خطیب زاده: منتظر تصمیم سیاسی بایدن هستیم/ آیا او به سیاست شکست خورده آمریکا ادامه می دهد؟

به گزارش صدای ایران، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان گفت: به نظر می‌رسد کسانی در داخل دولت ایالات متحده هستند که بیش از آنکه به توافق هسته‌ای رییس‌جمهور اوباما متعهد باشند، به تحریم‌های ترامپ تعهد دارند.

 سعید خطیب‌زاده در گفت‌وگو با سی ان ان در ادامه تاکید کرد: من معتقدم که این یک تصمیم سیاسی است که رئیس‌جمهور بایدن باید اتخاذ کند. آیا او می‌خواهد به خاطر میراث شکست‌خورده ترامپ و تحریم‌ها، توافق هسته‌ای را که در دورانی امضا شده که او معاون رئیس‌جمهور بوده، در معرض تهدید قرار دهد؟ یا اینکه می‌خواهد از این شکست جدا شود؟

متن کامل این گفت‌وگو با کریستین امان‌پور که پیش از این بخش‌هایی از آن منتشر شد، بدین شرح است:

امانپور:  آقای خطیب‌زاده، به برنامه ما خوش آمدید. می‌توانید به من و بینندگان ما بگویید که گفت‌وگوها و دیدارها در چه حال است؟ می‌دانم که غیرمستقیم هستند، اما آیا این امیدواری وجود دارد که این گفت‌وگوها به بازگشت به توافق هسته‌ای منجر شوند؟

 خطیب‌زاده: از حضور در برنامه شما خرسندم. در حقیقت اقدامات در وین، در جهتی صحیح صورت گرفت. در وین، تحرکات مثبتی از جانب ۱+۴ انجام گرفت. گفت‌وگوهای وین نشان داد که امکان پیشرفت وجود دارد و تحرک مثبتی که توسط ۱+۴ و ایران ایجاد شده است، قابل تداوم است، مشروط بر اینکه ایالات متحده حاضر باشد به تعهداتش ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحده عمل کند. در عین حال، در وضعیت حساسی قرار داریم. به نظر می‌رسد کسانی در داخل دولت ایالات متحده هستند که بیش از آنکه به توافق هسته‌ای رییس‌جمهور اوباما متعهد باشند، به تحریم‌های ترامپ تعهد دارند. من معتقدم که این یک تصمیم سیاسی است که رئیس‌جمهور بایدن باید اتخاذ کند. آیا او می‌خواهد به خاطر میراث شکست‌خورده ترامپ و تحریم‌ها، توافق هسته‌ای را که در دورانی امضا شده که او معاون رئیس‌جمهور بوده، در معرض تهدید قرار دهد؟ یا اینکه می‌خواهد از این شکست جدا شود؟

امانپور: آقای خطیب‌زاده، پیش از آنکه بخواهیم به بحث تحریم‌ها و روش‌ها و اینکه آیا امکان احیای این توافق با مشارکت ایالات متحده وجود دارد یا نه، بپردازیم، می‌توانم از شما بپرسم که دیدگاه ایران چیست؟ ایران دقیقا چه می‌خواهد؟ چرا این توافق از منظر رئیس‌جمهور و وزیر خارجه توافق خوبی است و چرا شما فکر می‌کنید که باید به توافق بازگردید یا اینکه این توافق احیا شود؟

خطیب‌زاده: ایران همواره در خصوص برجام کاملا شفاف بوده است. ۱+۵، ایران و اتحادیه اروپا مذاکراتی دشوار انجام دادند و نهایتا این توافق را امضا و نهایی کردیم و تلاش کردیم آن را اجرا کنیم. ایران از آن زمان همواره تأکید کرده است که همه باید در انطباق کامل با برجام باشند. ایران برای چندین سال و حتی تا یک سال پس از آنکه رئیس‌جمهور ترامپ از برجام خارج شد، به طور کامل و دقیق در حال اجرای این توافق بود. ایران به طور کاملات شفاف اعلام کرده است که تمامی تحریم‌هایی که به صورت غیرقانونی از سوی ایالات متحده علیه ایران اعمال شده‌اند، یعنی تحریم‌های اعمال، بازاعمال و تغییربرچسب داده‌شده توسط دولت ترامپ، باید به صورت یکجا و قابل راستی‌آزمایی، رفع شوند. بنابراین، این موضع کاملا شفاف ایران است. ما معتقدیم که این امر نه تنها منطقی است، بلکه یک مسیر قابل تحقق برای بازگشت ایالات متحده به توافق و پایبندی کامل است.

