در شب تخریب خانه‌ «پورنواب» چه گذشت؟

مدیرکل دفتر بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: در حال بررسی نهادی هستیم که دستور تخریب خانه‌ی «پورنواب» را صادر کرد.

به دنبال اجرایی کردن طرح توسعه‌ی حرم شاهچراغ (ع) از حدود 10 سال گذشته، دوشنبه 24 شهریور امسال لودرها بار دیگر سراغ توسعه‌ی حرم رفتند، توسعه‌ای که به اعتقاد آن‌ها نیازمند تخریب بافت تاریخی پشت حرم یعنی محله‌ی اسکندری و مهم‌تر از آن خانه‌ی تاریخی «پورنواب» باقی مانده از دوره‌ی زندیه و خانه‌ی دختر فتحعلی‌شاه بود.

هرچند در شب نخست بخش‌هایی از خانه تخریب شد، و با خوابیدن دوستداران میراث فرهنگی شیراز مقابل لودرها خانه نجات یافت، اما دو شب پس از آن یعنی (چهارشنبه‌شب 26 شهریور)، 50 درصد این خانه با وجود مقاومت‌های قانونی و تکلیفی، با ضرب و جرح جمعی از دوستداران و اعضای یگان حفاظت میراث فرهنگی تخریب شد.

سیاوش صابری که همان شب برای بررسی وضعیت این خانه‌ی تاریخی همراه با مدیرکل حراست سازمان میراث فرهنگی به شیراز سفر کرد و ساعت یک نیمه‌شب به کنار این خانه رسیدند، درباره‌ی اتفاقات آن شب به خبرنگار ایسنا توضیح داد: خوشبختانه اجازه ندادیم این خانه‌ی ارزشمند به طور کامل تخریب شود، در آن زمان یک لودر و کامیون در حال تخریب و بار زدن نخاله‌های ساختمانی بودند. آن‌ها ادعا کردند شهرداری دستور این کار را به آ‌ن‌ها داده است. در همان زمان با دستور مقامات قضایی کار را متوقف کردیم و در جلسه‌ای که جمعه با مدیرکل راه و شهرسازی، فرماندار و دفتر فنی استاندار استان فارس داشتیم موضوع را متذکر و از آنها توضیح خواستیم، هرچند هیچ‌کدام از این نهادها مسئولیت تخریب را برعهده نگرفت.

او با اشاره به شکایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از شهرداری و سازمان راه و شهرسازی استان فارس گفت: هر چند این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده بود، اما از نظر تاریخی و معماری دارای ارزش زیادی بود؛ به همین دلیل شأن ثبت بودن را داشت، به همین دلیل اکنون با توجه به وجود مستندات و عکس‌هایی که قبل از تخریب این بنا وجود دارد مدیریت شهری استان فارس موظف به دوباره‌سازی این اثر تاریخی و ارزشمند است.

صابری با تأکید بر اینکه تخریب در روز نخست در این مکان تاریخی توسط پیمانکار سازمان راه و شهرسازی انجام شده است، گفت: آن‌ها می‌خواستند یک مسیر رفت‌وآمد برای هیأت‌های عزاداری در بین‌الحرمین ایجاد کنند که یک مسیر با عرضی کوتاه برای آن‌ها کافی بود، اما چیزی که اکنون تخریب شده است سه تا چهار برابر عرضی است که هیأت‌های عزاداری نیازمند آن بودند. در واقع بخش زیادی را تخریب کردند.

او این خانه‌ی تاریخی را یکی از ارزشمندترین خانه‌های تاریخی این منطقه دانست و گفت: روز دوم تعدادی از افراد غیرمسئول مسبب تخریب بودند که اکنون بخش حراست و واحد حقوقی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس در حال پیگیری هویت آن‌ها هستند.

مدیرکل دفتر بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: نکته قابل تذکر از لحاظ فنی آن است که در وضعیت کنونی هزینه‌ی تخریب آثار تاریخی به این صورت در هر جایی از کشور بالا می‌رود، باید با اهرم‌های قانونی جلوی این‌گونه تخریب‌ها را گرفت، وگرنه در چنین وضعیتی شرمسار تاریخ و هویت کشورمان می‌شویم.

صابری همچنین درباره‌ی صحبت‌های مطرح شده توسط یکی از مسئولان محلی بین‌الحرمین مدیر حوزه‌ی تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی (ع) و مدیر حوزه‌ی تولیت شاه‌چراغ (ع) شیراز حجت‌الاسلام محسن اسماعیل‌پور که گفته بود برای طرح توسعه‌ی حرم مطهر، مصوبات و مجوزهای لازم گرفته شده است، گفت: مصوبات برای تخریب یک بحث است و این که حرم توسعه یابد یک بحث دیگر. اما این که آثار تاریخی را تخریب می‌کنند قضیه بسیار متفاوت است، در آن توسعه قرار نیست هیچ اثر تاریخی تخریب شود. اگر می‌خواهند حرم شاهچراغ را توسعه دهند، نباید به آثار تاریخی کاری داشته باشند، این بنا در شورای سیاست‌گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جزو آثار ارزشمند و تاریخی معرفی شده است.

وی تاکید کرد: اداره کل میراث فرهنگی استان فارس اعلام کرده است هیچ مجوزی برای این تخریب‌ها صادر نکرده است، اما اگر این کار را انجام داده باشد آن دستگاه نیز مانند کسانی که عمل تخریب را انجام دادند، مورد پیگیری حقوقی و قانونی قرار می‌گیرند.

مدیرکل دفتر بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با بیان این نکته که در طرح بین‌الحرمین دو حرم و یک آستانه قرار دارد که می‌خواهند آن را توسعه دهند، افزود:‌ در این طرح، 57 هکتار زمین قرار دارد؛ که در جلسات فنی برگزار شده جای همه‌ی آثار تاریخی موجود در آن مشخص شده است و همه‌ی اعضای اجرائی در این طرح با آن آشنا هستند و از چارچوب‌های قضائی از چارچوب‌های قضائی و قانونی‌اش اطلاع دارند، بنابراین کسی نمی‌تواند به آن بناها آسیب وارد کند.