آیا سربازی اجباری لغو می شود؟

به گزارش صدای ایران از فرارو، خیرا کارزاری برای درخواست از مجلس در راستای پایان دادن به خدمت سربازی اجباری به راه افتاده است. در همین راستا مجلس نیز طرحی بلندپروازنه برای حرفه ای کردن سربازی ارائه کرده است. اما طرح مجلس برای سربازی با انتقاد شدیدی از سوی نیروهای مسلح همراه بوده است. مقامات نظامی می گویند بررسی این طرح در صلاحیت مجلس نیست.

خدمت اجباری سربازی یکی از مسائل و چالش مهم جوانان ایرانی به حساب می‌آید. سالهاست که بحث پیرامون کاهش خدمت اجباری و یا حذف آن داغ است. سیاستمداران بسیاری ادعای حذف سربازی را مطرح کرده اند و برخی با این ادعا به مجلس راه یافته اند. اما تاکنون هیچ تغییر مهمی در قانون سربازی ایجاد نشده است. 


در ماه های اخیر کمپینی برای پایان دادن به سربازی اجباری به راه افتاده است. بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی مخالفت خود را با سربازی نشان داده اند و خاطرات و تجربات خود را در این رابطه مطرح کرده اند. 

منتقدان سربازی اجباری می گویند که این قانون بر میزان ازدواج و کاهش جمعیت در کشور نیز تاثیر زیادی داشته است. 

اخیرا کارزاری هم برای درخواست از مجلس در راستای پایان دادن به خدمت اجباری به راه افتاده است. 

جزییات طرح مجلس 
در ادامه همین تحرکات طرح بلندپروازانه ای در مجلس مطرح شده است که آن را طرح سربازی حرفه ای می دانند. 

ابوالفضل ابوترابی طراح این طرح می گوید: "با سربازی اجباری کارخانه دشمن‌سازی نظام راه انداخته‌ایم. به گفته او، به خاطر قوانین فعلی سه میلیون جوان با عنوان سرباز فراری و غایب، مجرم تلقی می‌شوند." 

او درباره جزییات طرح مجلس گفت: "این طرح ترکیبی از اختیاری و حرفه‌ای شدن است که حقوق و مزایای لازم را سربازان نیز دریافت می‌کنند. درواقع کسانی که مایل به سربازی رفتن نیستند، پول به کسانی می‌دهند که سربازی می‌روند. البته در این طرح اساس اول، برآورد نیاز نیروهای مسلح است. زیرا کشور ایران در بین کشورهای ناامن واقع شده و مسئله امنیت برای آن جز واجبات است. در این طرح، سربازی بعد از دو سال به مدت ۵ سال ادامه خواهد داشت و با این کار به صورت حرفه‌ای سرباز تربیت و آموزش دیده می‌شود. زیرا امروزه جنگ تجهیزات جدید و پیشرفته‌ای دارد و ما نیاز داریم که سربازان در این امر خبره و کارآمد شوند."

او افزود: «به طور میانگین هر سال ۴۰۰ نفر سرباز نیاز داریم. مازاد بر نیاز نیروهای مسلح را اختیاری می‌کنیم و همچنین سربازی را از دو سال به ۵ سال افزایش می‌دهیم. در واقع اگر ۸۰ هزار نفر در سال نیروی انسانی بگیریم، حدود ۳۷۰ نفر نیروی مازاد سرباز داریم. البته دوره سه ماه آموزشی سربازی برای پسران اجباری است و مابقی را تا سن ۵۰ سالگی به صورت پرداخت پول به سربازهایی که جذب سربازی می‌شوند، می‌گذرانند.»

ابوترابی درباره حقوق و مزایای سربازان در این طرح گفت: «حقوق سربازان در واقع ۹۰ درصد حقوق افراد رسمی با تمام امکانات خواهد شد. بنابراین باید کامل در اختیار یگان مربوطه باشند، مانند نیروهای مسلح و نمی‌توانند شغل رسمی دیگری داشته باشند. اما می‌توانند علاقه‌مندی‌های دیگر خود را مانند مشاغل کشاورزی، هنری و… ادامه دهند. برای مثال حقوق یک افسر درجه دار به سوابق، تعداد فرزندان، وضعیت تأهل و.. بستگی دارد و حقوق یک کادر اداری به سرباز پرداخت می‌شود. از سویی دیگر خدمت در مرز و یا در شهر نیز در پرداخت حقوق آنها تأثیر دارد.»

او درباره چگونگی پرداخت حقوق سربازان حرفه ای از سوی افرادی که سربازی نرفته اند اظهار کرد: «افرادی که سربازی نمی‌روند باید تا سن ۵۰ سالگی حقوق پرداخت کند و این بستگی به خدماتی است که دریافت می‌کند؛ به عبارتی اگر بیشتر خدمات بگیرد باید درصد بیشتری بدهد. برای مثال کسی که سفر خارجی دارد باید ۵۰ درصد عوارض خروج را به این امر اختصاص دهد و یا کسانی که خرید و فروش ماشین و مسکن دارند، بیشتر باید عوارض برای تأمین امنیت بدهد. اما کسی که در روستا و مناطق محروم است و یک منزل خرید و فروش کند و یا سفر خارجی نداشته باشد، عوارض تأمین امنیت کمتری پرداخت می‌کند. بنابراین پرداختی‌ها بر اساس عدالت است.»

