چهل حدیث گرانقدر از امام صادق (ع)

 

بار دیگر ظالمانه خیل جلادان شبانه
با دو دست بسته بردند یک غریبی را ز خانه
بار دیگر دست گلچین در مدینه آتش افروخت
بار دیگر آشیانی در میان شعله‌ها سوخت
داغ یک دسته شقایق بر دل خونین صادق
بار دیگر شد شکسته حرمت قرآن ناطق

 

در زیر چهل حدیث گرانقدر از امام صادق (ع) را می خوانیم

 

 حدیث اول

من أحب لله و أبغض لله و أعطی لله فهو ممن کمل إیمانه. امام جعفر صادق (ع): هر که برای خدا دوست دارد و برای خدا دشمن دارد و برای خدا عطاء کند، از کسانی است که ایمانش کامل است. اصول کافی، ج 3، ص 189

 

حدیث دوم:

ان المسلمین یلتقیان، فافضلهما أشدهما حبا لصاحبه. امام جعفر صادق (ع): از دو مسلمان که به هم برخورد می کند آن که دیگری را بیشتر دوست دارد بهتر است. اصول کافی، ج 3، ص 193

 

حدیث سوم:

جعل الخیر کله فی بیت و جعل مفتاحه الزهد فی الدنیا. امام جعفر صادق (ع): همه خیر در خانه ای نهاده شده و کلیدش را زهد و بی رغبتی به دنیا قرار داده اند. - اصول کافی، ج 3، ص 194

 

حدیث چهارم:

اذا أراد الله بعبد خیرا زهده فی الدنیا و فقهه فی الدین و بصره عیوبها و من أوتیهن فقد أوتی خیر الدنیا و الاخرة. امام جعفر صادق (ع): چون خدا خیر بنده ای را خواهد او را نسبت به دنیا بی رغبت و نسبت به دین دانشمند کند و به دنیا بینایش سازد و به هر که این خصلتها داده شود خیر دنیا و آخرت داده شده. اصول کافی، ج 3، ص 196

 

حدیث پنجم:

خف الله کأنک تراه و إن کنت لا تراه فإنه یراک. امام جعفر صادق (ع): چنان از خدا بترس که گویا او را می بینی و اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند. اصول کافی، ج 3، ص 110

 

 حدیث ششم:

کان أمیرالمؤمنین صلوات الله علیه یقول: أفضل العبادة العفاف. امام جعفر صادق (ع): امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمود: بهترین عبادت عفت است. اصول کافی، ج 3، ص 125

 

 حدیث هفتم:

قال رسول الله: من ترک معصیة لله مخافة الله تبارک و تعالی أرضاه الله یوم القیامة. امام جعفر صادق (ع): پیامبر خدا فرمود: هر که گناهی را برای خدا و ترس از او ترک کند خدا او را در روز قیامت خشنود گرداند. اصول کافی، ج 3، ص 128

 

 حدیث هشتم:

قال الله تبارک و تعالی: ما تحبب إلی عبدی بأحب مما افترضت علیه. امام جعفر صادق (ع): خداوند متعال فرموده است: بنده من با چیزی محبوبتر از انجام واجبات به من دوستی نکند. اصول کافی، ج 3، ص 129

 

 حدیث نهم:

العباد ثلاثة: قوم عبدوا الله عز و جل خوفا فتلک عبادة العبید و قوم عبدوا الله تبارک و تعالی طلب الثواب، فتلک عبادة الأجراء و قوم عبدوا الله عز و جل حبا له فتلک عبادة الأحرار و هی أفضل العبادة. امام جعفر صادق (ع): عبادت کنندگان سه دسته اند: گروهی خدای متعال را از ترس عبادت کنند و این عبادت بردگان است، گروهی خدای متعال را به طمع ثواب عبادت کنند و این عبادت مزدوران است. دسته ای خدای متعال را برای دوستیش عبادت کنند و این عبادت آزادگان و بهترین عبادت است. اصول کافی، ج 3، ص 131

 

حدیث دهم:

إنما خلد أهل النار فی النار لأن نیاتهم کانت فی الدنیا أن خلدوا فیها أن یعصوا الله أبدا. و إنما خلد أهل الجنة فی الجنة لأن نیاتهم کانت فی الدنیا أن لو بقوا فیها أن یطیعوا الله أبدا، فبالنیات خلد هؤلاء و هؤلاء. ثم تلا قوله تعالی: " قل کل یعمل علی شاکلته " قال: علی نیته. امام جعفر صادق (ع): اهل دوزخ از اینرو در دوزخ جاودان باشند که نیت داشتند اگر در دنیا جاودان باشند همیشه نافرمانی خدا کنند و اهل بهشت از اینرو در بهشت جاودان باشند که نیت داشتند اگر در دنیا باقی بمانند همیشه اطاعت خدا کنند پس این دسته و آن دسته به سبب نیت خویش جاودانی شدند، سپس قول خدای تعالی را تلاوت نمود: بگو هرکس طبق طریقه خویش عمل می کند. فرمود: یعنی طبق نیت خویش. اصول کافی، ج 3، ص 135 – 136

