آیا از کرونا بترسیم یا نه؟

به گزارش صدای ایران- مصطفی فیلی محقق و پژوهش‌گر در زمینه بیماری‌های عفونی به ویژه کرونا یادداشتی را در اختیار صدای ایران قرار داده که در بخشی از آن آمده: اصلا نسبت به این ویروس نگران نباشید این ویروس برای یک شخص با سیستم ایمنی سالم ساده تر از یک سرماخوردگی ملایم بروز می کند تا جایی که شاید احساس نشود و براحتی با یک استراحت در منزل درمان می شود. در منزل اگر فرد مبتلا دارید سعی کنید ایزوله سازی شخص و البسه و ظروف و ضد عفونی و جداسازی را جدی بگیرید و همه فرآیند شخص مبتلا از دیگران مجزا شود.

به گزارش صدای ایران، متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:

«بیماری کرونا ویروس که قبلا در انسان شناسایی نشده است و باعث بیماری تنفسی می شود از علائم بیماری می‌توان به ناراحتی در قفسه سینه(شایع)، آبریزش بینی، تب(شایع)، سرفه(معمولا خشک)(شایع)، گلو درد و احساس خستگی(شایع) اشاره کرد که بین ۲ تا ۱۴ روز نمایان می شوند.در کرونا مثل سارس ، مرس و سرماخوردگی ریه ها هدف قرار می گیرند. این بیماری در برخی افراد شدیدتر و با مشکلات تنفسی همراه است و در این موارد میتواند شخص را به سختی در تنفس دچار کند.

میزان کشندگی بیماری کرونا پایین بوده و به ندرت می‌تواند کشنده باشد. بیماری در مواردی بدون علامت، در اکثر موارد ملایم و در موارد اندکی شدید و درصد بسیار ناچیزی کشنده است به شکلی که ۸۰ درصد موارد بیماری ملایم است و ۲۰ درصد موارد بیماری قوی تر ظاهر می شود که اغلب در افراد سالخورده و افراد مبتلا به دیگر بیماری ها مانند: آسم، دیابت، بیماری های قلبی یا بیماران دارای نقص ایمنی است که درصد ناچیزی از این موارد پس از دوره مراقبت و درمان ممکن است با عدم موفقیت و معمولا با آسیب تنفسی و جمع شدن مایع در ریه ها و عدم امکان تنفس یا آسیب به دیگر اعضا مخصوصا در صورت وجود بیماری های دیگر باعث مرگ شود.

نرخ کشندگی کرونا از سارس کمتر و از آنفلونزا بیشتر است بطوری که نرخ کشندگی سارس ۱۰ درصد کرونا ۲ درصد و آنفلونزا ۰.۱ درصد است البته درصد کشندگی کرونا تقریبا به ۱ درصد کاهش پیدا کرده است. معمولا حالت تشدید بیماری در افراد آسیب پذیر بین ۴ روز تا یک هفته بعد از ظهور علائم بروز می‌کند. بیماری کرونا به جز ریه‌ها که عضو اصلی محسوب می شود ممکن است در موارد نادر، در صورت وجود بیماری‌های دیگر، در شرایطی که بیماری پیشرفت داشته باشد یا به علت عوارض داروهای کمک درمانی اعضا دیگر را درگیر کند.

عوارضی مانند: تهوع و استفراغ در قسمت شکم ،در قسمت قلب و رگ های خونی با ضربان نامنظم، خون رسانی نامناسب و افت فشار خون؛ نشانه هایی از افزایش آنزیم های کبدی در کبد و همچنین آسیب کلیوی که هنوز شواهد کافی وجود ندارد که این آسیب به دلیل کاهش اکسیژن است یا توسط بیماری کرونا ایجاد می‌شود.

در زمینه تشخیص، کیت‌های تشخیصی، معاینات و بررسی‌های بالینی وجود دارند متاسفانه بازده کیت‌های تشخیصی محدود بوده در مواردی دقت بالایی نداشته و همچنین مدت زمان دریافت نتایج طولانی است. یکی از نقاط منفی کیت‌های تشخیصی این است که تا ظهور علائم در فرد بیمار ممکن است جواب تست منفی باشد به همین دلیل معمولا چندین تست انجام می‌شود. البته کیت‌های جدید RT-PCR با دقت بالاتر و حداکثر زمان جوابدهی چهارساعته توسط CDC در حال توزیع بین کشورهاست.

