به گزارش صدای ایران از رادیو گفت و گو؛ برنامه «هشتگ گفتگو» با موضوع جایگاه شبکه ملی اطلاعات در امنیت سایبری با حضور کاوه منگولی (محقق و پژوهشگر حوزه فضای مجازی) و دکتر سجاد عابدی( رئیس مرکز مطالعات امنیت سایبری و استاد دانشگاه ادیان و مذاهب) و ارتباط تلفنی با دکتر رضا ابراهیمی سرکامی (دکترای امنیت اطلاعات) روانه آنتن شد.
هشتگ گفتگو: آیا حضور بدون نظارت در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌های خارجی در امنیت کشور تاثیرگذار است؟
منگولی: وقتی شبکه ملی اطلاعات داشته باشیم کیفیت دسترسی از طریق ساختار داخلی تامین می‌شود و استقلال و هویت در ساختار و دسترسی‌ها برای خود ایجاد می‌کنیم، امنیت فراتر از شبکه‌های اجتماعی است.
آیا در فضای سایبری نیاز به باز مهندسی اندیشه و فرمول قانونگذاری داریم؟
عابدی: فضای سایبری فضایی است که چیزی به نام امنیت در آن معنا ندارد، مشکلی که در این زمینه وجود دارد موازی‌کاری و عدم شفاف‌سازی بین آحاد مردم است. در ارگانها و سازمانهایی که در حوزه سایبری کار می‌کنند امکانات اولیه را برای برخی مسائل نداریم.
آیا خلاء در حفاظت داده‌ها و اطلاعات با شکل گیری شبکه ملی اطلاعات برطرف می‌شود؟
ابراهیمی: امنیت محصول نیست ماحصل تفکر و استراتژی با اولویت است. نمی‌توان قول صددرصد داد که با این شبکه یک سازمان کامل ایمن می‌شود. در اولویت‌های استراتژی، آموزش و استفاده از استانداردهای امنیتی مهم است تا اگر ریسکی باقی ماند و قابل مدیریت نبود محصولات تکنولوژی جدید را پیاده سازی کنیم.
آیا به نیروهای فنی در این حوزه بها داده شده است؟
منگولی: ما اگر برای توسعه فناوری اطلاعات در کشور چهار رکن قائل باشیم نیروهای فنی اولین رکن و پرکارترین هستند.
آیا سیستم‌های ساختاری در کشورهای پیشرفته هم مانند کشور ماست؟
عابدی: در کشور ما زیرساختها بر پایه امنیت است ولی از مواردی حمایت می‌شود که مرحله اولیه امنیت هم نیست یعنی امنیت زیر ساخت با امنیت فیزیکی اشتباه گرفته شده است و این نشان می‌دهد که مفهوم امنیت درست درک نشده است، باید سناریوهای مطلوب امنیتی را برای مردم شفاف سازی کنیم و بعد به زیرساختها برسیم در این صورت میزان باور پذیری در مردم بالا می‌رود.
دلیل ضعف ایران در امنیت سایبری و اطلاعات چیست؟
ابراهیمی: با وجود شبکه ملی اطلاعات می‌توان جلو مخاطرات سایبری را گرفت؛ باید ارگانها و سازمانهایی که ناظر و متولی این امر هستند فرهنگ‌سازی و آگاهی دهند که لازمه اجرایی شدن این کار است. وقتی این شبکه راه اندازی شود حفاظت داده‌ها و شبکه‌هایی که داخل شبکه هستند مدیریت می‌شوند و خدمات امن ایجاد می‌شود.
چرا ناامنی فضای سایبری در کشور تا حدی است که حتی شبکه شاد را تحت تاثیر قرار داده است؟
عابدی: متاسفانه در موضوع سایبری و امنیت همه دوست دارند ورود کنند و موازی‌کاری بیش از اندازه سایبری و امنیت و نداشتن یک نهاد حاکمیت مستقل که بررسی کند باعث می‌شود با این مشکلات روبه رو شویم.
علت ضعف پیام رسان‌های بومی در مقایسه با پیام رسان‌های خارجی چیست؟
منگولی: وقتی یک محصول را بصورت فرمایشی تحویل دهیم هیچ وقت چرخه تولید محصول به نتیجه نمی‌رسد، در یک نرم افزار اگر زیر ساخت فراهم نباشد هر چقدر از لحاظ مالی و دیگر مسائل با آن بها داده شود قطعاً موفق نخواهد بود.
چه راهکاری برای حفاظت از داده‌ها در فضای مجازی وجود دارد؟
ابراهیمی: این راهکارها با آموزش‌ها و مدیریت خانواده به وجود می‌آید، خانواده باید دانش خود را بالا ببرد، برخی سازمانها و نهادها آموزشهایی در این حوزه داده‌اند و اعتماد سازی خانواده‌ها به این سازمانها و پیام رسان‌ها و دستگاه‌ها باعث اجرایی آن می‌شود.
آیا ما نظام حاکمیت سایبری داریم؟
عابدی: خیر؛ ما نگاه شخصی و جناحی در حکومت نداریم و موازی کاری در ارگانها نیست و در زیرساختها عدم شفافیت سازی در امنیت وجود دارد.
نقش فرهنگ‌سازی در این زمینه برای مسئولین و مردم چقدر است؟
منگولی: اگر ندانیم این فضا چیست و چه استفاده‌ای از آن می‌شود به جایی نمی‌رسیم؛ اگر در زمینه‌هایی شکست خوردیم علت اصلی عدم فرهنگ سازی است.
