نگاهی به برخی از اقدامات جهاد دانشگاهی در سال 98
جهاد دانشگاهی، سال ۱۳۹۸ را با طرح‌های پژوهشی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی، فنی- مهندسی، پزشکی و کشاورزی آغاز کرد و در نهایت با بهره‌برداری از برخی فناوری‌های به ثمر نشسته و مشخص شدن نتایج تعدادی از تحقیقات به پایان رساند. در این گزارش سعی کردیم نگاهی اجمالی به برخی اقدامات جهاد دانشگاهی در سالی که گذشت داشته باشیم.
به گزارش صدای ایران، جهاد دانشگاهی سالی که گذشت را در حالی آغاز کرد که در آذر سال ۹۷ دستاوردها و توانمندی‌های فناورانه این نهاد به مقام معظم رهبری ارائه شده بود و قرار شد ۳۱ طرح فناورانه توسط این سازمان در سال های آینده به بهره‌برداری برسد. معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی گفته است اعتبار ۱۵ میلیون یورویی به این طرح ها که از سال ۱۳۹۸ آغاز شده‌اند اختصاص یافته است. این طرح‌های فناورانه به حوزه‌های فنی- مهندسی، پزشکی و کشاورزی مربوط است.
این نهاد علمی ماه‌های ابتدایی سال ۹۸ را با امضای تفاهم نامه‌هایی با سازمان اقتصادی کوثر، بانک صنعت و معدن، هلال احمر و ایمیدرو آغاز کرد. این تفاهم نامه‌ها به ترتیب با موضوعاتی همچون ارتقای امنیت غذایی، تامین سرمایه طرح‌های جهاد، تولید محصول و به کار بردن فناوری‌های نوین و توسعه فناوری در حوزه مهندسی پایه به امضای طرفین رسیدند.
از پیمایش‌های علوم انسانی تا تفاهم‌نامه مقابله با فقر
در سال ۱۳۹۸ در حوزه علوم انسانی، جهاد دانشگاهی نتایج پیمایش ملی خانواده را منتشر کرد. به گفته‌ی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی هدف این پیمایش این بوده که نمایانگر وضعیت کل کشور باشد و از سوی دیگر ابعاد و مسائل مختلف حوزه خانواده را مورد بررسی قرار دهد. سازمان برنامه و بودجه کشور حامی اصلی این طرح بوده است. در این پیمایش مباحثی مانند نگرش مردم به ازدواج، سن مناسب ازدواج از دیدگاه مردم، اختلاف سنی مناسب زوجین هنگام ازدواج از نظر مردم، معیارهای انتخاب همسر، شیوه‌های آشنایی زوجین، دلایل افزایش سن ازدواج، اهمیت برگزاری مراسم‌های ازدواج بررسی شده است. کتاب طرح پیمایش ملی خانواده در مراسم سی‌ونهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی و با حضور رئیس‌جمهور رونمایی شد.
در حوزه علوم انسانی، پژوهش های دیگری هم در سال ۹۸ توسط پژوهشگران جهاد دانشگاهی در دست اجرا بوده است. پیمایش ملی در حوزه گردشگری در پژوهشکده گردشگری مشهد و پیمایش ملی هویت ایرانیان و پیمایش ملی سبک زندگی ایرانیان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی از جمله طرح های جهاد دانشگاهی در حوزه علوم انسانی بودند.
علاوه بر آن، در اواخر سالی که گذشت، تفاهم نامه ای میان جهاد دانشگاهی، مرکز پژوهش های مجلس و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امضا شد که طی آن، سند مقابله با تعارض منافع و با هدف مقابله با فقر تدوین خواهد شد.