این نماینده مجلس تاکید کرد: «در این طرح اگر فردی خدمات دریافت می‌کند باید مالیات امنیت خود را بپردازد و البته مانعی هم برای ادامه فعالیت خود در زندگی روزمره نخواهند داشت و حتی قادر به کاندید شدن در انتخابات هم هست.» 

دیگر نمایندگان مجلس نیز از این طرح حمایت کرده اند. امیر حسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو کمیسیون اجتماعی و نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در مطلبی در صفحه توییتر خود نوشت: «باید سربازی اجباری جمع شده و نیروهای متخصص نظامی برای حراست از امنیت و اقتدار کشور استخدام شوند؛ وجود ۳میلیون مشمول غایب نشان‌دهنده ناکارآمدی مدل فعلی است. در شرایط جنگ اقتصادی باید از توان جوانان برای سازندگی و جهش تولید استفاده کنیم؛ نسل جوان سربازان خط مقدم این جنگ هستند».

سردار کمالی سردار کمالی می گوید حذف سربازی اجباری مثل حذف کنکور است

انتقاد نیروهای مسلح از طرح مجلس برای سربازی
اما این طرح مجلس با انتقاد شدیدی از سوی نیروهای مسلح همراه بوده است. مقامات نظامی می گویند بررسی این طرح در صلاحیت مجلس نیست. 

سردار موسی کمالی، مشاور عالی قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی سربازان نیروهای مسلح درباره تجدیدنظر در مدل خدمت سربازی گفت: «یک بحث پیچیده نظامی است و باید فرماندهان عالی‌رتبه نیروهای مسلح و استراتژیست‌های نظامی در این موضوع نظر بدهند. همچنین این بحث‌ها باید در جلسات تخصصی با حضور مسئولین دفاعی و امنیتی کشور مطرح شود نه در توییتر و با اطلاعات و آمار ضعیف و اشتباه.» 

او از سخنان ابوترابی انتقاد کرد و گفت: "آمار ۳ میلیون مشمول غایب، به‌طور ناگهانی پدید نیامده و برای غایبان یک سال و ۲ سال و حتی ۱۰ سال اخیر نیست. این میزان مربوط به تعداد غایبینی است که متولد سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۲ هستند؛ یعنی ۳ میلیون مشمول غایب طی حدود ۲۶ سال. بنابراین آمار ۳ میلیون غایب، به‌طور دفعی و در یک بازه زمانی کوتاه پدید نیامده است. لذا آمار میلیونی غایبان، پدیده جدیدی نیست."

به عقیده سردار کمالی حذف برخی محدودیت‌های برای مشمولان سربازی همچون محدودیت در دریافت گواهینامه رانندگی در افزایش غیبت مشمولان موثر بوده است. 

او به کمپین‌ها و کارزارهای به راه افتاده در فضای مجازی هم واکنش نشان داد و گفت: «اینکه از سوی برخی جوانان در فضای مجازی این جو ساخته شود که دیگر دوران سربازی وظیفه‌ای به‌سر رسیده است و جوانانی هم که با این جو روبه‌رو می‌شوند، خوش‌شان بیاید و آفرین و بارک‌الله بگویند، نمی‌تواند گامی جدی برای بهینه کردن دوران خدمت باشد.»

سردار کمالی معتقد است تغییر مدل خذمت سربازی شبیه به "حذف کنکور" است. به عقیده او "همانطور که برگزاری یا حذف کنکور، هر کدام دارای مزایا و معایبی است؛ باقی ماندن خدمت دوره ضرورت به شیوه فعلی یا داوطلبانه شدن آن هم، هر کدام مزایا و معایبی دارد."

او تاکید کرد: «بحث تغییر مدل سربازی و داوطلبانه شدن سربازی هم اگر بخواهد تثبیت و اجرا شود و منابع آن تامین شود، مانند حذف کنکور سال‌ها طول می‌کشد و اتفاقی نیست که بتواند با یک تصمیم در عرض چندماه یا چند سال عملیاتی شود؛ ضمن اینکه تصمیم‌گیری درباره سربازی که به مسائل دفاعی و امنیتی ربط دارد، موضوع مهم‌تری از کنکور هم محسوب می‌شود و نیازمند تصمیم‌گیری در سطوح عالی دفاعی و نظامی است."

در همین رابطه سهراب گیلانی، نماینده مجلس یازدهم که از فرماندهان سابق سپاه‌پاسداران و معاون بسیج کل کشور بوده است، تصمیم‌گیری درباره پیشنهاد برچیده شدن سربازی اجباری در ایران به‌معنای داوطلبانه شدن سربازی را در صلاحیت فرمانده معظم کل قوا و نیروهای مسلح دانست.

او به همشهری گفت: «درست است که خدمت سربازی در تعداد قابل توجهی از کشورها اجباری نیست اما وقتی رفع اجباری بودن خدمت سربازی بخواهد برای ایران تجویز شود، باید دید که آیا زیرساخت‌های این کار آماده شده است؟ که البته بعید می‌دانم. اینکه کل نیروهای نظامی را بخواهیم حرفه‌ای کنیم و همه مثل یک نیروی کادری به استخدام نیروهای مسلح دربیایند، به اعتباراتی نیاز دارد. آیا پیش‌بینی اعتبارات این کار بزرگ صورت گرفته است؟ یا پیشنهادهایی که در این‌باره مطرح‌ می‌شود صرفا در حد پیشنهاد تبلیغاتی و انتخاباتی است؟»