عفونت قارچ سیاه چیست و چه ارتباطی با کرونا دارد؟ + علائم بیماری

صدای ایران- از نظر تعداد مبتلایان به کرونا، کشور هند با بیش از 28 میلیون نفر مبتلا که روز به روز در حال افزایش نیز هستند نوعی رکورد را به ثبت رسانده است. اما یک نگرانی جدید به بحران کرونا در هند اضافه شده است و آن بیماری عفونت قارچ سیاه یا موکورمیکوز است. درصد بالایی از مبتلایان به کرونا که از این بیماری بهبود پیدا می‌کنند مدتی پس از مرخصی به موکورمیکوز مبتلا شده و با خطر مرگ مواجه خواهند شد. اما بیماری قارچ سیاه چیست؟ این بیماری چه علائمی دارد؟ آیا باید نگران شیوع عفونت قارچ سیاه در ایران باشیم؟ راه پیشگیری از ابتلا به عفونت قارچ سیاه چیست؟ 

اول از همه، عفونت قارچ سیاه یک بیماری جدید نیست و سال‌ها از شناسایی و کشف آن می‌گذرد اما به سبب افزایش مبتلایان به آن در کشور هند نام این بیماری اخیرا بر سر زبان‌ها افتاده است.

عفونت قارچ سیاه یا موکورمیکوز (به انگلیسی black fungus or Mucormycosis ) یک بیماری نادر اما بسیار جدی است که در نهایت می‌تواند بیمار را به کام مرگ بکشاند. قارچ‌های سیاه نوعی طبیعی از قارچ‌ها هستند که در محیط زیست وجود دارند و می‌توانند در افراد با مشکل سلامتی و بویژه کسانی که سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف است عفونت ایجاد کنند.

زمانی که هاگ قارچ از طریق هوا استنشاق شود، شش‌ها یا سینوس‌های فرد ممکن است درگیر شده و دچار عفونت شوند. قارچ‌های سیاه معمولا بر روی افراد سالم با سیستم ایمنی قوی تاثیر نخواهند گذاشت. در بیماران بهبود یافته از کرونا اما چون سیستم ایمنی دچار ضعف شده است بیماری عفونت قارچ سیاه بسیار خطرناک خواهد بود و معمولا برای درمان آن به جراحی نیاز خواهد بود.
 

اما عفونت قارچ سیاه چیست و چگونه می‌توانیم آن را تشخیص دهیم؟ اگر کسی در معرض قارچ سیاه قرار بگیرد، معمولا درد در اطراف چشم‌ها و بینی یا قرمزی در این نواحی، تنگی نفس، استفراغ خونی، سر درد، تب، سرفه و تغییر در وضعیت روحی را تجربه خواهد کرد. علاوه براین‌‌ها، یک سری دیگر از علائم قارچ سیاه هستند که پدید آمدن آن‌ها معمولا نشانه عفونت خواهد بود.

 

سیاه شدن پل بینی

تغییر شکل ظاهری صورت یکی از علائم بسیار شایع عفونت موکورمیکوز است. در این حالت که با بروز آن عفونت به مرحله خطرناکی رسیده است، پل بینی، چانه یا اطراف چشم بیمار به شکل عجیب و غریبی سیاه رنگ خواهد شد. در برخی از بیماران عفونت به مرحله‌ای می‌رسد که نیاز به برداشتن استخوان بینی یا چانه آن‌‌ها از طریق جراحی خواهد بود.

تورم سر و پیشانی

زمانی که عفونت قارچ سیاه به مغز سرایت کند  باعث التهاب عصبی می‌شود. درد شدید، تورم و قرمزی سر و پیشانی اولین نشانه‌ها از رسیدن عفونت به مغز به حساب می‌آیند. پزشکان همچنین هشدار می دهند که عفونت می تواند عملکرد شناختی مغز را مختل کرده و علائمی بحرانی مانند از دست دادن حافظه، هذیان گویی و تغییرات در وضعیت روانی خود برای فرد مبتلا به وجود آورد.

تورم گونه، چشم‌ها یا سایر اعضای صورت

تورم، درد استخوان گونه، تجربه درد صورت یک طرفه و یا بی حسی نیز می‌تواند نشانه‌های اولیه عفونت موکورمیکوز  باشند.

علاوه بر این‌ها، قارچ سیاه ممکن است سلامت پوست را نیز تحت تاثیر قرار داده و باعث زخم و ترک خوردن پوست شود.

نابینایی و کم‌بینی

عفونت قارچ سیاه می تواند اعصاب حیاتی در بدن را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث آسیب رسیدن به بینایی و چشم‌ها شود. برخی از بیماران گزارش می دهند که تحت علائمی مانند سرطان خون، قرمزی در چشم ها، درد چشم، کوری جزئی و از دست دادن بینایی قرار می گیرند. در برخی موارد عفونت نیز می تواند منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود.