متاسفانه هنوز درمان اختصاصی یا واکسنی برای این بیماری وجود ندارد البته خبر خوب اینکه واکسن بیماری کرونا ساخته شده است و در حال گذراندن تست‌های لازم است. در حال حاضر بهترین راه جلوگیری از بیماری کرونا پیشگیری است که شامل: تقویت سیستم ایمنی بدن، مصرف مایعات، مولتی ویتامین‌های طبیعی، پروتئین‌ها، نداشتن استرس، استراحت کافی و جلوگیری از هر رفتاری که باعث تضعیف سیستم ایمنی یا بیماری دیگری شود، است. این ویروس تقریبا ناشناخته است به همین دلیل در خصوص رفتار یا مشخصات این ویروس اطلاعات در دسترس مربوط به اطلاعات پژوهش یا تجربه شده در چند ماه اخیر یا اطلاعات ویروس‌های هم خانواده و مشابه خود است. مهمترین نگرانی از این ویروس بسیار ضعیف قابلیت انتشار و شیوع بالا از فردی به فرد دیگر است همچنین مدت زمان زیادی بر روی سطوح وجود دارد و ممکن است به صورت پنهان یا با علائم خفیف در بدن فرد مبتلا حضور داشته باشد که این مهم زنگ خطری در خصوص شیوع ویروس می‌باشد. این ویروس از طریق ترشحات تنفسی و یا آغشتگی از طریق لمس سطوح آلوده بوسیله دهان، بینی و چشم‌ها قابلیت انتقال دارد.

بهترین پیشگیری جلوگیری از هر گونه تماس فیزیکی از قبیل دست دادن، روبوسی، در آغوش گرفتن، در معرض ترشحات تنفسی یا محیط بسته آلوده بودن و لمس سطوح ، اجسام و البسه آلوده است.

همچنین از دست زدن به چشم و دهان و بینی جلوگیری کرده و در هنگام تعویض ماسک یا دستکش یا لباس آلوده دقت لازم را داشته باشید و دست ها را شسته یا ضدعفونی کنید. طبق برخی حدسیات دانشمندان این ویروس نسبت به گرما حساس است پس شست شو البسه با دمای بالا و محیط گرم و تغییر فصل (از نظر دمایی و جمعیت) می‌تواند در زمینه کاهش احتمال انتقال موثر باشد. نکته مهم دیگر جلوگیری از حضور در تجمعات، ورزشگاه، سینما، وسائل نقلیه عمومی، بانک ها، استفاده از دستگاه خودپرداز ،کلیدهای آسانسور ،نرده‌ها و به طور کلی هر جسم و سطحی که به تعدد توسط افراد مورد لمس قرار میگیرد، دوری از هر فرد دارای علائم و حفظ فاصله ایمن حداقل یک متر است.

درمان‌ها در خصوص این ویروس محدود بوده، درمان‌ها شامل تقویت سیستم ایمنی، تسهیل تنفس و اکسیژن‌رسانی و استفاده از داروهای ضد ویروس و پلاسما است. معمولا روند درمان برای موارد حاد به این شکل است که روز چهارم بعد از علائم، تنگی نفس و آسیب ریه ها شروع شده و بیمار نیاز به مراقبت پزشکی پیدا میکند و روز هفتم بیمار در سخت ترین شرایط بیماری است و روز یازدهم اگر بیمار جان سالم به در ببرد ریکاوری می‌شود. همچنین میزان شدت بیماری ربطی به مقدار ویروس درون بدن ندارد ممکن است شخصی با مقدار بالای ویروس علائم زیادی نشان ندهد برای همین تشخیص به موقع می‌تواند مهم باشد .خوشبختانه پزشکان عزیز کشورمان توانسته‌اند با خلاقیت و درمان به وسیله روش‌های ابتکاری امید تازه‌ای را در خصوص درمان موارد حاد در بین بیماران عزیز به وجود آوردند. استاندارد طلایی پیشگیری شست و شوی کامل دستها با آب و صابون یا مواد ضدعفونی کننده و به مدت ۲۰ ثانیه می‌باشد.

