حکومت عثمانی تلاش می‌کرد برای اجرای سیاست ضدایرانی خود کُردها را نیز وارد این صحنه کند و استقلال مختصر به امارت را فقط به شرط مخالفت با ایران اعطا می‌کرد.
به گزارش صدای ایران، مارتین وان برویین سن، محقق برجسته حوزه کردی، در کتاب «جامعه شناسی مردم کُرد (آغا، شیخ و دولت) ساختارهای سیاسی و اجتماعی کردستان» به ابعاد مختلف زندگی کردها پرداخته و در این کتاب ۵۰۰ صفحه‌ای انتشارات پانیذ به روابط ترکان عثمانی با کردها به ویژه امارت‌های نیمه مستقل کُرد در دوران عثمانی نیز اشاره کرده و در بخش «قبایل و دولت» به روابط استثمارگونه اربابان و آغاهای کُرد و حکومت عثمانی می‌پردازد.
نویسنده به روابط فرهنگی و به ویژه اشتراکات گسترده کردها و دیگر ایرانیان پرداخته و روابط عثمانی با آغاهای کُرد را بر محور دشمنی عثمانی با ایران می‌داند و می‌گوید حکومت عثمانی تلاش می‌کرد برای اجرای سیاست ضدایرانی خود کردها را نیز وارد این صحنه کند و استقلال مختصر به امارت را فقط به شرط مخالفت با ایران اعطا می‌کرد.
او در صفحه ۱۹۳ کتاب می‌گوید «امپراطوری عثمانی از این جهت با دیگر دولت‌های معاصر متمایز بود که در ازای بیعت سیاسی روسا و مخالفتشان با ایران، آنان را در وضع و موقع نیمه مستقل خود در اداره امارات باقی می‌گذاشت. البته، عثمانی بعدها به بهانه اصلاحات اداری به این وضعیت پایان داد».
نویسنده در ادامه به استفاده ابزاری عثمانی از اربابان و آغاهای کُرد در جنگ های مختلف به ویژه علیه روسیه نیز اشاره می‌کند و ادامه آن را تا سال‌های اوایل تاسیس جمهوری ترکیه می‌داند که مصطفی کمال آتاترک در جنگ‌های استقلال علیه روسیه، یونان و انگلیس از کمک‌های گسترده قبایل کُرد استفاده و پس از موفقیت بلافاصله آنان را سرکوب کرد.
مارتین وان برویین سن در صفحه ۱۹۴ کتاب خود می‌گوید عثمانی با ایجاد آشوب و بی‌ثباتی و بهره‌برداری از ضعف حکومت صفوی، بخش‌های عظیم مناطق کردنشین را از ایران جدا و به خاک خود ضمیمه نمود و این مرز تاکنون دستخوش تغییرات ناچیز بوده است.
این در حالی است که در جامعه کُرد فقط آغاها و اربابان از عثمانیان مستفید و مردم عادی همیشه زیر سم اسب‌های جنگ های متعدد عثمانی علیه ایران در مناطق مرزی امروزی لگد مال می‌شدند.
این محقق آلمانی برخورد سلیقه‌ای و خانوادگی خاندان صفوی در انتخاب حاکمان استان‌های کردنشین ایران تا دیاربکر را نیز عاملی مهم در شکست نیروهای ایرانی و از دست رفتن تمام خاکی می‌داند که امروز به عنوان کردستانات ترکیه، عراق و سوریه مشهورند و در اصل جزو خاک ایران بودند.
نویسنده به نام علاالدوله حاکم شجاع دیاربکر به عنوان نمونه اشاره می‌کند که حکومت صفوی محمد بیگ استاجلو، شوهر خواهر شاه اسماعیل، را جایگزین او کرد و وی مردی بی‌کفایت بود. نقش او در سقوط مناطق کردنشین ایران مهم بود.
اگر شاه اسماعیل به جای سران کُرد اقوام خود را حاکم نمی‌کرد، امکان شکست در برابر عثمانی بسیار کم بود. همان طور که می‌دانیم امروز نیز سیاست عثمانی به شکلی رادیکالتر در ترکیه ادامه دارد و حتی به صورت رسمی وجود کردها را نیز انکار می‌کنند.
آخرین اخبار