 

 حدیث یازدهم:

لا تکرهوا إلی أنفسکم العبادة. امام جعفر صادق (ع): عبادت را به خود مکروه و ناپسند ندارید. اصول کافی، ج 3، ص 137

 

حدیث دوازدهم:

ان الله عز و جل إذا أحب عبدا فعمل قلیلا جزاه بالقلیل الکثیر. امام جعفر صادق (ع): چون خدای تعالی بنده ای را دوست دارد و او عمل کوچکی انجام دهد، خدا او را پاداش بزرگ دهد. اصول کافی، ج 3، ص 137 – 138

 

 حدیث سیزدهم:

الصبر رأس الایمان. امام جعفر صادق (ع): صبر سر ایمان است. اصول کافی، ج 3، ص 140

 

 حدیث چهاردهم:

ثلاث من علامات المؤمن: علمه بالله و من یحب و من یبغض. امام جعفر صادق (ع): سه چیز از علامات مؤمن است: شناختن خدا و شناختن دوستان و دشمنان خدا. اصول کافی، ج 3، ص 192

 

حدیث پانزدهم:

من ابتلی من المؤمنین ببلاء فصبر علیه، کان له مثل أجر الف شهید. امام جعفر صادق (ع): هر مؤمنی به بلائی گرفتار شود و صبر کند، اجر هزار شهید برای اوست. اصول کافی، ج 3، ص 146

 

حدیث شانزدهم:

محمد بن سلیمان الدیلمی عن أبیه قال: قلت لابی عبدالله - علیه السلام - فلان بن عبادته و دینه و فضله! فقال: کیف عقله؟ قلت: لا أدری: فقال: ان الثواب علی قدر العقل.

امام جعفر صادق (ع): سلیمان دیلمی می گوید: به امام صادق - علیه السلام - عرض کردم فلانی در عبادت و دیانت و فضیلت چنین و چنان است. فرمود: عقلش چگونه است؟ گفتم نمی دانم. فرمود: پاداش به اندازه عقل است. اصول کافی، ج 1، ص 12

 

 حدیث هفدهم:

أکمل الناس عقلا أحسنهم خلقا. امام جعفر صادق (ع): عاقل ترین مردم خوش خلق ترین آنهاست. اصول کافی، ج 1، ص 27

 

حدیث هیجدهم:

قال رسول الله (ص ): إنا معاشر الانبیاء أمرنا أن نکلم الناس علی قدر عقولهم.

امام جعفر صادق (ع): پیامبر خدا (ص ) فرموده است: ما گروه پیامبران مأموریم که با مردم به اندازه عقل خودشان سخن بگوئیم. اصول کافی، ج 1، ص 27

 

حدیث نوزدهم:

قال رجل له - علیه السلام - ما العقل؟ قال: ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان. قال: قلت: فالذی کان فی معاویة؟ فقال: تلک النکراء، تلک الشیطنة، وهی شبیهة بالعقل، و لیست بالعقل. امام جعفر صادق (ع): شخصی از امام صادق - علیه السلام - پرسید عقل چیست؟ فرمود: چیزی است که به وسیله آن خدا پرستش شود و بهشت بدست آید. آن شخص گوید: گفتم پس آنچه معاویه داشت چه بود؟ فرمود: آن نیرنگ است، آن شیطنت است، آن نمایش عقل را دارد، ولی عقل نیست. اصول کافی، ج 1، ص 11

 

 حدیث بیستم:

عبدالله بن سنان قال: ذکرت لابی عبدالله - علیه السلام - رجلا مبتلی بالوضوء و الصلاة و قلت: هو رجل عاقل، فقال: أبو عبدالله و أی عقل له و هو یطیع الشیطان؟ فقلت له: و کیف یطیع الشیطان؟ فقلت له: سله هذا الذی یأتیه من أی شیء هو؟ فانه یقول لک من عمل الشیطان. امام جعفر صادق (ع): ابن سنان گوید به حضرت صادق - علیه السلام - عرض کردم: مردی هست عاقل که گرفتار وسواس در وضو و نماز می باشد: فرمود چه عقلی که فرمانبری شیطان می کند؟ گفتم: چگونه فرمان شیطان می برد؟ فرمود از او بپرس وسوسه ای که به او دست می دهد از چیست؟ قطعا به تو خواهد گفت از عمل شیطان است. اصول کافی، ج 1، ص 13