رونمایی از دکل نفتی
در سال ۱۳۹۸ یکی از مهم ترین طرح های جهاد دانشگاهی در حوزه فنی- مهندسی در بهمن ماه به بهره برداری رسید. ۲۹ بهمن ماه سالی که گذشت، وزیر نفت در خوزستان دکل ۷۲ فتح جهاد دانشگاهی را رونمایی کرد. بیژن زنگنه از خط تولید مته حفاری جهاد دانشگاهی خوزستان هم بازدید کرد. دکل ۷۲ فتح دومین دکل ساخت جهاد دانشگاهی است که در قالب قرارداد ساخت سه دکل میان شرکت ملی‌حفاری ایران و جهاد دانشگاهی ساخته و تحویل داده شده است.
در همین سفر خوزستان بود که قرارداد طراحی و ساخت واحد فرآورش پیش‌ساخته نفت در اهواز بین جهاددانشگاهی و شرکت مهندسی و توسعه نفت نیز به امضا رسید. موضوع این قرارداد انجام خدمات طراحی و مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساخت و نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، تعمیرات و نگهداری و برچیدن واحد پیش‌ساخته (Skid Mounted) فرآورش نفت به میزان متوسط ۵۰ هزار بشکه نفت (STB) در روز در میدان نفتی آزادگان جنوبی است.
یکی از ۳۱ طرح فناورانه جهاد دانشگاهی که قرار است بودجه ی آن از صندوق توسعه ملی تامین شود نیز تولید لوله های مغزی مورد استفاده در حفاری چاه نفت است. به گفته رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران قرار است نمونه آن تولید و نتایج از صنعت مربوطه گرفته شود که اگر نتایج مثبتی در پی داشت تولید انبوه آغاز شود.
داروی نیگلاپسین
در سالی که گذشت، محققان پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی داروی نیگلاپسین را پس از دو سال کار پژوهشی ساختند. مطالعه این دارو روی ۸۰ بیمار مبتلا به مشکلات گوارشی و سو هاضمه انجام شده و نتایج آن در مجلات معتبر دنیا به ثبت رسیده است.نیگلاپسین از روغن سیاه دانه و عسل دارویی که کاملا بومی تهیه شده است. از این دارو در حضور رئیس جمهور و در مراسم سی‌ونهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی رونمایی شد.
پیش از این برای درمان این بیماری ها از داروهای شیمیایی استفاده می شد که دارای عوارض فراوانی بود و با تولید داروی نیگلاپسین این مشکل حل می شود. پیش بینی می‌شود از این دارو سالانه بالغ بر یک میلیون واحد تولید و علاوه بر تامین نیاز داخل به کشورهای دیگر صادر شود. قیمت داروی نیگلاپسین یک سوم مشابه داروهای شیمیایی آن در دنیاست.
از درمان ناباروری با سلول‌های بنیادی خون قاعدگی تا درمان سرطان با سلول‌های خون بند ناف
اما در حوزه پژوهشی عمده طرح های پژوهشی جهاد دانشگاهی در حوزه پزشکی در دو پژوهشگاه ابن سینا و رویان پیگیری می شود. این دو مرکز در سالی که گذشت به ترتیب طرح هایی همچون درمان ناباروری با استفاده از سلول های بنیادی خون قاعدگی و درمان سرطان به کمک سلول های خون بند ناف را پیگیری کردند. در پژوهشگاه ابن سینا فعالیت هایی برای تولید جنین از نژادهای برتر دامی هم در جریان بود.
علاوه بر آن، در اواخر سالی که گذشت، پژوهشگاه ابن‌سینا و سازمان اوقاف بنای همکاری گذاشتند و قرار است در در راه‌اندازی نخستین مزرعه نمونه نژادهای ممتاز گاو در کشور با یکدیگر همکاری کنند. راه‌اندازی این مزارع گامی مهم در جهت کاهش واردات و خودکفایی دامی کشور به شمار می‌آید و با توجه به محدودیت‌های فعلی و آتی در عرصۀ واردات، می‌تواند باعث افزایش دسترسی دامپروان سراسر کشور به نژادهای ممتاز و افزایش ذخایر بانک جنین این نژادها شود.
تولید آنتی‌بادی‌های درمانی دارو درمانگر گاما
در سال ۹۸، آنتی‌بادی‌های درمانی دارو درمانگر گاما هم معرفی شد. استفاده از این محصول، روشی نوین برای پیش‌گیری و درمان بیماری اسهال در دام است.
