یافته های جدید درباره امیکرون/ فرار از تست پی سی آر تا خطر برای کودکان
به گزارش صدای ایران از برنا، چهره واقعی امیکرون، بیش از گذشته مشخص شده و تصورات اولیه درباره ساده‌بودن این سویه و کم‌خطربودن آن در حال رخت‌بربستن است. جدیدترین مطالعات نشان می‌دهد که این سویه با ویژگی عبور از سیستم ایمنی می‌تواند افراد را در فاصله زمانی کوتاه‌مدت حتی یک ماه دوباره گرفتار کرونا کند.
امیکرون با نشانه‌های سرماخوردگی ساده شایع شد. پزشکان و متخصصان ویروس‌شناس در ابتدا آن را در گروه یک بیماری ویروسی معمولی قرار دادند که به‌راحتی کنترل می‌شود و شدت آن کم است اما ۷۰ روز از شیوع این ویروس، چهره واقعی امیکرون در حال رونمایی است؛ تا جایی که همین سویه ساده و کم‌خطر هر روز رکورد جدیدی در فوت و ابتلا ثبت می‌کند. آمار مبتلایان روزانه به امیکرون در برخی کشورهای اروپایی به ۲۰۰ هزار نفر رسیده و آمریکا هم رکورد شناسایی بیش از یک میلیون بیمار مبتلا به کرونا در روز را پس از شیوع این سویه جدید ثبت کرده است. این در حالی است که مجموع بیماران کرونایی در جهان پیش از شیوع امیکرون ۲۵۸ میلیون نفر بود که روز گذشته به ۳۷۲ میلیون نفر افزایش پیدا کرد.
پیشروی این بیماری در ایران هم قابل توجه است؛ به طوری که در کمتر از دو هفته، شمار بیماران جدید ۳۰ برابر شده و اکنون به مرز ۳۰ هزار نفر در روز رسیده است؛ آن هم در شرایطی که گفته می‌شد کرونای امیکرون نشانه‌هایی مانند سرفه، سردرد و آبریزش بینی، بدن‌درد یا ضعف و بی‌اشتهایی مشابه آنفلوآنزا و سرماخوردگی دارد و بر خلاف سویه‌های قبلی از جمله دلتا درگیری کمتری برای ریه ایجاد می‌کند. حالا اما تجربه بیماران و تأکید متخصصان حاکی از آن است که کرونای امیکرون به اندازه سویه‌های قبلی می‌تواند منجر به التهابات ریوی شود و این مسئله در واکسن‌نزده‌ها حادتر است. چهره واقعی امیکرون، بیش از گذشته مشخص شده و تصورات اولیه درباره ساده‌بودن این سویه و کم‌خطربودن آن در حال رخت‌بربستن است. جدیدترین مطالعات نشان می‌دهد که این سویه با ویژگی عبور از سیستم ایمنی می‌تواند افراد را در فاصله زمانی کوتاه‌مدت حتی یک ماه دوباره گرفتار کرونا کند.
فرار امیکرون از آزمایش پی‌سی‌آر
امیکرون بیش از ۶۰ جهش ژنتیک دارد و تنها یک جهش آن که به‌اصطلاح اضافه‌شونده نامیده می‌شود، از کروموزوم‌های انسانی تشکیل شده و این مسئله خطرناک است؛ موضوعی که به گفته محمدرضا ناظر، متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، منجر به نگرانی بیشتر متخصصان از این سویه نسبت به دیگر سویه‌ها شده است.
او از دیگر ویژگی‌های امیکرون می‌گوید: «از دیگر ویژگی‌های سویه جدید کرونا فرار آن از سیستم ایمنی بدن است و به همین دلیل افرادی هم که واکسن زده باشند، دوباره به این ویروس مبتلا می‌شوند اما شدت ابتلا و خطر بیماری در افراد واکسینه کمتر از واکسن‌نزده‌هاست. دانشمندان آفریقای جنوبی و متخصصان عفونی دنیا و اخیرا استادان دانشکده پزشکی کالج صنعتی انگلستان هم این موضوع را اعلام کرده‌اند که همین ویژگی فرار از سیستم ایمنی درباره امیکرون منجر شده تا فرد حتی در فاصله کوتاه پس از بهبودی، دوباره کرونا بگیرد.»
ناظر در پاسخ به این سؤال که در گذشته فاصله ابتلا به کرونا پس از بهبودی به دلیل ایجاد آنتی‌بادی نزدیک به شش ماه عنوان می‌شد، حالا این فاصله زمانی چقدر شده است، عنوان می‌کند: «مسئله زمانی دیگر مطرح نیست. اگر آنتی‌بادی در بدن فرد قوی‌تر باشد، ابتلای مجدد خفیف‌تر خواهد بود و اگر آنتی‌بادی شکل نگرفته یا فرد واکسن نزده باشد، این ابتلا شدیدتر است. به همین دلیل افرادی که در پیک اخیر و حتی یک ماه پیش هم مبتلا به کرونا شده‌اند، اکنون در خطر ابتلای دوباره قرار دارند اما واکسینه‌ها کمتر به نوع حاد بیماری مبتلا می‌شوند.»