در خصوص مواد ضدعفونی کننده اتانول ۷۰ درصد بسیار موثر است و اگر نتوانستید اتانول تهیه کنید بوسیله ۵۰۰ سی سی مایع سفید کننده به همراه ۱۲ لیتر آب یک مایع ضدعفونی کننده مطلوب بدست می آید البته از خصوصیت این مایع از بین بردن رنگ است که در خصوص رنگ البسه مراقب باشید. از نکات مهم دیگر می توان به پوشاندن دهان و بینی فرد مبتلا با ماسک های سرجیکال (عمل) برای جلوگیری از انتشار مایعات تنفسی و در صورت موجود نبودن ماسک جلوگیری با آرنج هنگام عطسه و سرفه است.هرگز با کف دستها جلوی انتشار مایعات را نگیرید زیرا باعث آلوده شدن سطوح توسط لمس می شوند. 

در ادامه ضد عفونی کردن تمام اجسامی و سطوحی که به تعدد لمس میشوند مانند: دستگیره ،کنترل ، شیر آلات، کلید ها، گوشی موبایل و ظرف های غذا پیشنهاد می‌شود. این ویروس درون حوله و بر روی لباس می‌تواند زنده بماند نسبت به شستشو با آب داغ و یا اسپری یا دوش مواد ضدعفونی کننده اقدام کنید. برای دوش مواد ضدعفونی کننده (disinfection shower) الکل را درون جای شیشه شور ریخته و اسپری کنید. می‌توانید یک افشانه ضدعفونی شخصی همراه برای کارهای روزانه و یک افشانه برای محیط منزل داشته باشید.

مردم عزیز اصلا نسبت به این ویروس نگران نباشید این ویروس برای یک شخص با سیستم ایمنی سالم ساده تر از یک سرماخوردگی ملایم بروز می کند تا جایی که شاید احساس نشود و براحتی با یک استراحت در منزل درمان می شود. در منزل اگر فرد مبتلا دارید سعی کنید ایزوله سازی شخص و البسه و ظروف و ضد عفونی و جداسازی را جدی بگیرید و همه فرآیند شخص مبتلا از دیگران مجزا شود.

 برای افراد مبتلا برای جلوگیری از انتشار از ماسک‌های سرجیکال و افراد غیر مبتلا برای جلوگیری از مبتلا شدن ماسک‌های سیلیکونی موثر است؛ استفاده افراد مبتلا از ماسک‌های دریچه دار(exhalation valve) خطر انتشار مایعات تنفسی به راحتی از طریق دریچه را ممکن می‌سازد پس اگر فرد مبتلایی را با ماسک دریچه دار مشاهده کردید از او فاصله بگیرید اگر ماسک به صورت ندارید.

ماسکها مرطوب می‌شوند و محل تجمع بیماری هستند پس باید روزانه تعویض شده یا به خوبی شسته شوند سپس دستها هم شسته شود.در خصوص ماسک های سیلیکونی این ماسک ها نرم و قابل شستشو هستند نکته مهم در خصوص ماسک ها ایزوله کردن آنها است یعنی به نحوی روی صورت قرار گیرد که با بستن دریچه هوا با دست هیچ هوایی منتقل نشود متاسفانه ماسک های کاغذی از اطراف و از قسمت دریچه بازدم دچار نشتی هوا هستند در این مورد هم ماسک سیلیکونی با قرار گیری عالی و ایزوله روی صورت برتری دارد مورد بعدی بحث فیلتر است فیلتر ها سه نوع N,R,P دارند که به فیلترهای مقاوم در برابر ذرات غیر روغنی N ، فیلترهای روغنی برای استفاده زمان دار R ، و فیلتر های روغنی P تقسیم میشوند.بسته به این که ویروس یا ذرات از چه جنسی باشند معمولا این ماسک ها می توانند کارایی بهتری داشته باشند مثلا ماسک سری N می تواند برای ویروس کرونا خوب باشد اما ماسک سری P با توجه به ماهیت لیپیدی ویروس گزینه بسیار ایمن تری است و در خصوص نرخ فیلتراسیون معمولا سه استاندارد وجود دارد FFP1,2,3 (به ترتیب با ۲۲،۸،۲ درصد نشتی)که ماسک های FFP1 فیلتر ضعیف تری دارند و FFP2,3 با فیلتر قوی تر گزینه مناسب تری برای کرونا هستند.