بنا بر اعلام جهاد دانشگاهی، تاکنون ۲۰ دام‌داری و داروخانه از این محصول استفاده کرده‌اند و سالانه ۳۰۰۰ گوساله با استفاده از این دارو درمان شده‌اند (بالغ‌بر ۱۰۰۰ میلیون ریال در سال از خروج ارز از کشور با عدم خرید انواعی از آنتی‌بیوتیک‌های خارجی صرفه‌جویی شده است). این طرح نیز در مراسم سی‌ونهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی و در حضور رئیس‌جمهور معرفی شده است.
جهاد دانشگاهی و اشتغالزایی
در سالی که گذشت یکی از مهم‌ترین طرح‌های جهاد دانشگاهی در حوزه اشتغالزایی، انعقاد قراردادی برای اشتغال ۴۰ هزار نفر میان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود. این قرارداد همکاری با هدف تداوم اجرای طرح ملی توسعه مشاغل خانگی و توانمندسازی ۴۰ هزار نفر در ۳۱ استان کشور و در حضور رئیس‌جمهور منعقد شد.
موضوع این تفاهم‌نامه توسعه و بهبود مستمر و پایدارسازی کسب‌وکارهای خرد و خانگی در چارچوب طرح ملی توسعه‌ی مشاغل خانگی و از طریق پیاده‌سازی الگوهای موفق، توسعه‌ی اشتغال و کارآفرینی در مناطق، رسته‌ها و گروه‌های هدف با تاکید بر مناطق روستایی و توسعه‌ی کسب‌وکارهای خرد و خانگی از نظر مهارت، استانداردها، کیفیت، تکنولوژی، حضور در بازار، برندسازی محصولی و منطقه‌ای است.
اقداماتی علیه کرونا
با شیوع ویروس کرونا در اسفند ماه سال گذشته نیز جهاد دانشگاهی مانند دیگر نهادهای علمی فعالیت‌هایی را در راستای مقابله با این بیماری طراحی کرد. این فعالیت‌ها در زمینه‌های مختلفی آغاز شد. شرکت‌های دانش‌بنیان جهاد دانشگاهی در ساخت ملزومات مقابله با ویروس کرونا پای کار آمدند، برخی پژوهشکده‌های جهاد دانشگاهی همچون پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی و گیاهان دارویی، خط تولید مواد ضدعفونی‌کننده راه‌اندازی کردند و جهاد دانشگاهی واحد خواجه‌نصیرالدین طوسی هم دستگاهی برای کنترل دمای بدن روی گیت‌های ورودی ساخت. در جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه امیرکبیر البسه‌ی ایزوله ویژه‌ی کادر درمانی بیمارستان‌ها تولید شد و جهادگران واحد استان بوشهر هم تولید ماسک را در دستور کار قرار دادند.
علاوه بر موارد مذکور، با گسترش کووید-۱۹ جهاد دانشگاهی واحد گلستان نیز، شروع به تهیه و توزیع ۲۰ هزار لیتر آب ژاول رایگان در سطح استان کرد. ﭘﻴﺸﺮاﻥ ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ ﺩاﺭﻭیی ﺟﻬﺎﺩﺩاﻧﺸﮕﺎهی اﺳﺘﺎﻥ ﻣﺮﻛﺰی نیز ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﭙﺮی ﺿﺪﻋﻔﻮنی ﻛﻨﻨﺪﻩ را در دستور کار خود قرار داد.
همچنین جهاد دانشگاهی در سال گذشته، برگزاری چندین کنفرانس، سمپوزیوم و جشنواره را هم در کارنامه خود دارد که از آن جمله می‌توان به هشتمین مسابقات ملی مناظره‌های دانشجویی، بیستمین کنگره پزشکی تولیدمثل، پانزدهمین کنگره سلول‌های بنیادی، چهاردهمین کنگره پرستاری باروری، چهارمین کنگره سالانه زخم و ترمیم بافت، پنجمین کنفرانس بین‌المللی وب‌پژوهی، بیست و ششمین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی، پنجمین جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی و دومین جشنواره ملی مهدویت، آئین اعطای تندیس فداکاری اشاره کرد.
