موج سواری تندروها روی اشتباه کامرون

سفر روحاني به نيويورك دو پيام عمده براي داخلی‌ها و خارجی‌ها از جمله دوستان و دشمنان داشت. پيام واضح و روشن سفر رئیس‌جمهور کشورمان ورود ايران به یک شرایط تازه است. تقريبا نزديك به يك دهه دشمنان ایران تلاش کردند تا کشور ما را در انزواي سياسي و اقتصادي قرار دهند. بر همین اساس از رقباي منطقه‌اي تا دوستان و دشمنان كشورمان آنچه در ذهن داشتند در نقشه خاورميانه پياده کردند. پيام سفر روحاني به نیویورک اما پايان عصر ایران‌هراسی در عرصه بین‌المللي تلقی می‌شود. اما در رويكرد داخلي سفر روحاني به نيويورك اين پيام را به فعالين سياسي رساند كه دوران گذشته به پايان رسيده است. يك اصل مهم در روابط بین‌الملل، محدودكردن بازي يك واحد سياسي قدرتمند منطقه‌ای و بي‌اثر كردن ميزان اثرگذاري اين واحد سياسي است. در این راستا قريب به يك دهه بازي قدرت‌هاي منطقه‌ای و بین‌المللي معطوف به محدودكردن تهران بود. اما همگان ديدند كه با روي كار آمدن دولت يازدهم و بيش از يك سال فعاليت اين دولت، آنچه می‌‌‌توان به عنوان سند افتخار از آن ياد كرد همين سياست خارجي فعال و پوياي دولت تدبیر و امید است. سايه تهديد و تحريم كم‌كم از كشورمان رخت بربست. اما كساني هستند كه اين رويكرد را نمي‌پسندند و منتظرند تا تيغ انتقاد خود را عليه دولت و دستگاهي به كار گيرند كه نماد حضور فعال در عرصه دیپلماتیک است. بدين ترتيب سخنان جیمز كامرون نخست‌وزیر انگليس، بهانه‌اي را فراهم كرد تا مخالفان داخلي روحاني اين هفته بيكار نباشند. يك ديدار، احوالپرسي، يك سخنراني و حتي هر حركت رئیس‌جمهور، رصد می‌‌‌شد تا شايد بهانه ديدار كامرون و حسن روحاني فراهم شود. هر چند ديدارهاي روحاني با مسئولان ارشد كشورهای دیگر كاملا هماهنگ بود، اما بهانه براي دلواپسان دولت روحاني فراوان است. ديدار با كامرون جوان و سپس موضع‌گيري او در مجمع عمومي سازمان ملل و اين بار فشار بر رئیس‌جمهور محبوب دولت يازدهم. 

مرد روزهاي سخت دولت يازدهم، كسي نيست جز دكتر محمدجواد ظريف. سخنان كامرون در مجمع عمومي بهانه‌ای شد براي فشار منتقدان دولت بر وزیر خارجه کشورمان. هرچند کامرون جوان در سخنان خود ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرد و گفت که ایران باید برنامه هسته‌ای‌ و رفتار با مردمش را تغییر دهد اما او نبايد فراموش می‌‌‌كرد، تهران تنها عامل ثبات منطقه است؛ ظاهرا انگلستان می‌‌‌خواهد بگويد كه در صورت عدم رسيدن به توافق، مقصر ايران است. اين فرار به جلو زماني صورت گرفت كه انگلستان فهميد گفت‌وگوها به سمتي پيش می‌‌‌رود كه مد نظر سران این کشور نيست. همگان می‌‌‌دانند ايران گام‌هاي محكمي برداشته است. مذاکره‌کنندگان کشورمان طی مدت مذاکره طوری عمل کردند که به سختی می‌‌‌توان ایران را متهم به کم‌کاری و وقت‌کشی کرد. همکاری با آژانس هم به نحوی بود که گزارش‌های مثبت در رابطه با همکاری‌ها منتشر شد. چهره‌ای که از ایران توسط دشمنان منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد شده بود، شکسته شد و امکان بازگشت به نقطه قبل از توافقنامه ژنو عملا غیرممکن است. 10ماه مذاکره صورت گرفت و آرامش نسبی بر فضای سیاسی و اقتصادی، بازار ارز، نفت و گاز و... حاکم شد. تهدید‌ها کاهش یافت و حال كه ايران به توافقاتش پایبند است می‌‌‌توان گفت اين ما بوديم كه گام نهايي را برداشتيم. اكنون نوبت 1+5 است كه تصميم بگيرند و به نظر می‌رسد سخنراني كامرون فرار به جلويي بيش نبوده است. 

