چرا بزرگان هنر به جان هم افتاده اند؟

چندی است هنرمندان نامی عرصه های مختلف هنری طی انتشار یادداشتهای تند و تیز یا در قالب برنامه های زنده تلویزیونی یا در اجرای برنامه زنده مثل گردهمایی کنسرت و... یکدیگر را مورد خطاب قرار می دهند و  علنی دعواهای شخصی خود را به رسانه ها می کشانند گزارش پیش روی به این مسئله می پردازد.

زمانی شعار هنرمندان و آنهایی که دستی بر آتش هنر داشتند نقد سازنده بود و نقد سازنده تنها در مطبوعات منتشر می شد یا نهایتأ منتقدی در یکی از تلویزیونهای داخلی با حضور صاحب اثر روبروی هم می نشستند و در قالب گفتمان با هم بحث ادبی می کردند و یکدیگر را به چالش می کشیدند و همه چیز تمام می شد و ختم بخیر می شد می رفت پی کارش!

اکنون شرایط تغییر کرده است و اعتراض ها شکل دیگری به خود گرفته اند و بحث و جدل های رسانه ای به گونه ای دیگر بیان می شوند. رسانه ها شیپورهای رنگارنگی شده اند که هر آدمی را به اعتراض ترغیب می کنند.

این روزها بزرگان عرصه های هنری در رسانه ها یکه تازی می کنند و با انتشار نامه ها و بیانات اعتراضی، شخص مقابل خود را مورد حمله قرار می دهند. طرف مقابل ماجرا نیز با انتشار جوابیه ای طرف اول را هدف قرار می دهد و در این میان مخاطب به تماشا می نشیند و نگاه می کند و انگشت حیرت به دندان می گزد! ماجرا دقیقأ مشابه این است که دو دوست، دو همکار از محل کار یا از خانه خود بیرون بیایند و علنی و بی محابا در حضور دیگران به دعوا با یکدیگر بپردازند و مسائل شخصی یکدیگر را در گوش شاهدان ماجرا فریاد بزنند!

چندی پیش دکتر قطب الدین صادقی(مدرس، پزوهشگر و کارگردان نامی تئاتر) با انتشار یادداشتی به عملکرد تعدادی از کارگردانهای تئاتر اعتراض کرده بود و رحمانیان و محمد یعقوبی( نویسنده و کارگردان تئاتر) در یادداشتی دیگر قطب الدین صادقی را خطاب قرار داده بودند.

یادداشت تند و تیز محمد رحمانیان که محمد عمروآبادی، مدیریت سایت تیوال را خطاب قرار داده بود موردی دیگر در حوزه تئاتر است. این اتفاق زمانی می افتد که مخاطبان سایت تیوال به قیمت بلیت نمایش "ترانه های محلی" اعتراض می کنند. سایت تیوال و محمد عمروآبادی به این نامه عکس العمل نشان می دهند و نامه رحمانیان را در سایت تیوال منتشر می کنند و با توضیح درباره این اتفاق به دفاع از خود بر می خیزند. رحمانیان چندی بعد نامه خود را از صفحه شخصی اش حذف می کند و ماجرا مسکوت می ماند!

مورد دیگر اختلاف میان عزت الله انتظامی و بهروز غریب پور است که چند روزی تیتر اول جراید کثیر الانتشار می شود.

عزت الله انتظامی و فرزندش طی یادداشتی منتشر شده در روزنامه شرق بهروز غریب پور، نویسنده و کارگردان نامی تئاتر را خطاب قرار می دهند و او را به نشر اکاذیب متهم می کنند و مدتی بعد او را به دادگاه فرا می خوانند به این دلیل که بهروز غریب پور(طراح خانه موزه انتظامی) خانه انتظامی را آنگونه که آقای بازیگر می خواسته طراحی نکرده است. پس از این یادداشت غریب پور نیز یادداشتی را منتشر می کند و به وسیله آن از خود دفاع می کند و ...

ابراهیم حاتمی کیا اخیرأ در برنامه هفتگی هفت(برنامه ای تخصصی درباره سینما) به طور غیر مستقیم عباس کیارستمی را خطاب قرار می دهد و او و شیوه فیلم سازی اش را را مورد انتقاد تند و تیز قرار می دهد.