همچنین اعدادی که جلوی حروف نوشته می شود نشان دهنده میزان فیلتراسیون است مثلا N95 تقریبا ۹۵ درصد هوا را فیلتر می کند و N99 تقریبا ۹۹ درصد هوا را فیلتر می کند.بهترین گزینه ماسک با خاصیت ضد ذرات روغنی P100 که ۹۹.۹۷ درصد هوای ورودی را فیلتر کرده و به ذرات روغنی و غیر روغنی حساس است. در خصوص ماسک ها برای پرسنل بیمارستانی درگیر با کرونا ماسک های تمام صورت از جنس سیلیکونی مناسب می باشد و برای مردم عادی ماسک های سیلیکونی نیم صورت مناسب است. نکته مهم ضدعفونی ماسک های سیلیکونی بعد از مصرف است . هزینه ماسک نیم صورت با فیلتر در صورت تخصیص ارز دولتی برای هر فرد نزدیک به ۴۰ هزارتومان تمام میشود که از بسیاری ماسک های کاغذی که دلالان می فروشند ارزان تر است.

مهمترین مبحث انتشار سریع ویروس کرونا است تنها روش انتشار اثبات شده توزیع از طریق قطره‌های تنفسی فرد مبتلا به فرد دیگر یا لمس سطوح الوده و وارد کردن آن از طریق دهان، بینی و چشم به بدن است. و در ادامه دو فرضیه وجود دارند که در طول این چند ماه بارها مورد تایید یا رد قرار گرفتند .فرضیه اول :بعضی بیماری ها مثل سارس که در سال ۲۰۰۳ شیوع پیدا کرد قسمت تحتانی دستگاه تنفسی را درگیر می کند و انتقال بیماری فقط در زمان ابتلا ممکن است و به همین دلیل شیوع کمی داشت اما بعضی بیماری ها همانند سرماخوردگی و آنفلونزا قسمت فوقانی دستگاه تنفسی مثل بینی و گلو را درگیر می‌کند. 

مشاهدات نشان می‌دهند که ویروس کرونا بسیاری در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی مانند گلو و بینی مشاهده شده است این ویروس هنگامی که مبتلایان علائمی ندارند یا تازه علائم را احساس میکنند به مقدار زیادی در این نواحی تکثیر شده است . این ویروس در نهایت ریه را درگیر می کند با توجه به همین نکته شستن دهان، حلق، بینی با آب نمک برای کاهش فزونی و نوشیدن مداوم اب برای انتقال ویروس به داخل معده برای نابودی توسط اسید معده توسط برخی متخصصان توصیه می‌گردد.

متاسفانه بدلیل همین ویژگی شیوع کرونا از آنفلونزا و سارس و مرس بیشتر است. البته شواهد زیادی در رد یا تایید این مطلب توسط متخصصان در سراسر جهان بیان شد و برخی عقیده دارند شیوع فقط بعد از ابتلا امکان پذیر است به همین دلیل هنوز شواهد مطمئنی مبنی بر اثبات یا رد این فرضیه مطرح نشده است. ولی این فرضیه یکی از مهمترین فرضیه‌هایی است که شیوع بالا و خاموش این ویروس را توجیه می‌کند.

یافته دیگری که فرضیه بالا را استحکام می‌بخشد این بود که یک شخص بدون علائم دقیقا همان مقدار ویروس را با خود حمل می‌کرد که یک شخص با علائم یا علائم کمتر می‌کرد. روش دیگر انتشار از طریق مدفوع است. در این روش در صورتی که بعد از تماس با مدفوع به هر طریق آلودگی وارد دهان، بینی و چشم شود شخص مبتلا می‌شود. 