براساس تحلیل برخی سیاسیون قرار بود یخ روابط ایران و انگلیس پس از دیدار سران دو کشور آب شود، اما سخنان کامرون در مجمع عمومی سازمان ملل یخ روابط دو کشور را دوباره منجمد کرد. نخست‌وزیر انگلیس در سخنان خود گفت: ایران باید فرصت داشته باشد تا نشان دهد می‌‌‌تواند بخشی از راه‌حل منطقه (در مبارزه با داعش) باشد و نه بخشی از مشکل. صبح امروز من با رئیس‌جمهور روحانی دیدار کردم، ما اختلاف‌نظرهای شدیدی داریم. ایران از گروه‌های تروریستی حمایت می‌‌‌کند، برنامه هسته‌ای اش، رفتارش با مردمش، همه اینها باید تغییر کند. همين چند جمله کافی بود تا کسانی كه 8 سال گذشته در مقابل دهها بيانيه، قطعنامه و تحريم‌هاي یک‌جانبه و چندجانبه سكوت كردند حال بهانه براي فشار به دولت يازدهم و مرد روزهاي سختش به دست بیاورند. برخي از نمايندگان مجلس می‌‌‌خواهند مرد روزهاي سخت را به خاطر سخنان كامرون به مجلس بخوانند. اما بسياري از نمايندگان مجلس خلاف نظر این اقليت را دارند. آنها معتقدند ظريف علم غيب نداشته و رفتار انگلستان خارج از چارچوب بازي‌هاي ديپلماتيك است. چنانكه عزت ا... يوسفيان‌ملا در گفت‌وگو با آرمان معتقد است: «ظريف جز در راه جمهوري اسلامي و اعتلاي آن گام برنداشته است، اكنون نوبت 1+5 است که تصميم نهايي را بگيرند. ايران تصميم خود را گرفت. اين كه غرب بازي جديدي را آغاز كرده است اين نوع لحن تقصير ظريف نيست.»

بازي «كي مقصر است و چه كسي بايد تصميم نهايي را بگيرد» بازي جديد برخي از اعضاي 1+5 است كه كليد آن در سخنراني‌هاي باراك اوباما و كامرون زده شد. اگر در داخل كشور كساني همراهي كنند و حتي به دنبال فشار بر وزارت خارجه باشند اشتباه می‌‌‌كنند. 

صادق زيباکلام، درواکنش به اظهارات ديويد کامرون درباره ايران گفت: اين حق نخست‌وزیر انگليس است مطالبي که از نظر خودش درست می‌‌‌داند را بگويد اما باتوجه به فضايي که در نتيجه ديدار نخست‌وزیر انگليس با حسن روحاني پس از 35 سال به وجود آمده بود اين اظهارات خيلي پختگي و سعه‌صدر آقاي ديويد کامرون را نمي‌رساند. وي افزود: سخنان آقاي ديويد کامرون 35سال است که از سوي انگليس‌ها گفته می‌‌‌شود بنابراين لازم بود ايشان مقداري لحن خودش را تغيير می‌‌‌داد زير از آنجايي که به نظر می‌‌‌رسد تغيير و تحولاتي در ايران به وجود آمده آنها نيز بايد يک گام پيش می‌‌‌آمدند. به هرحال ضمن اينکه آقاي ديويد کامرون حق اظهارنظر دارد اما متاسفانه ايشان کار درستي انجام نداد چراکه ديپلماسي به اين معناست که از حق هنرمندانه و به صورت شايسته‌تري استفاده شود. اما به نظر می‌رسد این اقدام به هر صورت به نفع تندروهاي ايراني تمام شده است.