دادن اختیار خرید و فروش سهام در بورس چیست؟

صدای ایران- یکی از ابزارهایی که در روزهای پرتلاطم بازار می‌تواند نوعی بیمه برای معامله‌گران باشد، قرارداد اختیار خرید و اختیار فروش است. در روزهای اخیر هم در جهت افزایش اعتماد معامله‌گران حقیقی به بازار بورس، این قراردادها توجه زیادی را جلب کرده‌اند.


تعریف اختیار خرید و اختیار فروش
در تعریف فنی اختیار خرید (Call Option) و اختیار فروش (Put Option) یا در کل اختیار معامله (Option) یک ابزار مشتقه در بازارهای مالی است که اختیار خرید یا اختیار فروش یک دارایی مشخص را به خریدار قرارداد اختیار خرید یا خریدار اختیار فروش می‌دهد.

اما درک این تعریف فنی خصوصا برای کسانی که در بازار سهام تازه وارد هستند سخت است. پس بگذارید با یک مثال جلو برویم.

اختیار فروش سهم فملی
در حال حاضر یعنی ۷ مهر سال ۹۹ قیمت سهم فملی 2920 تومان است. می‌دانیم که بازار در حال حاضر روند منفی دارد و همین قیمت هم در کف قیمت امروز است و 96 میلیون صف فروش پشت آن وجود دارد.

کمابیش همه می‌دانیم که اصلاح فعلی بازار تمام می‌شود و احتمالا در چند ماه آینده شاهد رشد بازار باشم. طبق محاسبات و تحلیل‌های ما هم همین سهم فملی می‌تواند قبل از عید سال ۱۴۰۰ مثلا تا ۴ هزار تومان رشد کند.

اما بازار منفی است. با اینکه می‌دانیم بازار رشد می‌کند و تحلیل‌های ما هم نشان می‌دهد که سهم فملی تا ۴ هزار تومان رشد می‌کند اما کمی شک هم نداریم؛ زیرا تحلیل‌های تکنیکال در بهترین حالت تا ۸۰ درصد دقت دارند و تحلیل‌های بنیادی با اینکه مطمئن‌تر هستند، اما ترسیم یک خط زمانی در‌ آن‌ها کار راحتی نیست. مگر در حالتی که شما بخواهید سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت چندساله انجام دهید.

در این حالت یک اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش فملی منتشر می‌شود. سررسید این اوراق ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ و قیمت تضمینی خرید فملی نیز در آن ۴ هزار تومان است.

هر قرارداد اختیار فروش فملی تضمین‌کننده خرید ۱۰۰۰ سهم است و برای خرید آن نیز شما باید به ازای هر سهم ۱۰۰ تومان پول پرداخت کنید.

بورس تهران
شما ۲ برگه قرارداد اختیار فروش فملی معادل اختیار فروش ۲۰۰۰ هزار سهم را می‌خرید. برای خرید این دوبرگه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان نیز پرداخت می‌کنید. از آن‌سو از بازار سهام ۲۰۰۰ سهم خود فملی را هم می‌خرید. ارزش خرید شما با احتساب قیمت 2920 تومانی هر سهم، برابر ۵ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان می‌شود.

در برگه اختیار فروش، فروشنده این اوراق (الکترونیکی) حق اختیار فروش سهم فملی در تاریخ ۱۵ فروردین ۹۹ را با قیمت ۴ هزار تومان به ازای هر سهم به شما داده است. شما می‌توانید از این حق خود استفاده بکنید یا نکنید. برگه اختیار فروش است و اختیار فروش دست شما است.

مطالعه بیشتر:
 ۵ سوگیری شناختی که بر معاملات بازار سهام اثر می‌گذارند
حال فرض کنید به تاریخ ۱۵ فرودین ۱۴۰۰ که سررسید این قرارداد اختیار فروش است رسیده‌ایم. چند اتفاق می‌تواند رخ دهد.

۱- قیمت سهم فملی کمتر از ۴ هزار تومان است
مثلا در این تاریخ قیمت سهم فملی ۳۷۰۰ تومان است. در این حالت شما می‌توانید از اختیار فروش خود استفاده کنید. فروشنده این قرارداد اختیار فروش نیز طبق این قرارداد باید سهم فملی را در این تاریخ با قیمت ۴ هزار تومان از شما بخرد.

در این حالت شما با سرمایه‌گذاری ۶ میلیون و ۴۰ هزار تومان، به سود ۱ میلیون و ۹۶۰ هزارتومانی رسیده‌اید؛ یعنی ۳۳ درصد سود کرده‌اید.

۲- قیمت سهم فملی بیشتر از ۴ هزار تومان است
فرض کنید در تاریخ سررسید قرارداد اختیار فروش، قیمت سهم فملی ۴۵۰۰ تومان است. در این حالت شما ۲۰۰۰ هزار سهم خود را می‌فروشید و ۲ میلیون و ۹۶۰ هزار تومان معادل ۴۹ درصد سود می‌کنید.