فرضیه دوم: انتقال از طریق هواست انتقال هوایی زمانی رخ می‌دهد که باقیمانده تبخیر شده قطره‌های تنفسی ویروس به صورت معلق در هوا به صورت مستقیم کسانی که تنفسش کنند را آلوده می‌کند البته شواهد محکمی برای اثبات این فرضیه وجود ندارد و نمونه های برداشت شده از هوا ویروسی را نشان نمی‌دهد اما مبنای این فرضیه به این شکل است که اعلام می‌کند ذرات تنفسی به سرعت در هوای خشک تبخیر می‌شوند و موادی ژل مانند همانند پروتئین ها، نمک‌ها و چیزهای دیگر مثل ویروس‌ها را باقی می‌گذارند که معلق هستند و توسط افراد تنفس می‌شوند که به نظر بسیاری متخصصان این ذرات باید حاوی ویروس بوده سپس رو بینی دهان و چشم فرود آیند در لایه مخاطی یا قسمت‌های دیگر بتوانند وارد سلول‌ها شوند و بر سیستم ایمنی غلبه کنند به فرض طی همه مراحل انتشار از طریق هوا راه اصلی انتشار کرونا نیست.

البته نمونه‌های برداشت شده از هوای بیمارستان در خصوص مرس نشان می‌دهد که ویروس مرس به شکل عفونی وجود دارد اما در مورد کرونا به این شکل نیست. ولی با این حال ایزوله هوایی مبتلایان در بیمارستان های چین به عنوان یک مراقبت ویژه و برای جلوگیری از احتمال انتقال هوایی در حال انجام است. همچنین اسپری مواد ضد عفونی کننده درون هوا و سپس پوشاندن سطح معابر از جمله اقداماتی است که برای از بین بردن این ویروس در سطح معابر و احتمالا ذرات معلق انجام می‌شود و تصاویری از تانکر‌هایی در چین که ترکیب مواد ضدعفونی کننده و اب را در هوا اسپری میکنند منتشر شده است.از جمله دیگر خدمات و هشدار ها در چین می‌توان به ضد عفونی محیط ، هشدار خوردن آب جوشیده و عدم خوردن غذای های خام‌، ضد عفونی مکان‌های عمومی، سرویس‌های بهداشتی و حمل و نقل عمومی عنوان کرد که نگرانی‌ها نسبت به همه گیری را کاهش می‌دهد؛ اما متاسفانه دولت ما در برخورد با کرونا در حوزه پیشگیری معیار را بر رعایت حداقل‌ها قرار داده است.

سوال اینجاست اگر این ویروس ضعیف است چرا تا این حد مورد توجه کشور هاست؟ این ویروس از بعد شیوع، همه گیری و جامعه هدف آسیب پذیر نگران کننده است می‌بینیم که در چین باتوجه به جمعیت هرگونه سهل انگاری می‌تواند صدمات سهمگینی بر پیکره سلامت و اقتصاد چین وارد کند به همین دلیل حداکثر مراقبت‌ها مورد توجه قرار گرفته است در واقع با پرداخت هزینه پیشگیری و هزینه تعطیلی‌ها و قرنطینه‌ها در واقع از فاجعه در حوزه اقتصادی و سلامتی در صورت همه‌گیری جلوگیری می‌کند.

برای نمونه می‌توان به هزینه برای ساخت بیمارستان های مجهز اشاره کرد متاسفانه در کشور ما ظرفیت بیمارستانی محدود است و افزایش ظرفیت به مقدار بسیار زیاد خیلی مقدور نیست پس بهتر است در همین مرحله با در نظر گرفتن حداکثر مراقب‌ها ویروس به کنترل در بیاید اما متاسفانه عملکرد دولت از ابتدا با عدم تمرکز بر اعمال سختگیری و حداکثر مراقبت‌ها در خصوص کرونا و بی‌تفاوتی از ابتدای پیدایش این بیماری در چین و عدم توجه به فرضیه حالت پنهان بیماری و ادامه پرواز‌ها به مقصد چین و عدم قرنطینه افراد به مدت ۱۴ روز و صرفا تکیه بر سنجش علائم و همچنین بدلیل عدم در دسترس بودن کیت‌های تشخیصی بسیار ضعیف است و باعث ورود این بیماری در سطح بالا به کشور شد که امروز تهدیدی برای مردم عزیزمان است.