امانپور: اجازه دهید توییتی را بخوانم که شما هم آن را بازنشر داده‌اید. توییتی از جانب رئیس شما، جواد ظریف، وزیر امور خارجه است که در آن گفته شده است که «ایران یک مسیر منطقی برای پایبندی کامل به برجام ارائه می‌کند، که عبارت از آن است که ایالات متحده که این بحران را موجب شده، ابتدا به پایبندی کامل بازگردد. ایران بعد از یک راستی‌آزمایی سریع، اقدام متقابل خواهد کرد. تمام تحریم‌های ترامپ ضدبرجام بوده‌اند و باید رفع شوند». بنابراین، به نظر می‌رسد ما همچنان در این نقطه هستیم که چه کسی باید اول اقدام کند. آیا این یک مسئله رویه‌ای قابل حل است؟ آیا می‌توانید بر این مسئله فائق آیید؟

 خطیب‌زاده: ببینید، این ایالات متحده بود که زیر توافق زد. بنابراین، خودش هم باید آن را درست کند. ایالات متحده کاملا می‌داند که برای درست کردن توافق، باید چه کار کند. در ایران، برای همه غیرممکن است که به ایالات متحده اعتماد کنند، خصوصا بعد از چهار سال جنگ اقتصادی بی‌وقفه ایالات متحده علیه مردم ایران. و به یاد داشته باشید که دلیل وضع این تحریم‌های از جانب دولت ترامپ این نبود که ایران در حال نقض برجام بوده است. برعکس، ایران به این دلیل تحت تحریم‌های غیرقانونی فرامرزی ایالات متحده قرار گرفت که داشت به صورت کامل و دقیق برجام را اجرا می‌کرد. بنابراین، از لحاظ منطقی، این ایالات متحده است که باید به همه نشان دهد که می‌خواهد مسیری را که دولت ترامپ آغاز کرد، تغییر دهد و به یاد داشته باشید که در سال ۲۰۱۵، زمانی که برجام امضا شد، این ایران بود که ابتدا توافق را اجرا کرد و بعد از ماه‌ها راستی‌آزمایی، در ژانویه ۲۰۱۶ بود که بعد از راستی‌آزمایی از جانب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایالات متحده رفع کامل تحریم‌ها را آغاز کرد، که در حقیقت حتی در دوره رئیس‌جمهور اوباما هم این امر محقق نشد. اما نکته این است که این بار ایالات متحده باید به همه نشان دهد که در عمل و نه فقط روی کاغذ، می‌خواهد تغییر مسیر داده و برجام را به طور کامل و دقیق اجرا کند. ایران مسیر حفظ این توافق را هموار کرده است. ایالات متحده دقیقا می‌داند که ایران برای حفظ این توافق چه کرده است و معتقدیم که ایالات متحده باید ابتدا تمامی تحریم‌ها را به صورت قابل راستی‌آزمایی رفع کند. بعد از راستی‌آزمایی، ایران آماده خواهد بود تا نه فقط تدابیر جبرانی را – که در پاسخ به تحریم‌های اعمالی ایالات متحده اتخاذ شده بود – متوقف کند، بلکه آن‌ها را به عقب بازگرداند. تمامی اقدامات اتخاذشده از جانب ایران قابل بازگشت هستند.

امانپور: خوب، اجازه بدهید از شما این را بپرسم. می‌دانید که در مورد این گفت‌وگوهای غیرمستقیم که در جریان بود و قرار است دور دیگری از آن هم برگزار شود، صحبت کردیم. فکر می‌کنید که این گفت‌وگوها به گفت‌وگوهای مستقیم میان ایالات متحده و ایران در وین یا جای دیگری منجر خواهد شد؟

 خطیب‌زاده: بگذارید اینطور بگویم. چه در وین، چه در هر کجای دیگری، هیچ گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیمی صورت نگرفته است، چراکه نیازی به هیچ گونه مذاکره‌ای نیست. برجام یکبار با جزئیات کامل مورد مذاکره قرار گرفته است. آنچه اکنون ۱+۴، ایران و اتحادیه اروپا - به عنوان هماهنگ‌کننده برجام – در ساز و کار درونی برجام موسوم به کمیسیون مشترک در حال انجام آن هستند، شناسایی فهرست تحریم‌هاست، فهرست کامل تحریم‌هایی که ایالات متحده باید رفع کند. ۱+۴ کانال‌های خود را دارد تا با ایالات متحده گفت‌وگو کرده و دیدگاه آن را جویا شود. ایالات متحده باید به نقطه‌ای برسد که بتوانیم راستی‌آزمایی کنیم که آن‌ها واقعا در حال اجرای تعهداتشان هستند. اینکه آیا ایران و ایالات متحده می‌توانند بار دیگر گفت‌وگو کنند، به این بستگی دارد که ایالات متحده به توافق بازگشته و در میز برجام، که بقیه هم در آن حاضر هستند، حضور یابد. آنگاه می‌توانیم ادامه دهیم. اما تا آن زمان، هیچ‌گونه گفت‌وگوی مستقیم یا غیرمستقیمی میان دو طرف نخواهد بود.