چند روز بعد عباس کیارستمی طی یادداشتی از خود دفاع می کند و پس از انتشار  یادداشت، اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر طی یادداشتی دیگر، عباس کیارستمی را خطاب قرار می دهند و به این وسیله از حاتمی کیا دفاع می کنند. (که این ماجرا هنوز ختم بخیر نشده است!)

مورد دیگر اینکه مرضیه برومند در مصاحبه ای با روزنامه شرق مطالبی را بیان می کند که خشم محمد علی طالبی (کارگردان سینما) را بر می انگیزد و محمد طالبی نیز با انتشار یادداشتی بلند بالا مرضیه برومند سالهای پیش را به نقد می کشد و درباره شهر موشهای 1 و اتفاقات حاشیه ای این اثر افشاگری می کند.

آلبوم "نه فرشته ام نه شیطان همایون شجریان" نقدهایی را از جانب بزرگان موسیقی به همراه داشت که در برنامه جشن موسیقی این نقدها به بحث و جدل لفظی بزرگان موسیقی ختم می شود.

پس از انتشار آلبوم اخیر همایون شجریان،حسین علیزاده درباره این اثر می گوید: این آلبوم یک اثر سنتی نیست و یک اثر پاپ است.

طرفداران همایون شجریان به نظر حسین علیزاده عکس العمل منفی نشان می دهند و در جشن موسیقی که چند روز اخیر برگزار شد تهمورث پورناظری به دفاع از همایون شجریان بر می خیزد و حسین علیزاده در همان مراسم با جواب های تند و تیز در محضر مخاطبان از گفته خود دفاع می کند.

مورد دیگر نقد آلبوم بعد "یازدهم" حافظ پور ناظری است. این آلبوم توسط هوشنگ کامکار نقد می شود و حافظ پور ناظری در یادداشتی بلند بالا به تندی از خود و اثرش دفاع می کند.

اینکه هنرمندان به نقد و بررسی آثار یکدیگر بپردازند عمل پسندیده ای و کارآمدی است. اینکه کارگردان نامی تئاتر روش و خط مشی کارگردان یا کارگردانهای دیگر را مورد ارزیابی قرار دهد می تواند اتفاق خوبی را در عرصه تئاتر رقم بزند اگر شخصیت افراد مورد اهانت قرار نگیرد. این که استاد بزرگ موسیقی اثر هنرمند جوان این رشته را نقد کند سازنده است اگر طرفین از خط قرمزهای مرسوم اجتماعی گذر نکنند. اینکه کارگردان سینما در گذشته با یکی از عواملش چه رفتاری داشته مربوط به گذشته است و مشکلات حل نشده گذشته، مشکلات شخصی محسوب می شوند اگر تأثیری مثبتی بر روند امروز سینما نداشته باشند.

آیا بزرگان می دانند از لحاظ اجتماعی و هنری در چه جایگاهی قرار دارند؟ اگر چنین است پس این دعواهای شخصی ـ رسانه ای برای چیست؟ اگر هنرمندان به مخاطبان آثار خود احترام می گذارند چرا مباحث و مسائل شخصی خود را با او در میان می گذارند؟ و اگر نمی دانند، چطور به آن مخاطب شناسی درست رسیده اند و توانسته اند در طول سالیان طرفدارانی پیدا کنند؟

دعواهای این چنینی شاید در نگاه اول جذابیتی برای مخاطب نداشته باشد اما با یک بازنگری سطحی می توان فهمید که مخاطبان نسبت به اعمال و عکس العملهای هنرمند مورد علاقه شان حساسند و ناخودآگاه دوست دارند از زندگی افراد بزرگ زندگی شان با خبر شوند و حساسیت ماجرا نیز در همین نکته نهفته است. همین حساسیت مخاطب می تواند علاقه و احساس او را تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود هنرمند مد نظر او، مثل بتی از وسط به دو نیم شود زیرا آنی نیست که مخاطب تصور می کرده است.

با این توضیحات باید گفت فرافکنی اخلاقی هنرمندان تنها در نگاه اول برای مخاطب جذاب است و بس! هنرمندان حاشیه ساز و علاقه مند به دعواهای شخصی ـ  رسانه ای دیر یا زود طرفداران خود را از دست خواهند داد و از لحاظ اجتماعی در جایگاهی قرار می گیرند که یک شخص غیر هنرمند و غیر مشهور قرار دارد.

کاش هنرمندان برای مخاطبان و علاقه مندان خود ارزش بیشتری قائل شوند.