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری درباره مراجعه به« دستگاه‌های جوان و خوبی همچون جهاد دانشگاهی» باید دید در سال ۱۳۹۹ مدیران دولتی و غیر دولتی تا چه میزانی با مجموعه هایی همچون جهاد دانشگاهی همکاری می کنند.
این نهاد علمی ماه‌های ابتدایی سال ۹۸ را با امضای تفاهم نامه‌هایی با سازمان اقتصادی کوثر، بانک صنعت و معدن، هلال احمر و ایمیدرو آغاز کرد. این تفاهم نامه‌ها به ترتیب با موضوعاتی همچون ارتقای امنیت غذایی، تامین سرمایه طرح‌های جهاد، تولید محصول و به کار بردن فناوری‌های نوین و توسعه فناوری در حوزه مهندسی پایه به امضای طرفین رسیدند.
از پیمایش‌های علوم انسانی تا تفاهم‌نامه مقابله با فقر
در سال ۱۳۹۸ در حوزه علوم انسانی، جهاد دانشگاهی نتایج پیمایش ملی خانواده را منتشر کرد. به گفته‌ی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی هدف این پیمایش این بوده که نمایانگر وضعیت کل کشور باشد و از سوی دیگر ابعاد و مسائل مختلف حوزه خانواده را مورد بررسی قرار دهد. سازمان برنامه و بودجه کشور حامی اصلی این طرح بوده است. در این پیمایش مباحثی مانند نگرش مردم به ازدواج، سن مناسب ازدواج از دیدگاه مردم، اختلاف سنی مناسب زوجین هنگام ازدواج از نظر مردم، معیارهای انتخاب همسر، شیوه‌های آشنایی زوجین، دلایل افزایش سن ازدواج، اهمیت برگزاری مراسم‌های ازدواج بررسی شده است. کتاب طرح پیمایش ملی خانواده در مراسم سی‌ونهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی و با حضور رئیس‌جمهور رونمایی شد.
در حوزه علوم انسانی، پژوهش های دیگری هم در سال ۹۸ توسط پژوهشگران جهاد دانشگاهی در دست اجرا بوده است. پیمایش ملی در حوزه گردشگری در پژوهشکده گردشگری مشهد و پیمایش ملی هویت ایرانیان و پیمایش ملی سبک زندگی ایرانیان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی از جمله طرح های جهاد دانشگاهی در حوزه علوم انسانی بودند.
علاوه بر آن، در اواخر سالی که گذشت، تفاهم نامه ای میان جهاد دانشگاهی، مرکز پژوهش های مجلس و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی امضا شد که طی آن، سند مقابله با تعارض منافع و با هدف مقابله با فقر تدوین خواهد شد.
رونمایی از دکل نفتی
در سال ۱۳۹۸ یکی از مهم ترین طرح های جهاد دانشگاهی در حوزه فنی- مهندسی در بهمن ماه به بهره برداری رسید. ۲۹ بهمن ماه سالی که گذشت، وزیر نفت در خوزستان دکل ۷۲ فتح جهاد دانشگاهی را رونمایی کرد. بیژن زنگنه از خط تولید مته حفاری جهاد دانشگاهی خوزستان هم بازدید کرد. دکل ۷۲ فتح دومین دکل ساخت جهاد دانشگاهی است که در قالب قرارداد ساخت سه دکل میان شرکت ملی‌حفاری ایران و جهاد دانشگاهی ساخته و تحویل داده شده است.
در همین سفر خوزستان بود که قرارداد طراحی و ساخت واحد فرآورش پیش‌ساخته نفت در اهواز بین جهاددانشگاهی و شرکت مهندسی و توسعه نفت نیز به امضا رسید. موضوع این قرارداد انجام خدمات طراحی و مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساخت و نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، تعمیرات و نگهداری و برچیدن واحد پیش‌ساخته (Skid Mounted) فرآورش نفت به میزان متوسط ۵۰ هزار بشکه نفت (STB) در روز در میدان نفتی آزادگان جنوبی است.