 

 حدیث بیست و یک:

قال - علیه السلام -: قال رسول الله: یا علی لا فقر أشد من الجهل، لا مال أعود من العقل. امام جعفر صادق (ع): پیامبر خدا فرموده است: ای علی هیچ تهیدستی سخت تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست. اصول کافی، ج 1، ص 30

 

 حدیث بیست و دو:

لیس بین الایمان و الکفر الا قلة العقل قیل: و کیف ذاک یا ابن رسول الله؟ قال: إن العبد یرفع رغبته الی مخلوق فلو أخلص نیته لله لأتاه الذی یرید فی أسرع من ذلک. امام جعفر صادق (ع): میان ایمان و کفر فاصله ای جز کم عقلی نیست. عرض شد: چگونه ای پسر پیغمبر؟ فرمود: بنده خدا در حاجت خود متوجه مخلوق می شود، در صورتی که اگر با خلوص نیت متوجه خدا شود آنچه خواهد در نزدیکتر از آن وقت به او رسد. اصول کافی، ج 1، ص 32 – 33

 حدیث بیست و سه:

اذا أراد الله بعبد خیرا فقهه فی الدین. امام جعفر صادق (ع): چون خدا خیر بنده ای خواهد، او را در دین دانشمند کند. اصول کافی، ج 1، ص 39

 

حدیث بیست و چهار:

لیس بین الایمان و الکفر الا قلة العقل قیل: و کیف ذاک یا ابن رسول الله؟ قال: إن العبد یرفع رغبته الی مخلوق فلو أخلص نیته لله لأتاه الذی یرید فی أسرع من ذلک. امام جعفر صادق (ع): میان ایمان و کفر فاصله ای جز کم عقلی نیست. عرض شد: چگونه ای پسر پیغمبر؟ فرمود: بنده خدا در حاجت خود متوجه مخلوق می شود، در صورتی که اگر با خلوص نیت متوجه خدا شود آنچه خواهد در نزدیکتر از آن وقت به او رسد. اصول کافی، ج 1، ص 32 - 33

 

حدیث بیست و پنج

طلب العلم فریضة. امام جعفر صادق (ع): کسب دانش واجب است. اصول کافی، ج 1، ص 35

 

حدیث بیست و ششم:

من زار أخاه فی الله قال الله عز و جل: إیای زرت و ثوابک علی و لست أرضی لک ثوابا دون الجنة. امام جعفر صادق (ع): هر کسی که برای خدا از برادرش دیدن کند، خدای متعال فرماید: مرا دیدن کردی و ثوابت بر من است و به ثوابی جز بهشت برایت خرسند نیستم. اصول کافی، ج 3، ص 255

 

حدیث بیست و هفتم

تصافحوا فإنها تذهب بالسخیمة. امام جعفر صادق (ع): با یکدیگر مصافحه کنید، زیرا مصافحه کینه را می برد. اصول کافی، ج 3، ص 264

 

حدیث بیست و هشتم:

لا یقبل رأس احد و لا یده إلا رسول الله أو من ارید به رسول الله صلی الله علیه و آله.

امام جعفر صادق (ع): نباید سر یا دست کسی بوسیده شود مگر دست پیامبر خدا صلی الله علیه و آله یا کسی که از او پیامبر خدا صلی الله علیه و آله قصد شود. اصول کافی، ج 3، ص 267

 

حدیث بیست و نهم:

شیعتنا الرحماء بینهم، الذین اذا خلوا ذکروا الله. امام جعفر صادق (ع): شیعیان ما با یکدیگر مهربانند، چون تنها باشند خدا را یاد کنند. اصول کافی، ج 3، ص 268

 

حدیث سی ام:

من أحب الاعمال الی الله عز و جل إدخال السرور علی المؤمن: اشباع جوعته أو تنفیس کربته أو قضاء دینه. امام جعفر صادق (ع): از جمله دوست داشتنی ترین اعمال نزد خدای متعال شادی رسانیدن به مؤمن است و سیر کردن او از گرسنگی، یا رفع گرفتاری او یا پرداخت بدهیش. اصول کافی، ج 3، ص 276

 

حدیث سی و یک ام:

قال عن سدیر قال: قلت له - علیه السلام - هل یجزی الولد والده؟ فقال: لیس له جزاء إلا فی خصلتین یکون الوالد مملوکا فیشتریه ابنه فیعتقه أو یکون علیه دین فیقضیه عنه.