از زمان اعلام چین مبنی بر پیدایش بیماری کرونا متاسفانه دولت زمان طلایی تقریبا یکماهه برای تولید ذخیره و واردات تجهیزات و مواد برای پیشگیری و ساماندهی و مدیریت و نظارت بر توزیع و آموزش به مردم را از دست داده است، به همین دلیل متاسفانه پزشکان و پرستاران جان بر کف را میبینیم که با فداکاری و از خود گذشتگی و با حداقل امکانات جان خود را به خطر می اندازند و بدون تجهیزات مناسب مانند لباس های سبک و غیرقابل نفوذ ،ماسک‌های فیلتر دار تمام صورت و دوش های ضد عفونی مخصوصا هفته اول را با یک ماسک جراحی معمولی با لباس‌های قابل نفوذ معمولی به انجام فداکاری مشغول بودند که متاسفانه اگر مبتلا شوند به راحتی خانواده و دوستان را مبتلا کرده و ممکن است علائمی هم نداشته باشند.

متاسفانه دیدیم پزشکان و پرستارانی که در این راه جان خود را فدا کردند یا پرسنل زحمتکش مترو و اتوبوس‌های شهری را در حال ضد عفونی میبینیم که با کمترین امکانات، لباس ساده ،عدم ایزوله و تجهیزات مناسب در حال شست و شو و ضدعفونی هستند که امکان ابتلا و انتقال به خانواده و دوستان را دارند و امکان قرنطینه هم به شکل کامل اجرا نمیشود همچنین دولت بسیار نگران هراس مردم است متاسفانه شاهد هستیم رسانه های بیگانه نهایت سو استفاده و القا ترس را به مردم دارند تا با تزریق فضای وحشت بیماری ضعیف کرونا که در ۸۰ درصد جامعه از سرماخوردگی ساده تر بروز پیدا میکند و شاید حس هم نشود را یک حالت ملی جلوه دهد تا نهایت سواستفاده اقتصادی و اجتماعی و سلامتی را بهره مند شوند،.

نگرانی ما از بعد شیوع و همه گیری برای جامعه هدف اسیب پذیر و تحمیل هزینه های حوزه سلامت و اقتصاد دارای اهمیت است وگرنه نگرانی خاصی در خصوص بیماری وجود ندارد البته مردم وقتی تجهیزات و امکانات کشور های دیگر را در فضای مجازی می‌بینند و با تجهیزات و امکانات موجود در داخل کشور مقایسه می کنند شاید بیشتر نگران شوند که بهتر است دولت با تجهیز و برنامه ریزی واکنش سریع در حوزه پیشگیری و درمان و قرار دادن حداکثر مراقبت این ارامش را به مردم بدهد تا همه به ارامش ذهنی برسند که همه چیز تحت کنترل است .

طبیعی است وقتی هر فردی تجهیزات ضد عفونی محیط و هوا ،تجهیزات ایزوله سازی ،دوش های ضد عفونی و تجهیزات پوششی و حتی ماسک مردم چین و سخت گیری پلیس و حمایت خانه به خانه را در شبکه های مجازی میبیند و در کشور بی تدبیری دولت را می بیند که بحران افرین بوده است و از تامین حداقل ها ماسک و الکل و توزیع و نظارت بر قیمت و احتکارشان ناتوان است.

هراسان میشود البته واقعا در خصوص کرونا برای افراد دارای سیستم ایمنی سالم جای هیچ نگرانی حتی با وجود نا کارآمدی ها وجود ندارد ونا کارامدی ها در خصوص شیوع و همه گیری و جامعه آسیب پذیر اهمیت دارد و بیماری ساده و ضعیف است البته افرادی که کرونا گرفتند و درمان شدند باید مراقب باشند چون برای همیشه از کرونا ایمن نیستند و ممکن است مجددا کرونا بگیرند.

اما راهکار های اینجانب بر ضد عفونی محیطی ، تجهیز بیمارستانی ، تجهیز پزشکان پرستاران و مردم ، طرح تعطیلی ۱۴ روزه به منظور کنترل شیوع و شناسایی مبتلایان ، طرح قرنطینه شهری( یعنی هر فرد فقط میتواند درون شهر خود جابه جا شود ). همچنین خودمراقبتی بسیار اهمیت دارد.اگر امروز با هزینه ی کم بیماری کنترل نشود احتمال شیوع بیماری تا چندین هزار نفر وجود دارد که متاسفانه سابقه مسئولین دولتی در امر مدیریت بحران و چالش های اقتصادی بیان میدارد که بهتر است تا دیر نشده حداکثر توان خود را به کار گیریم.

پ/