چالش های امنیتی کشورها که حملات سایبری ایجاد می کنند!

به گزارش صدای ایران، دکتر سجد عابدی کارشناس ارشد حوزه امنیت و مشاور عالی مرکز مطالعات امنیت سایبری ایران طی یادداشتی نوشت: امروزه اکثر نظریه پردازان ژئوپلتیک جهان اعتقاد دارندکه مرزهای سیاسی دچارتغییرکاربرد گردیده و نمی توانند جلوی بسیاری از تهدیدات را بگیرند.

تروریسم نیز از دیگر سو به جنگی همطراز علیه جامعه جهانی بدل گردیده و امنیت دولت ها را با چالش های بسیاری مواجه می نمایند. به این لحاظ، توجه به عوامل ضدتروریستی و گزینه های کاهش دهنده تبعات آن مورد توجه سیاستگذاران دولتی و خصوصی قرار می گیرد. بهبود در الگوهای امنیتی شهر به منظورکاهش اثرات و تبعات حملات نظامی، نقش به سزایی در برنامه ریزی های دفاعی دارد و تروریسم نیز به عنوان شکل بالقوه عملیات نامتعارف، سیاست گذاری هایی متناسب با نوع و شکل بروز خود را می طلبد. دامنه در برگیرنده تهدیدهای سایبری بسیار وسیع است. این موضوع را می توان از یک هک کردن ساده تا مباحث مربوط به تروریسم سایبری ارزیابی نمود.

تروریسم سایبری هدف قرار دهنده سایت ها و مختل کننده تاسیسات متصل به شبکه های مجازی است که می تواند امنیت ساختارهای حاکمیتی، دولتی و نیز خصوصی را مختل و به شکل مستقیم و غیرمستقیم امنیت شهروندان را بنا به نوع حمله و میزان تخریب با تهدید مواجه سازد. از آنجائی که با ظهور فن آوری های جدید، ایران پس از انقلاب اسلامی با تهدید های نرم افزاری و سخت افزاری بالقوه و بالفعلی رو برو شده است، از این رو در سال های اخیر هدف قرار دادن سایت ها و تاسیسات شبکه ای همچون مراکز انرژی هسته ای و مراکز دولتی نشان دهنده ظهور تهدیدهای سایبری در این عرصه است.

رشد فزاینده تکنولوژی در حوزه اطلاعات و ارتباطات، تهدیدهایی نیز به دنبال داشته است که حمله سایبری نمونه بارز چنین تهدیدی محسوب میگردد. تبعات چنین حملاتی به حدی جدی است که بازیگران بین المللی به ویژه دولتها را جهت اتخاذ رویه های مناسب و مواضع سیاسی-حقوقی به تکاپو واداشته است. مهم ترین چالش فرا روی این موضوع مسئله مفهوم شناسی و تعریف حمله سایبری و لزوم تبیین و تعیین دایره مفهومی این پدیده است که در میان رویه رسمی کشورها و سازما نهای بین المللی به شدت اختلاف است، به طوری که تاکنون هیچگونه اجماعی در خصوص تعریف حمله سایبری حاصل نشده است.

تهدیدهای سایبری چگونه بر امنیت ملی تاثیر می گذارند و این اثرگذاری در چه ابعادی خود را نمایان می سازد. در پاسخ می توان گفت این تهدید به علت برخورداری از ویژگی هایی چون قیمت پایین ورود، گمنامی و تاثیرگذاری شگرف، پدیده ای به نام انتشار قدرت را به وجود آورده است که نه تنها باعث شده دولت های کوچک از ظرفیت بیشتری برای اعمال قدرت در این فضا برخوردار شوند، بلکه منجر به ورود بازیگران جدیدی همچون شرکت ها، گروه های سازمان یافته و افراد به معادلات قدرت جهانی شده است. بنابراین، این پدیده امنیت ملی را از ابعاد مفهوم امنیت، دولت محوری در امنیت، بعد جغرافیایی تهدید، گستردگی آسیب پذیری ها، شیوه مقابله با تهدیدها و تعدد بازیگران در این عرصه، تحت تاثیر قرار داده است.

امروزه اینترنت نقش بسزایی درارتباطات جهانی ایفا می کندو به طورفزاینده ای با زندگی مردم جهان عجین شده است . باوجوداین اینترنت دولت ها رادرمقابل چالش های جدیدامنیتی قرارداده است. گسترش حملات سایبری فرامرزی، امنیت سایبری رابه یکی ازنگرانی های عمده ی جهانی درقرن بیست ویکم تبدیل کرده است. تامین امنیت ومبارزه با تروریسم یکی ازوظایف اصلی دولت ها می باشد که این مهم درفضای مجازی با توجه به ماهیت فضای سایبری به عنوان بستراصلی اطلاعات کشور، واحتمال هرگونه حمله و جنگ سایبری که باعث تهدید امنیت ملی کشورها می شود موجب گردیده تهدیدات سایبری ازتهدیدات سنتی متمایز گشته واهمیت فراوانی به خودگیرد.

حملات سایبری ، پدیده ای نوظهورثرمیان جنگ افرازهای مدرن محسوب می شود که این حملات صلح وامنیت جهانی را تهدیدمی کند. درسال 2010 نیز برنامه ی هسته ای جمهوری اسلامی ایران موردحمله ی بدافزار ((استاکس نت)) قرارگرفت. گرچه استاکس نت ازطریق اینترنت درجهان منتشر شد،اماآثار مخرب آن محدود به سیستم های کنترلی خاصی بود که درایران موردهدف قرارگرفته بود.بررسی اجمالی مفهوم وانواع حملات سایبری ونوع ارتباط آن باامنیت ملی می توان به درک درستی ازمیزان واهمیت حملات سایبری به عنوان یک تهدید بزرگ علیه امنیت ملی کشورمان پی برد. بررسی مسئولیت دولت ها درخصوص حملات سایبری وعدم وجودقواع آمره بین المللی ، اهمیت نیازبه تدوین قواعد جدید ومنطبق با اصول بین الملل ومنشورسازمان ملل متحد وقواعد حقوق بشر راگوشزد می نماید.

جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان کشوری با موقعیت راهبردی، در دنیای معاصر همواره در معرض انبوهی از تهدیدات در سطوح فروملی، ملی و فراملی است. آنچه بیش از هر چیز دیگر برای تأمین امنیت ملی کشور لازم به‌نظر می‌رسد توجهِ ویژه به شناسایی و احصای تهدیدات امنیت ملی کشور و تلاش درجهت مقابله با این تهدیدات است و، باتوجه‌به محدودیت زمان و منابع مالی و انسانی برای مقابله با این تهدیدات، اولویت‌بندی دقیق تهدیدات اهمیت دارد. لزوم برقراری تناسب میان عمل و پاسخ و ضرورت تاثیرگذاری پاسخ، خود چالش دیگری را مطرح می کند مبنی بر آنکه بایستی به توانمندی ای دست یافت که تاثیر گذاری پاسخ و تکرار آن به کرات در صورت نیاز را تضمین کند.

برخی از کارشناسان معتقدند که دفاع سایبری، بر خلاف تدابیر مقابله جویانه (فیزیکی) که رقیب را کما بیش به طور قطعی خنثی می کند، می تواند فعالیت های رقیب را مختل کرده یا موقتا وی را خلع سلاح سازد؛ اما هیچ یک از راهکارهای سایبری نمی تواند منجر به خنثی سازی قطعی تهدید شوند.