وجود آب در فضا!

به گزارش صدای ایران، دانشمندان چینی با بررسی داده‌های ماه نورد چانگ ای ۵، نتایج شناسایی درون‌جا(in-situ) از سیگنال‌های آب موجود در سطح ماه را منتشر کردند. نتایج این مطالعه روز شنبه در مجله "Science Advances" منتشر شد. یافته‌های این مطالعه نشان داد که خاک ماه در محل فرود این ماه نورد حاوی کمتر از ۱۲۰ بخش در میلیون آب یا ۱۲۰ گرم آب در هر تن است و یک سنگ سبک و حفره‌ای آنجا نیز دارای ۱۸۰ بخش در میلیون آب است که این مقدار بسیار کمتر از مقدار آب موجود در سنگ‌های روی زمین است.

دستگاهی که بر روی این ماه نورد تعبیه شده بود، بازتاب طیفی این سنگ‌پوشه و آن سنگ را اندازه‌گیری کرد و برای اولین بار آب را در آن نقطه‌ از ماه، شناسایی کرد. به لایه‌ای از سنگ یا پوششی از واریزه‌های سنگی که روی سنگ بستر را می‌پوشاند سنگ‌پوشه(regolith) گفته می‌شود.

به گفته محققان آکادمی علوم چین(CAS)، محتوای آب را می‌توان تخمین زد زیرا مولکول آب یا هیدروکسیل در فرکانس حدود سه میکرومتر جذب می‌شوند.

به گفته محققان، باد خورشیدی سبب رطوبت در خاک ماه بوده است. محققان افزودند، ۶۰ بخش در میلیون آب اضافی موجود در  آن سنگ ممکن است از بخش داخلی ماه سرچشمه گرفته باشد. این مطالعه نشان داد که ماه احتمالا به دلیل گاززدایی بخش گوشته آن در مدت معینی خشک‌تر شده است.

فضاپیمای چانگ ای ۵ بر روی یکی از جوان‌ترین مناطق بازالتی واقع در "عرض جغرافیایی متوسط - بالا"(mid-high latitude) روی ماه فرود آمد. سپس آب موجود در آن ناحیه را اندازه گیری کرد و نمونه‌هایی به وزن ۱۷۳۱ گرم را نیز جمع آوری کرد.

"لین هونگلی"(Lin Honglei) محقق موسسه زمین شناسی و ژئوفیزیک آکادمی علوم چین در این باره گفت: نمونه‌های بازگشتی حامل مخلوطی از ریزدانه‌های سطح و زیر ماه هستند. اما یک کاوشگر درون جا می‌تواند بیرونی‌ترین لایه سطح ماه را نیز اندازه‌گیری کند.

درون‌جا یا درجا یا در مکان، عبارتی لاتین است که در ترجمه به‌ معنای واقعی کلمه به‌ معنی "در موقعیت" یا "در محل" می‌باشد.

لین همچنین افزود که شبیه‌سازی شرایط واقعی سطح ماه روی زمین چالش برانگیز است، بنابراین اندازه‌گیری درجا امری بسیار ضروری است.

این یافته‌ها سرنخ‌های بیشتری از  هدف ماموریت‌های چانگ ای ۶ و چانگ ای ۷ چین ارائه می‌دهد.

نکاتی درباره ماموریت چانگ ای ۵

کشف سرنخ‌هایی از وجود آب در ماه توسط کاوشگر چین

چین ۲۳ نوامبر سال ۲۰۲۰ کاوشگر چانگ ای ۵ خود را به سمت کره ماه پرتاب کرد. چین این کاوشگر را با این هدف پرتاب کرد که نمونه‌هایی از خاک و سنگ‌های ماه را به زمین بازگرداند. این کاوشگر پس از ۱۱۲ ساعت سفر، در تاریخ ۲۸ نوامبر به مدار ماه وارد شد و سپس در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۰ به زمین بازگشت. این کاوشگر در مجموع ۱۷۳۱ گرم نمونه که عمدتا سنگ و خاک بود را از سطح ماه جمع‌آوری کرده بود. چین با این ماموریت موفقیت آمیز تبدیل به سومین کشوری شد که نمونه‌های قمری را چند دهه بعد از ایالات متحده و شوروی سابق به زمین آورده است. آخرین ماموریت بازگرداندن نمونه ماه مربوط به ماموریت "لونا۲۴"(Luna ۲۴) اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۶ بود.

چینی‌ها که طی ماموریت "چانگ‌ای-۵" موفق به بازگرداندن نمونه‌های ماه به زمین شده بودند، چندی پیش اظهار کردند نمونه‌های آورده شده می‌تواند به بازنویسی تاریخ ماه به آنها کمک کند. ماموریت "چانگ‌ای-۵" چینی‌ها در بخشی از ماه موسوم به "اقیانوس طوفان‌ها"(دورتر از مناطقی که آپولو و لونا بر روی آن فرود آمده بودند)، فرود آمد و تصور می‌شود بخشی که ماموریت چینی‌ها بر روی آن فرود آمد، یکی از جوان‌ترین مناطق سطح ماه که دارای سنگ بازالت است، بوده باشد.

اولین بخش از داده‌های جمع آوری شده از نمونه‌های ماه که وزن آنها حدود ۱۷ گرم بود، در ۱۲ ژوئیه منتشر و به ۱۳ موسسه تحویل داده شد. در ماه اکتبر نیز  آژانس فضایی چین بخش دوم نمونه‌های جمع آوری از ماه که ۱۷.۹ گرم بود را منتشر کرد و به ۱۷ موسسه تحقیقاتی تحویل داد.

چین در نظر دارد در این دهه قطب جنوب ماه را با ۳ ماموریت بررسی کند. چین رسما پرتاب این سه ماموریت را با هدف کاوش قطب جنوب ماه تایید کرده است و اولین ماموریت آنها قرار است در سال ۲۰۲۴ پرتاب شود. این ماموریت‌ها چانگ ای ۶، چانگ ای ۷ و چانگ ای ۸ نامیده می‌شوند و قرار است در دهه ۲۰۲۰ پرتاب شوند. هر کدام از این ماموریت‌ها اهداف متفاوتی دارند.

چانگ ای ۷ اولین ماموریتی خواهد بود که پرتاب می‌شود. چینی‌ها زمان دقیق پرتاب را اعلام نکرده‌اند اما بنابر برخی گزارش‌ها احتمالا این پرتاب در سال ۲۰۲۴ انجام خواهد شد.

ماموریت بعدی چانگ ای ۶ است. این ماموریت نیز با هدف جمع‌آوری اولین نمونه‌های سنگی از قطب جنوب ماه و بازگشت آنها به زمین، انجام خواهد شد. چین گفته است که این ماموریت همچنین محموله‌های علمی در حال توسعه در فرانسه و ایتالیا و احتمالا روسیه و سوئد را نیز حمل خواهد کرد.

ماموریت بعدی نیز چانگ ای ۸ است که احتمالا اواخر این دهه پرتاب خواهد شد و گامی در جهت ایجاد ایستگاه تحقیقاتی بین المللی مشترک ماه(ILRS) با مشارکت روسیه و سایر شرکای احتمالی خواهد بود.