقيمانده خارج شود. توضيحالمسائل مراجع، م 72 و 348 ؛ وحيد، توضيحالمسائل، م 73 و 354 ؛ دفتر: خامنهاي.
آيةاللَّه مكارم:
استبراء عمل مستحبي است كه مردها بعد از بيرون آمدن بول انجام ميدهند، به اين ترتيب كه چند مرتبه از بيخ آلت تا بالا، دست كشيده و قسمت بالا را چند مرتبه فشار دهند تا باقيمانده بول خارج شود، اما استبراء از مني آن است كه بعد از خروج مني، بول كنند تا ذرات باقيمانده خارج شود. توضيحالمسائل مراجع، م 73.
تبصره 1. فايده استبراء از بول، اين است كه اگر آب مشكوكي بعد از آن خارج شود، پاك است و وضو را هم باطل نميكند؛ اما اگر استبرا نكرده باشد، بايد وضو را اعاده كند و محل را بشويد.
فايده استبرا از مني، اين است كه اگر رطوبت مشكوكي از او خارج شود و نداند مني است يا يكي از آبهاي پاك، غسل ندارد و اگر استبرا نكند و احتمال دهد ذرات مني در مجرا باقي بوده و همراه بول يا رطوبت ديگري خارج شده، بايد دوباره غسل كند.
تبصره 2. براي زنها استبراء از بول نيست و اگر رطوبتي ببينند و شك كنند پاك است يا نه، پاك ميباشد و وضو و غسل او را هم باطل
احتیاط مستحب آن است كه طرف جلوی بدن در موقع استبراء (كه احكام آن بعداً گفته می‌‌شود) و موقع تطهیر مخرج ادرار و مدفوع، رو به قبله و پشت به قبله نباشد و در صورتی كه فرد می‌‌داند قطره یا قطرات اندکی از ادرار در مجرا باقی مانده و با عمل استبراء بیرون می‌‌آید، این احتیاط، شدیدتر میباشد.
استبراء از منی:
برای بعد از خارج شدن منی هم استبراء وجود دارد و استبراء از منی به وسیله بول کردن است که این عمل هم مستحب است اما اگر بعد از بیرون آمدن منی و پیش از غسل کردن بول نکند، اگر بعدا ذره ای منی (که معمولا باقی مانده منی هنگام بول کردن خارج می شود) خارج شود غسلش باطل است و باید دوباره غسل کند.
چند پرسش متداول
اگر در هنگام استبرا از بول يا بعد از آن، مايع سفيد و غليظى خارج شود، آيا اين منى است يا چيز ديگر؟
همه مراجع: رطوبت ياد شده پاك است؛ مگر آنكه يقين كند كه منى يا بول است.
اينكه مى‌فرمايند رطوبت بعد از استبراء پاك مى‌باشد، فاصله زمانى بعد از استبراء تا ديدن رطوبت چقدر است؟
ج) فاصله خاصى معتبر نيست.
حکم استبراء برای زن چيست؟
جواب: برای زن استبراء از بول نيست، و اگر رطوبتی ببيند و شک کند که بول است يا نه، پاک میباشد و وضو و غسل او را هم باطل نمیکند.
فواید استبراء
اسلام را دینی می نامند که سال ها از ظهور خود جلو تر بود! با وجود پیشرفت های گسترده علمی هنوز علت انجام برخی اعمال در اسلام کشف نشده و این خود سندی بر پیشتازی و خدایی بودن این دین است. اما علت انجام برخی اعمال و همچنین فواید علمی آن توسط دانشمندان به اثبات رسیده است که استبراء هم از این قائله مستثنی نیست و فواید بسیاری را برای حفظ سلامت در خود جای داده است.
در مورد فوائد و آثار پزشکی و تاثیرات جسمانی این عمل نيز می توان به این نکته اشاره نمود که همه احكام دين بويژه احكام ناظر به بهداشت جسمي انسان نظير مسواك زدن / استبراء نمودن/ زمان خوابيدن و بيدار شدن /ايستاده و يا نشسته آب خوردن و … بر اساس واقعيات بيروني و جهت جلوگيري نمودن از برخي آسيبهاي طبيعي به جسم و يا روح انسان مي باشد. و لذا قطعا خداوند متعال در بيان آداب تخلي ، اين عمل را نيز در همين جهت توصيه فرموده اند كه مانند ساير احكام الهي مي توان برخي از اين حكمتهاي دنيوي آن را نيز به كمك علم و يا عقل به دست آورد مثلا در عمل استبراء با خروج باقيمانده مني و ادرار از مجاري مانع بوجود آمدن عوارضي نظير عفونت هاي مجاري ادراري كليه و پروستات مي گردد به ويژه زماني كه منشاء ورود عفونت از طريق محل خروج ادرار و مني از بدن انسان باشد كه در مقاربت هاي جنسي و يا ساير آلودگي هاي خارجي وارد آلت تناسلي مي گردد و يا در صورت بروز عفونت در داخل بدن و سرايت آن به ادرار مانع تاثير بيشتر اين عفونت موجود در ادرار به ديواره مجاري خروجي مي گردد و همچنين مي تواند مانع رسوب و تشكيل كريسالهاي سنگي در مجاري ادراري مي گردد .