یکی از ۳۱ طرح فناورانه جهاد دانشگاهی که قرار است بودجه ی آن از صندوق توسعه ملی تامین شود نیز تولید لوله های مغزی مورد استفاده در حفاری چاه نفت است. به گفته رئیس سازمان جهاد دانشگاهی تهران قرار است نمونه آن تولید و نتایج از صنعت مربوطه گرفته شود که اگر نتایج مثبتی در پی داشت تولید انبوه آغاز شود.
داروی نیگلاپسین
در سالی که گذشت، محققان پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی داروی نیگلاپسین را پس از دو سال کار پژوهشی ساختند. مطالعه این دارو روی ۸۰ بیمار مبتلا به مشکلات گوارشی و سو هاضمه انجام شده و نتایج آن در مجلات معتبر دنیا به ثبت رسیده است.نیگلاپسین از روغن سیاه دانه و عسل دارویی که کاملا بومی تهیه شده است. از این دارو در حضور رئیس جمهور و در مراسم سی‌ونهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی رونمایی شد.
پیش از این برای درمان این بیماری ها از داروهای شیمیایی استفاده می شد که دارای عوارض فراوانی بود و با تولید داروی نیگلاپسین این مشکل حل می شود. پیش بینی می‌شود از این دارو سالانه بالغ بر یک میلیون واحد تولید و علاوه بر تامین نیاز داخل به کشورهای دیگر صادر شود. قیمت داروی نیگلاپسین یک سوم مشابه داروهای شیمیایی آن در دنیاست.
از درمان ناباروری با سلول‌های بنیادی خون قاعدگی تا درمان سرطان با سلول‌های خون بند ناف
اما در حوزه پژوهشی عمده طرح های پژوهشی جهاد دانشگاهی در حوزه پزشکی در دو پژوهشگاه ابن سینا و رویان پیگیری می شود. این دو مرکز در سالی که گذشت به ترتیب طرح هایی همچون درمان ناباروری با استفاده از سلول های بنیادی خون قاعدگی و درمان سرطان به کمک سلول های خون بند ناف را پیگیری کردند. در پژوهشگاه ابن سینا فعالیت هایی برای تولید جنین از نژادهای برتر دامی هم در جریان بود.
علاوه بر آن، در اواخر سالی که گذشت، پژوهشگاه ابن‌سینا و سازمان اوقاف بنای همکاری گذاشتند و قرار است در در راه‌اندازی نخستین مزرعه نمونه نژادهای ممتاز گاو در کشور با یکدیگر همکاری کنند. راه‌اندازی این مزارع گامی مهم در جهت کاهش واردات و خودکفایی دامی کشور به شمار می‌آید و با توجه به محدودیت‌های فعلی و آتی در عرصۀ واردات، می‌تواند باعث افزایش دسترسی دامپروان سراسر کشور به نژادهای ممتاز و افزایش ذخایر بانک جنین این نژادها شود.
تولید آنتی‌بادی‌های درمانی دارو درمانگر گاما
در سال ۹۸، آنتی‌بادی‌های درمانی دارو درمانگر گاما هم معرفی شد. استفاده از این محصول، روشی نوین برای پیش‌گیری و درمان بیماری اسهال در دام است.
بنا بر اعلام جهاد دانشگاهی، تاکنون ۲۰ دام‌داری و داروخانه از این محصول استفاده کرده‌اند و سالانه ۳۰۰۰ گوساله با استفاده از این دارو درمان شده‌اند (بالغ‌بر ۱۰۰۰ میلیون ریال در سال از خروج ارز از کشور با عدم خرید انواعی از آنتی‌بیوتیک‌های خارجی صرفه‌جویی شده است). این طرح نیز در مراسم سی‌ونهمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی و در حضور رئیس‌جمهور معرفی شده است.