امانپور: خوب، در این صورت بگذارید این سؤال را بپرسم، چراکه می‌دانید که حتی اگر این تحریم‌ها برداشته شوند، تحریم‌های دیگری هستند که از جانب دولت ترامپ اعمال شده‌اند و تحریم‌های کنونی دیگری هستند که به گفته همتای آمریکایی شما، ند پرایس، ایالات متحده آن‌ها را برنمی‌دارد. بگذارید صحبت‌هایی را که او این هفته در این مورد گفته پخش کنیم.

خطیب زاده: ما معتقدیم که برنامه موشک‌های بالستیک ایران، نقض حقوق بشر از جانب ایران، حمایت ایران از نیروهای مخرب نیابتی، حمایت ایران از تروریسم، معتقدیم همه این موارد چالش‌هایی اساسی برای ما و شرکای منطقه‌ای ما ایجاد می‌کنند. به همین خاطر است که به مقابله با این موضوعات، از جمله از طریق تحریم‌ها، ادامه می‌دهیم.

امانپور: خوب، بگذارید فرض کنیم که بخش هسته‌ای، بخش برجامی، حل شود. آیا ایران حاضر است در خصوص دیگر موضوعاتی گفت‌وگو کند که می‌دانید از طرف کشورهای خلیج فارس، از طرف اسرائیل و خود آمریکا فشار زیادی در خصوص‌شان وجود دارد. آن‌ها خواهان این هستند که بالأخره زمانی به این موضوعات هم پرداخته شود.

خطیب‌زاده: ابتدا بگذارید این موضوع را روشن کنم که تمامی تحریم‌ها بدون تفاوت قائل شدن میان تحریم‌ها و اعلام اسامی، باید رفع شوند. همه می‌دانند که در طول دوره چهار ساله ترامپ، هدف، نابود کردن برجام و هدف قرار دادن ایران بود و تمام این تحریم‌ها هم کاملا مرتبط با برجام هستند. بر کسی پوشیده نیست که تمام مقامات دولت ترامپ استدلال می‌کردند که می‌خواهند بازگشت دولت‌های بعدی به پایبندی کامل را ناممکن یا بسیار دشوار کنند. بنابراین، معتقدیم که تمامی تحریم‌هایی که توسط ترامپ اعمال شده، باید رفع شوند، اهمیتی هم ندارد که آیا تغییر برچسب داده شده‌اند، باز اعمال شده‌اند یا اعمال شده‌اند. همه‌چیز باید به ژانویه ۲۰۱۷ بازگردد.

در خصوص موضوعات دیگری که به آن‌ها اشاره کردید، فکر می‌کنم شما بهتر از من می‌دانید که هیچ کشوری در کره زمین از امنیت ملی خود چشم‌پوشی نمی‌کند و موشک‌ها نیز ابزار دفاعی ما و مسئله دفاعی ما هستند. بنابراین هیچ‌کس در خصوص آن‌ها گفت‌وگو نمی‌کند. اینکه آیا همسایگان ما حاضرند در خصوص صدها میلیارد دلار «تجهیزات زیبای نظامی آمریکایی» که به منطقه ما سرازیر شده، گفت‌وگو کنند، اینکه آیا ایالات متحده حاضر است این کار را متوقف کند و اینکه آیا طرف دیگر حاضر است در خصوص چنین موضوعاتی گفت‌وگو کند، موضوعی است که گذشت زمان نشان می‌دهد. باید صبر کرد و دید. اما هیچ‌کس در خصوص این دست از موضوعات گفت‌وگویی نخواهد کرد.

در خصوص موضوعات منطقه‌ای هم، اختلافات زیادی میان ما و ایالات متحده وجود دارد. ما همواره به صراحت گفته‌ایم که ایالات متحده همراه با رژیم اسرائیل، دلایل ریشه‌ای بسیاری از مشکلات منطقه ما هستند. اگر تجاوزات ایالات متحده در منطقه ما نبود، اگر جنگ در افغانستان و عراق نبود، جنگ‌های دائمی و بی‌پایان به وضعیت عادی در منطقه ما بدل نمی‌شد. تنها چیزی که ما و ایالات متحده در خصوصش توافق کردیم، حل موضوع هسته‌ای بود. متأسفانه، ایالات متحده تصمیم گرفت حتی همین توافق را هم به یک نقطه نزاع میان دو طرف بدل کند. واقعا امیدواریم که ایالات متحده بتواند این مسئله را حل کند. یک نکته پایانی هم اینکه به نظر می‌رسد کسانی در داخل دولت ایالات متحده وجود دارند که تلاش می‌کنند بخشی از تحریم‌ها را به عنوان اهرم علیه ایران حفظ کرده و مورد استفاده قرار دهند. این را یک بار آزمودند و شکست خوردند و بار دیگر هم شکست می‌خورند.

امانپور: آقای خطیب‌زاده، وقت ما رو به اتمام است. از شما بسیار متشکرم که از تهران به ما پیوستید. از شما هم بابت تماشای این برنامه متشکرم.