کاهش سهم ایران در تجارت با کشورهای عربی

صدای ایران- مریم یعقوبی مدير رسانه و تبليغات كمپين بين المللی لاو محمد در ايران معتقد است که تحریم ها تاثیر چندانی در تجارت ایران با عراق و افغانستان نداشته است و در عین حال نسبت به کاهش میزان تجارت ایران با کشورهای عربی هشدار داد.

 

در ادامه پاسخ های یعقوبی به پرسش های صدای ایران در زمینه تجارت با همسایگان از نظر می گذرد: 

 

آیا از کالاهای ایرانی در کشورهای عربی استقبال می شود؟ اگر نمی شود علت اصلی آن چیست؟
کشورهای عربی از دیرباز جزء شرکای تجاری مهم ایران بوه اند. در پنج ماهه نخست امسال حدود ۲.۵ میلیارد دلار کالای غیرنفتی از ایران به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و خاورمیانه داشته است. اما شاید از تمام پتانسیل همسایگی با این کشورها استفاده نکرده ایم. عدم توجه به تغییرات رفتار مصرف کننده به ویژه در سال های اخیر و کم توجهی به روندهای تجارت خارجی، باعث شده تا رقبای نوظهور به عرصه بیایند و سهم ایران از کیک صادراتی کشورهای عربی را به نسبت پتانسیل موجود کاهش داده اند که کم توجهی به این موضوع قطعا در بلندمدت به ضرر تجارت خارجی ما خواهد بود. در حوزه صادرات بایستی به تفاوت در فرهنگ ها، سلایق و ذائقه ملل مختلف بسیار توجه داشت. مثلا ممکن است یک کالای خاص و لوکس در کشوری مثل امارات به راحتی به فروش برسد اما همان کالا در عراق فروش نرود. یا حتی در مناطق مختلف عراق، فرهنگ های مختلفی حاکم است که بایستی با مطالعه دقیق به این بازارها ورود کرد.

کالاهای ایرانی که صادر می شود از کیفیت کافی در بازارهای رقابتی کشورهای همسایه برخوردار هستند؟
به طور کلی کالاهای ایرانی کیفیت مطلوبی دارند. اما مهم تر از کیفیت فعلی محصولات، حفظ کیفیت کالاها در بلندمدت است. در این حوزه بایستی با یک نگاه استراتژیک و چشم پوشی از سودهای مقطعی و نه چندان بادوام، زمینه را برای ورود سایر کالاهای ایرانی فراهم آورد. البته در حوزه کالاهایی مثل زعفران که در آنها مزیت رقابتی مطلق داریم باید به سمت بسته بندی حرفه ای و برندینگ حرکت کنیم تا در بین رقبا سرآمد باشیم.

مشکلات اصلی صادرکنندگان به کشورهای همسایه چیست؟
هرچند تحریم ها و مشکلات متعاقب آن مثل بحث جابجایی پول بر روابط تجاری ایران و همسایگانش تاثیر کمتری به نسبت تجارت با سایر نقاط جهان داشته اما بی تاثیر هم نبوده. از طرفی زیرساختهای ناکافی چه در داخل و چه در برخی از بازارهای هدف، به عنوان یک سرعت گیر در مسیر صادرات به همسایگان محسوب می شود.

آیا دولت حمایت کافی از صادرات کالاهای ایرانی می کند؟ چه پیشنهادهایی در این مورد دارید؟
شاید نیت دولت در این زمینه خوب بوده اما در عرصه عمل، خروجی قوانین و بخشنامه های مختلف، رضایت صادرکنندگان را جلب نکرده و بعضا مانع آن ها نیز می شود. این در حالیست که به ویژه در این روزها که دولت بیش از پیش نیازمند ارز است، صادرکنندگان می توانند به عنوان بازوی دولت در بخش تامین ارز مورد نیاز کشور عمل کنند. استفاده از آرا و نظرات نخبگان و افراد باتجربه در حوزه بازرگانی خارجی به ویژه بخش خصوصی که مشکلات را با پوست و استخوان خود و از نزدیک لمس می کنند، می تواند زمینه را برای تسهیل تجارت، شفافیت بیشتر و کاهش قوانین دست و پاگیر مهیا کند. به ویژه در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان سال رونق تولید نام گذاری شده است. طبیعتا برای کالای تولید شده بایستی بازاریابی  کرد و چه بازاری بهتر از بازارهای خارجی که درآمد ارزی را به کشور سرازیر می کند و می تواند بسترساز گشایش واقعی در حوزه اقتصاد باشد.

آیا تحریم های آمریکا تاثیری بر صادرات و فروش کالاهای ایرانی در منطقه و کشورهای عربی دارد؟
قطعا تحریم‌ها تاثیر منفی و معنی‌داری بر صادرات غيرنفتی کشور داشته و ایران را دچار چالش‌های عدیده‌ای کرده است، به‌ویژه اقتصاد کشور که با دو گزینه موثر نرخ ارز و قیمت‌های جهانی که تعیین‌کننده قیمت پایه همه محصولات در جهان و به‌ویژه ایران به شمار می‌آید. جملگی بر این باورند که تحریم‌های اعمال‌شده بر ایران ورود و خروج کالاهای اساسی را ممنوع کرده و گردش مالی ایران را با سایر کشورهای جهان به حداقل رسانده است، این امر موجب کاهش روابط تجاری و درنتیجه افول تجارت بین‌الملل و توقف دادوستد شده. البته میزان تاثیرگذاری تحریم‌ها در کشورهای مختلف متفاوت است. ویژگی‌های اقتصادی کشور تحریم‌شده، میزان تولید کالاهای استراتژیک، پیوستگی عمیق اقتصادی میان کشور تحریم‌شده ي ايران  با سایر کشورها و بنگاه‌های اقتصادی دنیا، وجود امکانات و ابزارهای ارتباطی پیشرفته برای کنترل مبادلات تجاری، مالی، پولی و امکان استفاده از ابزارهای مختلف برای اعمال فشار بر بنگاه‌های اقتصادی سایر کشورها ازجمله عواملی است که در کارآمدی یا عدم کارآیی تحریم اقتصادی علیه یک کشور موثر استدرواقع هر چه ساختار مالی مقصد کالاهای صادراتی کشور، توسعه‌یافته‌تر و منسجم‌تر باشد، امکان اعمال قوانین بین‌المللی ازجمله تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا در آنها بیشتر است.ازاین‌رو صادرات سنتی به کشورهای همسایه خصوصا عراق و افغانستان، تاثیر منفی چندانی از تحریم‌ها نپذیرفته و در مقابل، به‌دلیل افزایش نرخ ارز، سودآوری صادرات به این کشورها بیش‌ازپیش افزایش چشمگیری یافته است. به‌نحوی‌که طبق آمار و اطلاعات گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات به عراق ۳۸ درصد و افغانستان ۵ درصد ازنظر ارزش صادرات رشد داشته ‌است. این درحالی است که صادرات ایران به امارات و کره‌جنوبی که اقتصادهای نسبتا توسعه‌یافته‌تری دارند، به ترتیب ۱۲ و ۴۱ درصد ازلحاظ ارزشی با کاهش مواجه شده ‌است