امیکرون را با نشانه‌هایی مانند سردرد، گلودرد، بدن درد و ... می‌شناسند که مدت زمان زیادی هم ماندگاری ندارد و مبتلا به‌سرعت بهبود پیدا می‌کند اما آن طور که از مراکز درمانی خبر می‌رسد، این بیماری در طول زمان شدت می‌گیرد و حتی در مواردی فرد با این که نشانه‌های سرماخوردگی را دارد اما به‌تدریج با علائمی مانند آن چه در سویه کلاسیک کرونا دیده می‌شد یعنی درگیری ریه به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کند. این متخصص هم در تأیید همین موضوع می‌گوید: «اشتباه است که امیکرون را یک سرماخوردگی بدانیم؛ چرا که اکنون شدت ابتلا به سرماخوردگی معمولی با توجه به شست‌وشوی بیشتر دست از سوی مردم و پوشش ماسک کمتر شده و ۸۰ تا ۹۰ درصد این موارد کرونای امیکرون است که درگیری ریه هم دارد. هم‌اکنون به هیچ عنوان نباید بیماری را دست کم گرفت؛ چرا که داروهای ضدویروسی در ابتدای بیماری اثربخش هستند و قبل از ورود ویروس به سلول باید جلوی آن گرفته شود.»
به گفته او آسیبی که ممکن است ویروس به ریه بزند، چه در ابتلا به امیکرون یا سویه‌های دیگر اگر به‌موقع درمان نشود، در آینده آسیب‌زا خواهد بود. این پزشک به نکته مهمی درباره شیوه‌های جدید درمانی هم اشاره می‌کند: «هم‌اکنون روش‌های درمانی کرونا تنها با هدف جلوگیری از مرگ انجام نمی‌شود بلکه تلاش می‌شود تا آسیب‌های این ویروس در بدن خنثی شود. اکنون با کاهش سن ابتلا به کرونا اگر کودکان دچار چنین مشکلاتی شوند، در سنین ۳۰ تا ۴۰ سال ممکن است مشکلات تنفسی پیدا کنند. به همین دلیل پیشگیری از ابتلا و درمان مؤثر و قاطع کرونا ضرورت دارد.»
منفی‌شدن تست افراد با وجود ابتلا به امیکرون هم باعث شده تا گردش بیماری در جامعه افزایش پیدا کند. ناظر درباره تست‌گریزبودن سویه جدید کرونا هم می‌گوید: «همان طور که سیستم ایمنی بدن نمی‌تواند امیکرون را به دلیل ایمنی‌گریزی آن به‌خوبی شناسایی کند، این اتفاق ممکن است درباره آزمایش‌ها هم رخ دهد؛ مگر این که تست به صورت اختصاصی برای شناسایی امیکرون طراحی شده باشد. میزان زیادی از کیت‌های موجود در کشور تنها قدرت تشخیص کرونا را دارند و ممکن است در تشخیص امیکرون ضعیف‌تر عمل کنند؛ چرا که این سویه جهش‌های زیادی داشته است.»
خطر امیکرون برای کودکان
در پیک‌های قبلی از جمله دلتا درصد ابتلای کودکان کمتر از یک تا دو درصد مبتلایان بود اما حالا در سویه امیکرون کودکان بخش زیادی از موارد ابتلا را به خود اختصاص داده‌اند. سیداحمد طباطبایی، دبیر بورد ریه اطفال کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، معتقد است با افزایش موارد ابتلا در این گروه سنی، عوارض شایع‌تری هم به وجود خواهد آمد: «در پیک‌های قبلی نگران‌کننده‌ترین این عوارض درگیری چند ارگان به طور همزمان بود که منجر به نارسایی و خطرات جدی می‌شد. در گذشته درگیری ریه، قلب، مفاصل، پوست در بزرگسالانی که به کرونا مبتلا می‌شدند وجود داشت و درباره برخی از آنها درمان‌های اختصاصی هم نداشتیم و کورتون‌درمانی صورت می‌گرفت. درباره امیکرون با افزایش موارد بیماری می‌توان انتظار چنین عوارضی را داشت. البته هم‌اکنون در کودکان هنوز عوارض جدی وجود ندارد اما این به معنی مواجه‌نشدن با آن نیست و با شیوع گسترده می‌تواند به چنین عوارضی در این گروه سنی هم ختم شود.»
او درباره نشانه‌های ابتلا به امیکرون در کودکان هم توضیح می‌دهد و می‌گوید: «تفاوت امیکرون با سویه قبلی کرونا در این است که بیشترین درگیری را در قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفسی به وجود می‌آورد. به همین دلیل نشانه‌هایی که ایجاد می‌کند به صورت سرفه‌های مزاحم، سردرد و آبریزش زیاد بینی، درد بدنی است و اختلال در اکسیژن‌رسانی کمتر است اما این که امیکرون هیچ خطری برای ریه ندارد، درست نیست. در تمام دنیا مرگ‌های زیادی ناشی از ابتلا به امیکرون گزارش می‌شود که شایع‌ترین آن درگیری ریه و عفونت‌های ثانویه است. به همین دلیل باید به خانواده‌ها هشدار داد که امیکرون را مانند دلتا جدی بگیرند؛ چرا که کودکان در معرض آسیب شدید قرار دارند.»
به گفته این متخصص تنها در ۱۰ روز گذشته به دلیل برگزاری تجمعات و مراسم‌های عمومی و خستگی از رعایت پروتکل‌ها، آمار ابتلا به کرونا در کشور افزایشی شد. همچنین دلخوشی و اطمینان از تزریق واکسن در برخی افراد، عامل دیگر کاهش رعایت پروتکل‌ها شد و نکته مهم اینجاست که میزان رعایت پروتکل‌ها در کودکان کمتر است. این متخصص همچنین درباره افزایش موارد مرگ ناشی از ابتلا به امیکرون در کودکان می‌گوید: «آمار رسمی درباره مرگ کودکان وجود ندارد اما قطعا با افزایش موارد بستری این مسئله در کودکانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، خطرناک‌تر خواهد بود.»