امام جعفر صادق (ع): سدیر گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: آیا فرزند می تواند پدرش را پاداش دهد؟ فرمود: پاداشی برای پدر نیست جز در دو صورت: پدر برده باشد و پسر او را بخرد و آزاد کند، پدر بدهی داشته باشد و پسر آن را بپردازد.

اصول کافی، ج 3، ص 237

 

حدیث سی و دوم:

شرف المؤمن قیام اللیل و عزه استغناؤه عن الناس. امام جعفر صادق (ع): شرافت مؤمن به شب زنده داری و عزتش به بی نیازی از مردم است. اصول کافی، ج 3، ص 218

 

حدیث سی و سوم

قیل له - علیه السلام - ای الاعمال أفضل؟ قال: الصلاة لوقتها و بر الوالدین و الجهاد فی سبیل الله عز و جل. امام جعفر صادق (ع): به امام صادق علیه السلام عرض شد. کدام اعمال بهتر است؟ فرمود: نماز در وقت و نیکی با پدر و مادر و جهاد در راه خدای متعال.

اصول کافی، ج 3، ص 231

 

 حدیث سی و چهارم:

مثل الدنیا کمثل ماء البحر کلما شرب منه العطشان ازداد عطشا حتی یقتله. امام جعفر صادق (ع): دنیا مانند آب دریاست که هر چه شخص تشنه از آن بیشتر آشامد، تشنگیش بیشتر شود تا او را بکشد. اصول کافی، ج 3، ص 205

 

حدیث سی و پنجم:

من رضی من الله بالیسیر من المعاش رضی الله منه بالیسیر من العمل. امام جعفر صادق (ع): هر که به یک زندگی ساده از خدا راضی باشد خدا هم به عمل اندک او راضی شود. اصول کافی، ج 3، ص 207

 

 حدیث سی و ششم:

إن کان ما یکفیک یغنیک فأدنی ما فیها یغنیک و إن کان ما یکفیک لا یغنیک فکل ما فیها لا یغنیک. امام جعفر صادق (ع): اگر اندازه کفایت، بی نیازت کند، کمترین چیز دنیا بی نیازت کند و اگر اندازه کفایت بی نیازت نکند، هر چه در دنیا هست بی نیازت نکند.

اصول کافی، ج 3، ص 209

 

حدیث سی و هفتم

لا تستقل ما یتقرب به إلی الله عز و جل و لو شق تمرة. امام جعفر صادق (ع): چیزی که مایه تقرب به خدای متعال است کوچک مشمار، اگر چه پاره خرمایی باشد. اصول کافی، ج 3، ص 212

 

 حدیث سی و هشتم:

اذا هممت بشی ء من الخیر فلا تؤخره، فان الله عز و جل ربما أطلع علی العبد و هو علی شیء من الطاعة فیقول: و عزتی و جلالی لا أعذبک بعدها أبدا و اذا هممت بسیئة فلا تعملها فانه ربما اطلع الله علی العبد و هو علی شیء من المعصیة فیقول: و عزتی و جلالی لا أغفر لک بعدها أبدا. امام جعفر صادق (ع): وقتی اراده کار خیری نمودی تأخیرش مینداز زیرا خدای متعال گاهی بر بنده مشرف می شود که او مشغول طاعتی است، پس می فرماید: به عزت و جلالم سوگند که تو را پس از این هرگز عذاب نکنم و چون اراده گناهی کردی انجام مده، زیرا گاهی خدا بر بنده مشرف می شود که او معصیتی انجام دهد، پس می فرماید: به عزت و جلالم که تو را بعد از این دیگر نخواهم آمرزید. اصول کافی، ج 3، ص 213

 

 حدیث سی و نهم

لو یعلم المؤمن ما له من الأجر فی المصائب لتمنی أنه قرض بالمقاریض. امام جعفر صادق (ع): اگر مؤمن پاداشی را که برای مصیبتها دارد بداند، آرزو می کند که او را با قیچی تکه تکه کنند. اصول کافی، ج 3، ص 354

 

 حدیث چهلم:

سئل النبی (ص ): ما کفارة الاغتیاب قال: تستغفر الله لمن اغتبته کلما ذکرته. امام جعفر صادق (ع): از پیغمبر پرسیدند: کفاره غیبت چیست؟ فرمود: برای آن کس که غیبتش کردی هر زمان به یادش افتادی از خدا طلب آمرزش کنی.

 

منبع - اصول کافی: مرحوم کلینی. بیتوته - البته اربعینیات زیاد است به این کم کفایت می کنیم.