فرهنگ ایرانی کرونا را بر می چیند؟!

به گزارش صدای ایران ایسنا نوشت: در فرهنگ ایرانی اسلامی درباره بهداشت فردی زیاد خوانده و شنیده‎ایم. بهداشت فردی مجموعه عادت‌هایی است که به طور روزانه برای حفظ سلامت خود انجام می‌دهیم. مسواک کردن دندان‎ها، حمام کردن، شستن دست‎ها قبل از خوردن غذا، داشتن حوله شخصی، استفاده از دستمال در هنگام عطسه و سرفه از ابتدایی‎ترین نمودهای بهداشت فردی است.
قابل کتمان نیست که توجه به بهداشت فردی، تضمین کننده سلامت و بهداشت جامعه است. به عبارت ساده، با رعایت بهداشت فردی علاوه بر حفظ سلامت خود به بقا و سلامت دیگران نیز کمک می‎کنیم. از این رو بهداشت فردی یک مسئولیت اجتماعی به حساب می‎آید. به ویژه در شرایط حساس کنونی که ویروس گاه کشنده کرونا در کمین تک تک ماست.
به دلیل ویژگی‌ها و مختصات ویروس کرونا و عارضه‌های ناشی از آن باید بیش از پیش به بهداشت فردی خود توجه داشته باشیم. شست‌وشوی مرتب دست‌ها، استفاده نکردن از غذاهای غیرخانگی، مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا، گرفتن دستمال در مقابل صورت در هنگام عطسه و سرفه از جمله توصیه‌هایی است باید برای حفظ بهداشت فردی رعایت کنیم تا احتمال ابتلا به کرونا را در خود و دیگران به حداقل برسانیم.
متأسفانه هستند کسانی که هنوز در برابر توصیه‌های بهداشتی مقاومت کرده و با گفتن جمله‎هایی مثل دنیا دو روز است، سعی دارند از مسؤولیتی که نسبت به حفظ سلامت خود و دیگران دارند؛ شانه خالی کنند. چرایی بروز چنین اعمال و افعالی، موضوع قابل تأملی است که بررسی آن فرصت دیگری می‌طلبد و شاید مرور فرهنگ اسلام درباره بهداشت و نظافت تعدادی از ما را قانع کند که چرا باید در این زمینه اهتمام بورزیم.
ما در فرهنگ اسلامی رشد و نمو کرده‎ایم که در آن نظافت جزیی از ایمان به حساب آمده و شاید از اولین احادیثی که خیلی‎هایمان از کودکی آن را از بَر کردیم؛ حدیث «النظافة من الایمان» است. بر مبنای این حدیث پرتکرار از پیامبر اسلام، نبود پاکیزگی ناقص‌کننده ایمان است.
به هر حال در فرهنگ اسلام رعایت بهداشت فردی و محیط، گامی در مسیر عبادات و جلب رضای خداست. بر اساس آنچه در مقاله بهداشت فردی و محیط در فرهنگ اسلامی ایرانی آمده است، هر حرکت و عمل مثبت انسان در صورت داشتن انگیزه الهی عبادت محسوب می‎شود، بنابراین تلاش هر انسانی در جهت رعایت بهداشت، عبادت است.
حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است با این محوریت که خداوند اسلام را بر پاکیزگی بنیان نهاده است و اسلام پاکیزه است. شما نیز پاکیزه باشید، زیرا به جز پاکیزگان کسی وارد بهشت نمی‎شود. روایت‎هایی از زندگی شخصی پیامبر وجود دارد که ایشان به پاکیزگی خود بسیار اهمیت می‌دادند، به طوری که در سفرها حتما آیینه، سرمه‌دان، شانه، مسواک و قیچی با خود به همراه داشتند.
در قرآن هم آیه‌هایی وجود دارد که مفسران قرآنی تأکید دارند که در این آیات به ضرورت حفظ سلامت و اهمیت آن اشاره شده است. برای مثال در آیه‌ای از سوره بقره آمده است که «خدا توبه‌کنندگان و پاکیزگان را دوست دارد». همچنین امام علی (ع) سلامتی و امنیت را دو نعمت الهی می‎دانند. برای همین است که در ادعیه‌های مختلف امامان معصوم، درخواست صحت و سلامتی جسمی مورد تأکید قرار گرفته است.
در مجموع در فرهنگ اسلام به استحمام، بهداشت دهان و دندان، بهداشت مو و ناخن، داشتن لباس پاکیزه و حفظ بهداشت خانه اشاره‌هایی شده است و درباره اهمیت هر یک از اینها روایت‌هایی از زندگی پیامبر اسلام و امامان باقی مانده است.
به هر حال در چنین شرایطی که کرونا متأسفانه جان تعدادی از هم‌نوعان و هم‌وطنان ما را گرفته است، همچنان شاهدیم که عده‌ای در برابر توصیه‌های بهداشتی، با بی‌توجهی عبور می‌کنند. این موضوع حتما یک معضل فرهنگی است و لازم است متخصصان جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی ضمن بررسی تاریخچه و سابقه رعایت بهداشت فردی در ایران، عوامل متأخر تاثیرگذار در این روند، چرایی این وضع را تشریح کنند.
بی‌شک سیاست‌های حکومتی و نحوه مواجهه رسانه‌ها از جمله صدا و سیما، در حفظ بهداشت فردی به منظور مقابله با بیماری‌ها از جمله کرونا قابل انکار نیست. امیدواریم مقامات و مسئولان ایرانی بدانند که هزینه کردن برای سلامت، نوعی سرمایه‌گذاری است و با مبنای فکری، از هزینه کردن برای اطلاع‌رسانی، آگاه‎سازی و تأمین تجهیزات و امکانات بهداشتی و پزشکی کوتاهی نکنند، چون در صورت ابتلا به ویروس، هزینه درمان آنها بیشتر از پیشگیری خواهد بود. ضمن اینکه افزایش آمار مبتلایان به کرونا یا هر نوع بیماری واگیردار دیگری، امید به زندگی و آرامش عمومی را دچار خدشه می‌کند.
به هر حال آنچه هر یک از ما بر آن اختیار بیشتری داریم، جسم خودمان است، پس تا رسیدن به شرایطی که عقلانیت بر رفتار همه ما حاکم شود؛ بهتر است که هر یک از ما رعایت بهداشت فردی را از خودمان شروع کنیم.