جهاد دانشگاهی و اشتغالزایی
در سالی که گذشت یکی از مهم‌ترین طرح‌های جهاد دانشگاهی در حوزه اشتغالزایی، انعقاد قراردادی برای اشتغال ۴۰ هزار نفر میان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود. این قرارداد همکاری با هدف تداوم اجرای طرح ملی توسعه مشاغل خانگی و توانمندسازی ۴۰ هزار نفر در ۳۱ استان کشور و در حضور رئیس‌جمهور منعقد شد.
موضوع این تفاهم‌نامه توسعه و بهبود مستمر و پایدارسازی کسب‌وکارهای خرد و خانگی در چارچوب طرح ملی توسعه‌ی مشاغل خانگی و از طریق پیاده‌سازی الگوهای موفق، توسعه‌ی اشتغال و کارآفرینی در مناطق، رسته‌ها و گروه‌های هدف با تاکید بر مناطق روستایی و توسعه‌ی کسب‌وکارهای خرد و خانگی از نظر مهارت، استانداردها، کیفیت، تکنولوژی، حضور در بازار، برندسازی محصولی و منطقه‌ای است.
اقداماتی علیه کرونا
با شیوع ویروس کرونا در اسفند ماه سال گذشته نیز جهاد دانشگاهی مانند دیگر نهادهای علمی فعالیت‌هایی را در راستای مقابله با این بیماری طراحی کرد. این فعالیت‌ها در زمینه‌های مختلفی آغاز شد. شرکت‌های دانش‌بنیان جهاد دانشگاهی در ساخت ملزومات مقابله با ویروس کرونا پای کار آمدند، برخی پژوهشکده‌های جهاد دانشگاهی همچون پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی و گیاهان دارویی، خط تولید مواد ضدعفونی‌کننده راه‌اندازی کردند و جهاد دانشگاهی واحد خواجه‌نصیرالدین طوسی هم دستگاهی برای کنترل دمای بدن روی گیت‌های ورودی ساخت. در جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه امیرکبیر البسه‌ی ایزوله ویژه‌ی کادر درمانی بیمارستان‌ها تولید شد و جهادگران واحد استان بوشهر هم تولید ماسک را در دستور کار قرار دادند.
علاوه بر موارد مذکور، با گسترش کووید-۱۹ جهاد دانشگاهی واحد گلستان نیز، شروع به تهیه و توزیع ۲۰ هزار لیتر آب ژاول رایگان در سطح استان کرد. ﭘﻴﺸﺮاﻥ ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ ﺩاﺭﻭیی ﺟﻬﺎﺩﺩاﻧﺸﮕﺎهی اﺳﺘﺎﻥ ﻣﺮﻛﺰی نیز ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﭙﺮی ﺿﺪﻋﻔﻮنی ﻛﻨﻨﺪﻩ را در دستور کار خود قرار داد.
همچنین جهاد دانشگاهی در سال گذشته، برگزاری چندین کنفرانس، سمپوزیوم و جشنواره را هم در کارنامه خود دارد که از آن جمله می‌توان به هشتمین مسابقات ملی مناظره‌های دانشجویی، بیستمین کنگره پزشکی تولیدمثل، پانزدهمین کنگره سلول‌های بنیادی، چهاردهمین کنگره پرستاری باروری، چهارمین کنگره سالانه زخم و ترمیم بافت، پنجمین کنفرانس بین‌المللی وب‌پژوهی، بیست و ششمین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی، پنجمین جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی و دومین جشنواره ملی مهدویت، آئین اعطای تندیس فداکاری اشاره کرد.
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری درباره مراجعه به« دستگاه‌های جوان و خوبی همچون جهاد دانشگاهی» باید دید در سال ۱۳۹۹ مدیران دولتی و غیر دولتی تا چه میزانی با مجموعه هایی همچون جهاد دانشگاهی همکاری می کنند.
خبرهای مرتبط
گزارش خطا
آخرین اخبار