خارش چشم‌ها، درد چشم‌ها و کم بینی  از جمله علائمی هستند که در برخی بیماران عفونت قارچ سیاه گزارش شده است. علاوه بر این، متاسفانه از دست دادن کامل و دائم بینایی نیز در بعضی از بیماران گزارش گردیده است.

عفونت ریوی

از آنجایی که قارچ سیاه از طریق سیستم تنفسی وارد بدن می‌شود احتمال اینکه علاوه بر شش‌ها و سینوس، اعضای دیگر سیستم تنفسی مثل ریه را درگیر نماید نیز وجود دارد.

درمان عفونت قارچ سیاه

با نرخ مرگ 55 درصدی، بیش از نیمی از مبتلایان به قارچ سیاه جان خود را از دست می‌دهند. با این حال، اگر این بیماری به موقع شناسایی شود معمولا درمان خواهد شد. در برخی از بیماران تجویز ضد قارچ‌ها می‌تواند موثر باشد اما بیماران دیگر برای درمان عفونت قارچ سیاه به جراحی نیاز خواهند داشت. در جراحی عفونت قارچ سیاه معمولا بخشی از بافت عفونی شده جدا خواهد شد.

 

در جراحی عفونت قارچ سیاه، بیماران ممکن است قسمت بالایی چانه یا حتی چشم خود را از دست بدهند. بنابراین، باید برای ادامه زندگی با شرایط جدید خود را آماده کنند. علاوه بر مشکل در جویدن و قورت دادن، مشکلات زیباشناختی در بیماران پس از جراحی نیز می‌تواند آن‌ها در شرایط سختی قرار دهد.  البته، استفاده از چانه و چشم مصنوعی در این بیماران امکان پذیر بوده و توصیه می‌شود.

 

بیماری عفونت قارچ سیاه خود به خود یک بیماری نادر است و شانس ابتلا به آن بسیار پایین است. با این حال، افرادی که مبتلا به دیابت کنترل نشده هستند، مدت زمانی در ICU بستری بوده‌اند و یا به هر دلیل سیستم ایمنی آن‌ها دچار ضعف است در مقابل این بیماری آسیب پذیر هستند. استفاده از استروئید‌ها نیز می‌تواند بدن را در مقابل قارچ سیاه بیشتر آسیب پذیر کند.

با این حال، اگر در دسته افراد پر خطر قرار دارید و یا به هر دلیلی نگران ابتلا به عفونت قارچ سیاه هستید می‌توانید برای استفاده از داروهای تقویت سیستم ایمنی با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این، یک برنامه ورزش منظم، خواب کافی و یک رژیم غذایی که ویتامین‌ها، درشت مغذی‌ها (کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها) و مواد معدنی را به اندازه کافی شامل شود می‌تواند به بهبود سیستم ایمنی شما کم کند.

اخبار مربوط به شیوع قارچ سیاه در هندوستان باعث شده است که بسیاری از هموطنان ایرانی نیز نگران ابتلا به این بیماری شوند.  سطح پایین بهداشت جمعی و تعداد بالا بیماران مبتلا به کرونا از اصلی‌ترین دلایل شیوع عفونت قارچ سیاه در هند هستند؛ خوشبختانه، ایران در هر دو مورد عنوان شده نسبت به هندوستان در وضعیت خیلی بهتری قرار داشته به همین دلیل، نیازی به نگرانی جهت شیوع بیماری قارچ سیاه در ایران نیست.

با این حال، افرادی که از بیماری کرونا بهبود پیدا کرده‌اند و یا به هر دلیل سیستم ایمنی آن‌ها دچار ضعف است بهتر است بیشتر به فکر مراقبت از خود باشند. این افراد علاوه بر عفونت قارچ سیاه ممکن است در مقابل بسیاری دیگر از بیماری‌ها آسیب پذیر باشند.

کلام آخر‌

بیماری عفونت قارچ سیاه یک بیماری جدید نیست و سال‌ها از کشف آن می‌گذرد. هاگ قارچ سیاه از طریق سیستم تنفسی می‌تواند وارد بدن انسان شده و اعضای مختلف آن را دچار آسیب کند. درد در اطراف چشم‌ها و بینی یا قرمزی در این نواحی، تنگی نفس، استفراغ خونی، سر درد، تب، سرفه و تغییر در وضعیت روحی از علائم اولیه عفونت قارچ سیاه هستند. در صورت به وجود آمدن عفونت اما بیمار ممکن است، سیاه شدن پل بینی، تورم سر و پیشانی، تورم گونه، چشم‌ها یا سایر اعضای صورت، نابینایی و کم‌بینی و عفونت ریوی را تجربه کند.

درمان بیماری عفونت قارچ سیاه در مراحل اولیه از طریق دارو درمانی امکان پذیر بوده و در مراحل پیشرفته‌تر نیازمند جراحی خواهد بود. افراد دچار ضعف سیستم ایمنی بیشتر در مقابل این بیماری آسیب پذیر بوده و تقویت سیستم ایمنی بهترین راه پیشگیری از ابتلا به آن است.